Αμάντα Μιχαλοπούλου

"Η μόνη  αληθινή θέωση που μπορούμε να προσδοκάμε είναι η ανθρώπινη αγάπη. "

 

Η Αμάντα Μιχαλοπούλου μιλά στις Διαδρομές για το λόγο που την οδήγησε να δώσει στο μυθιστόρημά της  μια γυναίκα δίπλα στο Θεό,για τη σχετικότητα του χρόνου και τη μοναξιά του Θεού. Καταθέτει  τη γνώμη της για το γάμο,τον έρωτα και τη θρησκευτική πίστη ,τη φιλοσοφική διάσταση του μυθιστορήματός της αλλά και την ανάγκη του ανθρώπου να έχει σχέση με τη λογοτεχνία και την τέχνη.



«Η γυναίκα του Θεού», είναι ο τίτλος του νέου μυθιστορήματός σας. Πώς και γιατί ο Θεός να θέλει να έχει γυναίκα, και τι γυναίκα είναι αυτή που δέχθηκε να έχει για σύζυγο τον Θεό;

Ο Θεός του βιβλίου μου είχε ανέκαθεν συντρόφους. Όταν κάποιος πεθαίνει τον αντικαθιστά. Μια φορά είχε παντρευτεί ένα περιστέρι, μια άλλη το τελευταίο μαμούθ. Ο Θεός, έτσι όπως τον φαντάστηκα, είναι απελπιστικά μόνος κι έχει ανάγκη από συντροφιά και απόλυτη αποδοχή. Είναι ένα αιώνιο παιδί με αστείρευτη δημιουργικότητα. Επιπλέον δεν έχει γονείς. Η γυναίκα του είναι ένα παθητικό πλάσμα με μεγάλη ανάγκη για αγάπη. Έχασε τους γονείς της σε μικρή ηλικία. Τώρα που το σκέφτομαι, είναι ορφανοί κι οι δυο τους.

 «Θα σβηστείς κι εσύ, σιγά σιγά», είναι μια παραδοχή εξανθρωπισμού ή προφητεία απ-ανθρωπισμού  που επαναλαμβάνει συχνά ο Θεός στη γυναίκα του. Μιλήστε μας για τη δική σας οπτική του εξανθρωπισμού του Θεού.

Όταν ο Θεός μιλάει έτσι στη γυναίκα του προσπαθεί να την παρηγορήσει και να την προετοιμάσει για το άχρονο σύμπαν στο οποίο εκείνη μια μέρα θα πρέπει να ζήσει, χωρίς ανάγκες και επιθυμίες. Ακριβώς το αντίθετο κάνει ο Θεός για να την πλησιάσει. Ενανθρωπίζεται, παίρνοντας τα χαρακτηριστικά που η γυναίκα του πιστεύει ότι θα έπρεπε να έχει ο Θεός για να είναι Θεός. Λευκά μαλλιά, χιτώνας, γυμνά πόδια με δάχτυλα που ιριδίζουν. “Για τους άλλους λέει η ίδια “ήταν απλώς ένας άντρας, όχι στην πρώτη νεότητα, με άσπρα μαλλιά χτενισμένα προς τα πίσω και απαλά γένια, με φρύδια γκρίζα και πυκνά, βλέμμα ήρεμο και ανεξιχνίαστο”. Για τη γυναίκα του όμως είναι η υλοποίηση της ρομαντικής και εξιδανικευμένης της φαντασίωσης.

 Τι είναι ο γάμος για εσάς; Αυτό το: «ένας είναι τρελός, δύο είναι δύο», πόση ισχύ νομίζετε ότι μπορεί να έχει σ’ έναν γάμο ‒ ακόμα και σ’ έναν θεϊκό γάμο;

 

Ο Γκομπρόβιτς λέει “πήρα διαζύγιο από το Θεό”. Αλλά πώς είναι η ζωή πριν το διαζύγιο, πριν καν την ιδέα του διαζυγίου; Πιστεύω στη συντροφικότητα του γάμου και στη συνενοχή του ζευγαριού. Δεν έχει σημασία αν και πώς θα παντρευτείς, μόνο αν και πώς αγαπάς, αν είσαι πρόθυμος να μοιραστείς και να πονέσεις μαζί με τον άλλο. Πιστεύω επίσης ότι οι ανθρώπινες σχέσεις είναι η θεολογία που μας ταιριάζει, επειδή η μόνο αληθινή θέωση που μπορούμε να προσδοκάμε είναι η ανθρώπινη αγάπη. Εχω την απόλυτη πεποίθηση ότι στο τέλος της ζωής τους οι άνθρωποι δεν σκέφτονται τι κατάφεραν, αλλά πόσο αγάπησαν και αγαπήθηκαν, πόσο απείχαν από το ψέμμα και την σκληρότητα, όπως υπαινίσσεται και ο Τολστόι στον Ιβάν Ίλιτς.

Η σχέση του Θεού με την γυναίκα του εμπεριέχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας σχέσης κανονικού ζευγαριού ‒ πλην του ερωτικού στοιχείου. Θρησκευτική πίστη και έρωτας είναι ασύμβατα μεταξύ τους;

Μα ο έρωτας εκδηλώνεται ως ένα είδος θρησκευτικής πίστης. Πιστεύεις στον άλλο, τον λατρεύεις σαν Θεό. Σκεφτείτε τα λαικά άσματα που λένε πάντα την αλήθεια: “είσαι ο Θεός μου”. Στο βιβλίο μου ήταν αδύνατον κάτι τέτοιο επειδή είχα προαποφασίσει πως ο Θεός δεν έχει ερωτικές επιθυμίες. Είναι αέρας. Είναι ταυτόχρονα το τίποτα και τα πάντα.

Πιστεύετε στ' αλήθεια ότι «η φαντασία ‒μέσω των λογοτεχνικών αναγνωσμάτων‒ δεν οδηγεί πουθενά, παρά σε ακόμα μεγαλύτερη φαντασία, και είναι καταδικασμένη να αποτύχει;

Αυτή είναι μια γνήσια σκέψη συγγραφικής απελπισίας. Νομίζω πως όλοι οι συγγραφείς μελαγχολούν και φλερτάρουν με την ματαιοπονία, κυρίως όταν δε γράφουν ή δεν είναι ευχαριστημένοι με όσα γράφουν. Ή όταν έχουν τελειώσει ένα βιβλίο και απλώνεται μπροστά τους η άβυσσος. Το αίσθημα αποτυχίας είναι σύμφυτο με τη δημιουργία. Είναι το πηγάδι από το οποίο ανεβάζεις με τον κουβά το επόμενο έργο.

 Η προσφυγή στην ευρύτητα της φιλοσοφίας ξεκλειδώνει κάπως, αμβλύνει τις θρησκευτικές αγκυλώσεις;  Πόσο φιλοσοφικό, πόσο θρησκευτικό είναι το μυθιστόρημά σας, όταν οδηγείται ‒μέσω της μυθοπλασίας‒ σε έναν ξεκάθαρο κοινωνικό λόγο;

Η φιλοσοφία είναι επίσης ένα θρησκευτικό σύστημα και έχει μεταφυσικές αποχρώσεις. Υπάρχει κι εκεί Θεός και άνθρωπος, καλό και κακό, ζωή και θάνατος, η έννοια του σκοπού και της ολοκλήρωσης της ανθρώπινης ύπαρξης, η αναζήτηση του απόλυτου. Η διαφορά είναι ότι στη φιλοσοφία πελαγοδρομείς στις ιδέες, ενώ οι θρησκείες προσφέρουν μύθο και αφήγηση, φόβο, τιμωρία και την υπόσχεση της μεταθανάτιας ζωής. Κατά τη γνώμη μου φιλοσοφία και ιστορία των θρησκειών είναι παραπληρωματικές, χρειάζεσαι τη μία για να φωτίσεις την άλλη. Ουσιαστικά ασχολούνται με το μυστήριο της ζωής χρησιμοποιώντας άλλη γλώσσα, άλλα όπλα. Τώρα για το δικό μου βιβλίο δεν ξέρω, επειδή ο καθένας διατηρεί το δικαίωμα να το διαβάζει αλλιώς.Υπάρχουν αναγνώστες που το διάβασαν σαν ερωτική ιστορία. Κι άλλοι που είδαν στο μυθιστόρημα μια μεταφυσική πάλη με τον Θεό, ή μια απολογία της λογοτεχνίας. Ένας φιλόσοφος που εκτιμώ ιδιαίτερα το χαρακτήρισε πνευματική αυτοβιογραφία. Είναι ο πιο ενδιαφέρων ορισμός που έχω ακούσει ως τώρα.

Ενώ, στο βιβλίο σας, ο Θεός αντιπαθεί τα παιδικά βιβλία, (βρίσκει διδακτικά και ηλίθια τα παραμύθια, αντιπαθεί την πεζογραφία και την ποίηση επειδή θεωρεί τη λογοτεχνία ανώφελη), τελικά, κατά τη εξέλιξη της μυθοπλασίας, διαβάζει ασταμάτητα. Τι σημαίνει αυτό;

Σύμφωνα με την ερμηνεία της γυναίκας του, ο Θεός αντιπαθεί τη λογοτεχνία επειδή του θυμίζει τον τρόπο που δημιουργήθηκε ο κόσμος. Γι αυτό την έχει εξορίσει από τη βιβλιοθήκη του. Όταν όμως επιστρέφει στον κόσμο και διαβαίνει την πόρτα του πρώτου βιβλιοπωλείου αναστατώνεται και  ξανακυλάει στην παθιασμένη ανάγνωση της λογοτεχνίας, με τον ίδιο τρόπο που ένας πρώην καπνιστής ξανακαπνίζει. Η λογοτεχνία είναι εθιστική και ο Θεός διαβάζει για να θυμηθεί τον κρυφό κώδικα της δημιουργίας.

Σχετικότητα του χρόνου και μοναξιά του Θεού. Τι μαθαίνουμε για την ουσία του Θεού από μια γυναίκα,την γυναίκα του;

Η γυναίκα του βλέπει αυτό που αντέχει να δει ένας άνθρωπος- την ανθρώπινη υπόσταση του Θεού. Άλλωστε εκείνος είναι υπερβολικά εσωστρεφής κι έτσι η γυναίκα του αναγκαστικά ερμηνεύει με ανθρώπινα δεδομένα. Όπως παραδέχεται η ίδια: “όταν γράφω πως άφρισε/άστραψε και βρόντησε / έκλεισε με πάταγο την πόρτα μιλάω για τη δική μου πραγματικότητα.Τον κοιτάζω περιμένοντας κάτι απ’αυτόν, ανταμοιβή ή τιμωρία. Ο ίδιος ο Θεός παραμένει αδρανής. Σ’ένα παράθυρο εγώ θα ήμουν το χέρι στο πόμολο. Εκείνος το γλωσσίδι που υποτίθεται πως κινείται. Ενώ όλη τη δουλειά την κάνει το χέρι που αγωνίζεται να στρίψει το πόμολο”.

Παρόλο που δεν μιλάτε ευθέως για την κρίση που βιώνουμε, ωστόσο διαφαίνεται στο βιβλίο σας. Πόσο η κρίση αυτή επηρέασε τη συγγραφή του;

Το μυθιστόρημα είναι πνευματικό παιδί της κρίσης. Μόνο σε περιβάλλον κρίσης ο συγγραφέας περιστέλλει τον κόσμο όπου ζει, τον κόσμο της ανάγκης και της λειτουργικότητας, και αναζητά μια ψυχική διέξοδο, υπό μορφή πλοκής. Στη διάρκεια μιας κρίσης όπως αυτή που ζήσαμε και ζούμε όλες οι δυνάμεις κινητοποιούνται και όλα τα συστήματα ευπιστίας διαλύονται. Νομίζω πως όλοι σκάβουμε πιο βαθιά κι η κατάθλιψη ή ο θυμός είναι απλώς εξωτερικεύσεις αυτής της τρομερά άβολης θέσης. Γι αυτό και συντάσσομαι με όσους πιστεύουν ότι η κρίση μπορεί να μας κάνει καλύτερους και ουσιαστικότερους.


Τελικά, τα ερωτήματα της ύπαρξης μένουν αναπάντητα; Ή η επιστροφή στην τέχνη θα μπορούσε ίσως, να σημασιοδοτήσει και να φωτίσει το βάρος τους στη ζωή μας;

Πιστεύω πως η τέχνη σώζει. Το πίστευα από μικρό παιδί όταν κουκουλωνόμουν στο κρεβάτι μου μ’ένα βιβλίο. Ή όταν κοιτούσα με τις ώρες ένα καθηλωτικό έργο ζωγραφικής σ’ένα μουσείο. Αυτό δεν σημαίνει ότι η επαφή με την τέχνη είναι εύκολη υπόθεση. Υπάρχουν έργα απαιτητικά, έργα που ζητούν όχι μόνο το χρόνο μας, αλλά και την αναστολή της επιθυμίας μας για εύκολη ζωή. Αυτό είναι το παράδοξο: οι συζητήσεις, οι τηλεοπτικές εκπομπές, ο τρόπος που συνεννοούμαστε μεταξύ μας είναι τρομερά ρηχός. Κι έρχεται η τέχνη με τις απαιτήσεις της. Τί κάνεις τότε; Αφήνεις τη βολική σου στάση στην πολυθρόνα και τρώγεσαι με τα ρούχα σου; Κατά τη γνώμη μου, ναι. Αυτή είναι η ουσία της ζωής κι εκεί παίζεται όλο το παιχνίδι: χρειάζεται κόπος και παραδοχή της αγωνίας για να διεκδικήσουμε την ελευθερία μας. Πρέπει να θυμόμαστε διαρκώς ότι εμείς καθορίζουμε την πραγματικότητα μας, τους τόπους στους οποίους κινούμαστε, και η τέχνη είναι κατά τη γνώμη μου ο καλύτερος οδηγός για την επινόηση αυτής της πραγματικότητας.






Βιογραφικό
Η Αμάντα Μιχαλοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα, τον Οκτώβριο του 1966. Σπούδασε γαλλική φιλολογία στην Αθήνα και δημοσιογραφία στο Παρίσι. Αρθρογραφούσε επί χρόνια στην εφημερίδα "Καθημερινή" (1990-2008). Πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία με το βραβείο διηγήματος του περιοδικού "Ρεύματα" και τη συλλογή διηγημάτων "Έξω η ζωή είναι πολύχρωμη"(1994),το οποίο και επανεκδόθηκε εμλπουτισμένο,λίγους μήνες πριν.
Το πρώτο της μυθιστόρημα, "Γιάντες", απέσπασε το Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού "Διαβάζω" (1996). Στην αμερικανική μετάφραση του βιβλίου της "Θα ήθελα" απονεμήθηκε το Βραβείο Διεθνούς Λογοτεχνίας του Αμερικανικού Ομοσπονδιακού Ιδρύματος Τεχνών (2008). To "Θα ήθελα" ήταν επίσης υποψήφιο για το βραβείο Best Book in Translation του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ. Έχει γράψει έξι μυθιστορήματα, τρεις συλλογές διηγημάτων και αρκετά παιδικά βιβλία. Έργα της έχουν μεταφραστεί σε δέκα γλώσσες.




«Η γυναίκα του Θεού», Αμάντα Μιχαλοπούλου, (εκδ. Καστανιώτη).
Ο εξανθρωπισμός του Θεού και η προφητεία απανθρωπισμού του ανθρώπου
Πόσο εύκολο να πιστέψει κάποιος πως ο Θεός πάσχει από μοναξιά και αναζητά στο πλευρό του μια γυναίκα;
Και τι μπορεί να πει αυτή η γυναίκα για τον Θεό και για τη σχέση της μαζί του;
Στο μυθιστόρημά της η Αμάντα Μιχαλοπούλου τοποθετεί ως κεντρικούς ήρωες τον Θεό και τη γυναίκα του η οποία, μάλιστα, είναι αυτή που αφηγείται τη ζωή της μαζί του.

Η ασυνήθιστη αυτή ιστορία,καταπιάνεται με την ύψιστη υπαρξιακή αναζήτηση του ανθρώπου, με  τη σχέση ανθρώπου και Θεού αλλά, μέσω της μυθοπλασίας, και με τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους.

Μου δημιούργησε πολλαπλά συναισθήματα η ανάγνωσή του, από διάθεση να γελάσω, (διόλου με ειρωνική διάθεση), να προβληματιστώ, να αναρωτηθώ αλλά και να απορήσω.

«Θα σβηστείς κι εσύ, σιγά σιγά», λέει ο Θεός στη γυναίκα του, δια της πένας της  Αμάντας Μιχαλοπούλου, προετοιμάζοντάς την για το άχρονο σύμπαν στο οποίο εκείνη μια μέρα θα πρέπει να ζήσει, χωρίς ανάγκες και επιθυμίες. Ακριβώς το αντίθετο κάνει ο Θεός για να την πλησιάσει. Ενανθρωπίζεται, παίρνοντας τα χαρακτηριστικά που η γυναίκα του πιστεύει ότι θα έπρεπε να έχει ο Θεός για να είναι Θεός.

Με έναν Θεό να αντιπαθεί αρχικά τη λογοτεχνία και την ποίηση, επειδή του θυμίζει τον τρόπο με τον οπόιο φτιάχτηκε ο κόσμος∙ όμως στην πορεία, όταν ξαναγυρίζει στον κόσμο, καταβροχθίζει κάθε λογοτεχνικό βιβλίο για να θυμηθεί τον κρυφό κώδικα της δημιουργίας, βάζοντας και τη γυναίκα του να κάνει το ίδιο.

Είτε το αντιμετωπίσεις ως φιλοσοφικό ή ως θρησκευτικό μυθιστόρημα, είτε
ως μεταφυσική πάλη με τον Θεό ή μια ασυνήθιστη ερωτική ιστορία χωρίς ερωτική πράξη, αλλά κι αν ακόμα το ερμηνεύσεις ως μια απολογία της λογοτεχνίας, το σίγουρο είναι ότι «Η γυναίκα του Θεού»  είναι η πνευματική αυτοβιογραφία της Αμάντας Μιχαλοπούλου.

Στα τρία κεφάλαια, Κόλαση, Καθαρτήριο και Παράδεισος και μέσα στις 220 σελίδες του βιβλίου, ο αναγνώστης σίγουρα θα βρει πολύτιμο υλικό για σκέψη και εσωτερική αναζήτηση.

 «Πολλοί θέλουν να πιστεύουν πως το σχέδιο του Θεού σκόνταψε στην άρνηση του ανθρώπου. Βολική εξήγηση για πλάσματα σαν εμάς, που τρέφονται με τύψεις. Στην πραγματικότητα το σχέδιο σκόνταψε στην αδυναμία του ίδιου του Θεού να δημιουργήσει έναν κόσμο αντάξιό Του. Όχι ηθικολογικά, αλλά νοητικά και αισθητηριακά. Έναν κόσμο που θα μπορούσε να συνδιαλεχθεί με τον Θεό στη βάση της ισότητας και της δημιουργίας. Η δημιουργία εξέπεσε, όχι ο άνθρωπος».
Χαριτίνη Μαλισσόβα

Δημήτρης Γρηγοράκης

Η παιδική παχυσαρκία με διαστάσεις εθνικής επιδημίας

Ο  κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Δημήτρης Γρηγοράκης,με 25 ετή συνεπή παρουσία στην επιστήμη της διατροφής,μιλά για στις Διαδρομές για το νέο του βιβλίο: «Ναι στη σωστή διατροφή, όχι στην παιδική παχυσαρκία» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας,αναλύει  τους λόγους που κατατάσσουν τα Ελληνόπουλα στα πιο παχύσαρκα παιδιά της Ευρώπης ενώ εξηγεί γιατί θεωρεί αναγκαία την απόκτηση διατροφικής παιδείας.

«Ναι στη σωστή διατροφή, όχι στην παιδική παχυσαρκία» το νέο σας βιβλίο από τις εκδόσεις Μίνωας. Μιλήστε μας για το κίνητρο της συγγραφής του και για το περιεχόμενό του.
Έχω την τύχη και την τιμή να υπηρετώ με συνέπεια το χώρο της επιστήμης της διατροφής και διαιτολογίας περισσότερα από 25 χρόνια. Στο διάστημα αυτό ένα από τα κύρια θέματα που αντιμετώπισα ήταν η επαφή μου με τα παιδιά, αναφορικά με το ζήτημα της διαχείρισης της διατροφής τους στη Διαιτολογική  μονάδα που διατηρώ τα τελευταία χρόνια,αλλά και η
συμμετοχή μου ως επιστημονικού συνεργάτη του Χαροκοπείου πανεπιστημίου στο αντικείμενο της «διατροφικής αξιολόγησης των παιδιών» ανέδειξε περίτρανα τις διαστάσεις ενός προβλήματος που λαμβάνει τη μορφή μίας εθνικής επιδημίας.  

Η παιδική παχυσαρκία απειλεί τον ελληνικό πληθυσμό και αποτελεί ένα πρόβλημα που απαιτεί άμεση λύση εδώ και τώρα. Προς την κατεύθυνση αυτή φιλοδοξεί να συμβάλλει το βιβλίο μου ‘’ΝΑΙ στη σωστή διατροφή, ΟΧΙ στην παιδική παχυσαρκία’’. Αναλύει το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας διεξοδικά και σε πρώτη φάση προσπαθεί να διερευνήσει τα αίτια αυτού του φαινομένου. Είναι αυτονόητο ότι για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ένα πρόβλημα θα πρέπει πρώτα απ΄ όλα να αναλυθούν τα αίτια που οδηγούν σε αυτό. Αυτή ακριβώς η συνθήκη αποτέλεσε τον οδηγό στην προσπάθεια μου να προτείνω αποτελεσματικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Έτσι στο δεύτερο μέρος του βιβλίου παρατίθενται λύσεις διατροφής και φυσικής δραστηριότητας, προκειμένου τα παιδιά και οι γονείς τους να έχουν στη διάθεση τους έναν απόλυτο οδηγό πρόληψης και αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας. Όμως, θέλω να πιστεύω ότι το βιβλίο αυτό θα αποτελέσει κι ένα πολύ χρήσιμο βοήθημα για τους συναδέλφους διαιτολόγους – διατροφολόγους, αλλά και ευρύτερα για όλους τους επαγγελματίες της υγείας που ασχολούνται με τη διαχείριση αυτού του προβλήματος, μιας και τα στοιχεία που παραθέτει είναι απόλυτα τεκμηριωμένα από τη σύγχρονη επιστημονική βιβλιογραφία. Έχω την ελπίδα ότι το σύγγραμμα αυτό πραγματικά ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του αναγνωστικού κοινού για μία εμπεριστατωμένη προσέγγιση του ζητήματος τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο!


Από τη μακροχρόνια και επιτυχημένη πορεία σας στην επιστήμη της διατροφής, πόσο  ουσιαστικά  διαπιστώνετε ότι ασχολούνται οι  Έλληνες γονείς με τη διατροφή των παιδιών τους; Έχει αλλάξει κάτι τα τελευταία χρόνια;
Δυστυχώς πιστεύω ότι οι γονείς, οι περισσότεροι τουλάχιστον, τα τελευταία χρόνια δεν ασχολούνται ουσιαστικά με την ποιότητα διατροφής των παιδιών τους. Η κατάσταση δηλαδή είναι χειρότερη από το παρελθόν. Τους περισσότερους γονείς σήμερα τους ενδιαφέρει να φάνε τα παιδιά τους και όχι τι είναι αυτό που θα φάνε, πόσα λιπαρά έχει ή πόσες θερμίδες. Πολλοί γονείς είναι αυτοί που λόγω των αυξημένων επαγγελματικών ή προσωπικών υποχρεώσεων τους, απλά δίνουν χρήματα στα παιδιά τους προκειμένου να φάνε κάτι απ΄ έξω το οποίο τις περισσότερες φορές είναι αμφίβολης διατροφικής αξίας. Σε πολλές περιπτώσεις τα παροτρύνουν αφήνουν να βλέπουν αρκετές ώρες τηλεόραση ή να ασχολούνται στο κομπιούτερ προκειμένου να μην τους ενοχλούν, αντί να τα ενθαρρύνουν την απόφαση τους να ασχοληθούν με κάποια δραστηριότητα η οποία θα επαυξήσει την ενεργειακή τους κατανάλωση.


 Γιατί τα Ελληνόπουλα είναι τα πιο παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη;
Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί ένα μείζον ζήτημα της ελληνικής πραγματικότητας, με τα ελληνόπουλα να κατέχουν μία από τις υψηλότερες θέσεις στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο χάρτη της παιδικής παχυσαρκίας. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει μία θλιβερή κατάσταση για τα παιδιά ενός λαού που δίδαξε τις αρχές τις διατροφής σε όλο τον πλανήτη. Η λανθασμένη διατροφή που σήμερα ακολουθούν τα παιδιά, η επιμονή των γονέων και των παππούδων για διατροφική υπερκατανάλωση, η καθιστική ζωή, οι ατελείωτες ώρες που δαπανούν στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και στην τηλεόραση, αλλά και οι αυξημένες σχολικές υποχρεώσεις που δεν επιτρέπουν χρόνο για παιχνίδι, δημιουργούν όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για τις ανεξέλεγκτες διαστάσεις που λαμβάνει το φαινόμενο της παιδικής παχυσαρκίας. Τα χαρακτηριστικά αυτά σε συνδυασμό με τη γενετική προδιάθεση που φέρουν ορισμένα παιδιά που προέρχονται από παχύσαρκους γονείς αναδεικνύουν ένα πρόβλημα που παίρνει διαστάσεις εθνικής επιδημίας. Το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας οφείλεται σε πολυπαραγοντικά αίτια τόσο γενετικά, όσο και περιβαλλοντικά (συνήθεις διατροφής, τρόπος ζωής κλπ). Επομένως, από τους πλέον ισχυρούς παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης παιδικής παχυσαρκίας αποτελούν οι υπέρβαροι γονείς. Η γονική παχυσαρκία (και κυρίως η μητρική) σε πολλές περιπτώσεις είναι υπεύθυνη για την παιδική παχυσαρκία. Ο τρόπος μεταβίβασης του φαινότυπου του αυξημένου βάρους από το γονέα στο παιδί είναι βέβαιο ότι εξαρτάται από ποικίλους παράγοντες. Μελέτες που έγιναν σε δίδυμα αποδεικνύουν ότι υπάρχει μία ισχυρή γενετική προδιάθεση για την απόκτηση βάρους. Αντίθετα, μελέτες υιοθεσίας διαπίστωσαν ότι υπάρχει μία μέτρια επίδραση της οικογένειας που μοιράζεται το ίδιο περιβάλλον στον καθορισμό των διατροφικών συνηθειών. Γι’αυτό η γενετική ομοιότητα προφανώς εξηγεί ένα μεγάλο μέρος της επίδρασης της οικογένειας, αλλά υπάρχει επίσης και ένας αριθμός περιβαλλοντολογικών εκθέσεων που θα μπορούσε να επηρεάζει τα παιδιά υπέρβαρων μητέρων. Οι διάφορες περιβαλλοντολογικές εκθέσεις περιλαμβάνουν τον υπερσιτισμό και την ανεπαρκή σίτιση στην περίοδο της κύησης, τη σύντομη διάρκεια του θηλασμού και την έλλειψη ουσιαστικής προσοχής στο θέμα της διατροφής των παιδιών από τις υπέρβαρες μητέρες. Και αυτό ισχύει περισσότερο για τις γυναίκες με χαμηλό επίπεδο. Φαίνεται ότι το περιβάλλον που συνδέεται με χαμηλότερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο συντελεί περισσότερο στην έκφραση γονιδίων που συνδέονται με την προδιάθεση για παχυσαρκία βάρους. Αντίθετα, το υψηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο πολλές φορές μπορεί να αντιστρέφει την τάση που δημιουργεί η γενετική προδιάθεση.


Το γεγονός ότι οι παππούδες και οι γιαγιάδες ασχολούνται με τη διατροφή των εγγονιών τους αποτελεί ανασταλτικό ή και  επιβαρυντικό παράγοντα στη βελτίωση της διατροφής τους;
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι παππούδες και οι γιαγιάδες τείνουν να θεωρούν ότι το αυξημένο βάρος του παιδιού υποδηλώνει καλύτερη υγεία  ή ότι η καλύτερη κατάσταση της υγείας επιτυγχάνεται μέσα από την ανάπτυξη υψηλού σωματικού μεγέθους. Για να το επιτύχουν αυτό προτρέπουν τα εγγόνια τους να καταναλώνουν όλο και μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού, θεωρώντας ότι η αυξημένη πρόσληψη τροφής συνδέεται άμεσα με την καλύτερη παιδική υγεία.
Μια ερμηνεία αυτού του φαινόμενου βασίζεται στο λεγόμενο «κατοχικό σύνδρομο», το οποίο αναφέρεται στη μεταπολεμική περίοδο στην Ελλάδα, όταν η δυνατότητα πρόσβασης στα τρόφιμα ήταν περιορισμένη. Σε μια μελέτη κοριτσιών ηλικίας 6–9 ετών παρατηρήθηκε ότι εκείνοι που φροντίζουν τα παιδιά, και κυρίως οι γιαγιάδες, επηρεάζουν τα παιδιά ως προς την υιοθέτηση ενός περισσότερο καθιστικού τρόπου ζωής. Συγκεκριμένα, τα παροτρύνουν να ασχοληθούν με διάφορες στατικές δραστηριότητες που πιθανόν εξυπηρετούν εκείνες (π.χ. επιτραπέζια παιχνίδια) ή να δουν τηλεόραση, η οποία αποτελεί έναν εύκολο τρόπο ελέγχου της ασφάλειας των εγγονιών τους. Τα συμπεράσματα σχετικά με την εμπλοκή του παππού ή της γιαγιάς, ως ατόμων που κυρίως αναλαμβάνουν τη φροντίδα των παιδιών, τα επιβεβαίωσε πρόσφατα μια ελληνική μελέτη. Παιδιά 11–12 ετών, από ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας, των οποίων τη βασική φροντίδα την είχε αναλάβει η γιαγιά τους, παρουσίαζαν αυξανόμενη πιθανότητα να είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Το συγκεκριμένο φαινόμενο συνδέθηκε ισχυρά με την παιδική παχυσαρκία.



Ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερη διατροφική παγίδα στο μενού της ελληνικής οικογένειας;
Η σωστή και ισορροπημένη διατροφή αποτελεί προϋπόθεση για την υγεία, αλλά και για τη σωστή πνευματική και σωματική ανάπτυξη των παιδιών. Θεωρώ ότι η μεγαλύτερη διατροφική παγίδα στο μενού της ελληνικής οικογένειας είναι η κατανάλωση γλυκών. Τα γλυκά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και κορεσμένο (βλαβερό) λίπος. Έτσι, είναι σημαντικό να μάθει το παιδί σε νέες γλυκιές γεύσεις χωρίς πολλές θερμίδες και λιπαρά, αλλά ταυτόχρονα πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά.



Διάβασα με ενδιαφέρον το βιβλίο σας και εκτίμησα ιδιαίτερα το γεγονός ότι,πέρα από επιστημονικά άρτιο, είναι  ταυτόχρονα γραμμένο με τρόπο κατανοητό για όλους.
Σας ευχαριστώ θερμά για τα καλά σας λόγια! Η σωστή διατροφή κατά την παιδική ηλικία μπορεί να βοηθήσει στην πλήρη ανάπτυξη των παιδιών, να συμβάλλει στην καλή υγεία τους, στην ευεξία τους και να θέσει τις βάσεις για την απόκτηση σωστών δια βίου διατροφικών συνηθειών.  Η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, η πνευματική διαύγεια, η αποφυγή της παχυσαρκίας και η πρόληψη χρόνιων ασθενειών, όπως του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και των καρδιαγγειακών νοσημάτων, είναι κάποια από τα επακόλουθα οφέλη ενός ισορροπημένου και υγιεινού τρόπου διατροφής. Το γεγονός αυτό προκειμένου να είναι κατανοητό από όλους θα πρέπει να είναι διατυπωμένο με επιστημονικό και ταυτόχρονα απλό τρόπο.


 Σίγουρα το βιβλίο «ΝΑΙ ΣΤΗ ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ - ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ» είναι ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο εγχειρίδιο, απαραίτητο για κάθε ευαισθητοποιημένη ελληνική οικογένεια που θέλει να αποτρέψει και να αντιμετωπίσει συμπεριφορές που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια ανεπιθύμητη αύξηση βάρους στα παιδιά. Προς την κατεύθυνση αυτή, το βιβλίο αυτό προτείνει αποτελεσματικές στρατηγικές διατροφής και φυσικής δραστηριότητας για την πρόληψη και την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Σημαντική προτεραιότητα όλων μας θα πρέπει να είναι η ενθάρρυνση των παιδιών στο να υιοθετήσουν ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής και έναν περισσότερο ενεργό τρόπο ζωής.Γονείς, εκπαιδευτικοί και πολιτεία θα πρέπει άμεσα να αναλάβουν δράση… Θα πρέπει πάντα να θυμάστε ότι είναι πολύ πιο εύκολο να διαμορφωθεί εξαρχής μια σωστή διατροφική συμπεριφορά παρά αργότερα να γίνει προσπάθεια να διορθωθεί μια ήδη λανθασμένη!



Πόσο  επικίνδυνη είναι μια αυτοσχέδια δίαιτα για παιδιά, αλλά και για μεγάλους;(Με δεδομένο ότι πολλοί θεωρούν εύλογο ότι μπορούν να κάνουν μια δίαιτα που μπορούν να βρουν σε ένα περιοδικό ή από μια φίλη κλπ.)
Σε καμία περίπτωση τα παιδιά αλλά και οι ενήλικες δεν θα πρέπει να καταφεύγουν σε «αυτοσχέδιες λύσεις», μιας και θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το εγχείρημα της μείωσης του βάρους και φυσικά είναι η διατήρησή του, αποτελεί μια μεθοδική προσπάθεια.

Κάθε δίαιτα που αποκλίνει από τις επιστημονικές αντιλήψεις και τις συστάσεις των διεθνών επιστημονικών οργανισμών θα πρέπει να αποφεύγεται. Οι δίαιτες που στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης μπορούν να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα τόσο σε βιολογικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο.  Συμπληρώματα ή σκευάσματα που υπόσχονται απώλεια βάρους επιφέρουν εσφαλμένη αντίληψη για την ορθή μεθοδολογία που διέπει την αρχή της απώλειας βάρους. Η αρχή αυτή δεν είναι άλλη από την παραδοχή ότι: «Κανένα μακροπρόθεσμο θετικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να υπάρξει στην επίλυση του προβλήματος της παχυσαρκίας, εάν δε μεταβληθεί ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τη διατροφή. Η εκμάθηση του σωστού τρόπου διατροφής και η υιοθέτηση ισορροπημένης διαιτητικής συμπεριφοράς πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό μας μέλημα! Πάνω από όλα θα πρέπει να μάθουμε να τρώμε!».

 Η νευρική ανορεξία,αλλά και η βουλιμία  σε τι ποσοστό και σε ποιες ηλικίες εμφανίζεται;
Η νευρική ανορεξία (Anorexia nervosa) πιο γνωστή ως ανορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται κυρίως από άρνηση για διατήρηση ενός υγιούς φυσιολογικού βάρους και έναν μανιώδη φόβο για την απόκτηση βάρους σε συνδυασμό με μια διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος που μπορεί να διατηρηθεί από διάφορες προκαταλήψεις. Είναι μια σοβαρή ψυχική αρρώστια με υψηλό ποσοστό παρενεργειών και το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από όλες τις ψυχικές ασθένειες. Η νευρική ανορεξία εκδηλώνεται συνήθως στην εφηβεία και είναι πιο συχνή στις έφηβους. Παρόλο που μπορεί να επηρεάσει ανθρώπους κάθε ηλικίας, φυλής και κοινωνικοοικονομικής κατάστασης η νευρική ανορεξία επηρεάζει τις γυναίκες 10 φορές περισσότερο από τους άντρες. Η νευρική ανορεξία έχει μέση συχνότητα που κυμαίνεται από 0.3 - 1% στις γυναίκες και 0.1% στους άνδρες στις αναπτυσσόμενες χώρες,δεν εντοπίζεται στην παιδική ηλικία αλλά κυρίως σε νεαρές εφήβους, με εκείνες που είναι 15-19 ετών να αποτελούν το 40% όλων των περιπτώσεων. Είναι πιο διαδεδομένη στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα και έχει δηλωθεί ότι είναι πιο σπάνια στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.

Πόσο  -από πλευράς διατροφής -είμαστε “ακαλλιέργητοι” ,τελικά ,οι ‘Έλληνες;
Σίγουρα ο ελληνικός «διατροφικός πολιτισμός» είναι τεράστιος. Ζούμε σε μία χώρα η οποία κυριολεκτικά γέννησε τις διατροφικές αξίες. Σας υπενθυμίζω ότι το ελληνικό παραδοσιακό μοντέλο διατροφής με τη μορφή της μεσογειακής δίαιτας είναι παγκόσμια αποδεκτό ως ένα σύστημα διατροφής το οποίο προάγει την υγεία σε απόλυτο βαθμό. Διδάσκεται δε σε όλα τα σχολεία του αναπτυγμένου κόσμου. Ταυτόχρονα, ο πλούτος της ελληνικής φύσης είναι απίστευτος και μας προσφέρει απλόχερα προϊόντα ανώτατης διατροφικής αξίας. Ωστόσο, οι σημερινοί Έλληνες λειτουργούμε ως ιδανικοί αυτόχειρες παραβλέποντας τα συγκεκριμένα πλεονεκτήματα της παραδοσιακής μας διατροφής και υιοθετώντας «δυτικοποιημένα» διατροφικά πρότυπα, τα όμως οποία δυστυχώς μπορούν τελικά να καταστρέψουν την ανθρώπινη υγεία. Συμφωνώ λοιπόν μαζί σας ότι από πλευράς διατροφής είμαστε τελικά “ακαλλιέργητοι”, αν όχι όλοι, τουλάχιστον οι περισσότεροι ‘Έλληνες! Θεωρώ λοιπόν ότι σήμερα περισσότερο παρά ποτέ είναι απολύτως αναγκαία για όλους μας η απόκτηση διατροφικής παιδείας. Πιστεύω ότι αυτό αποτελεί ταυτόχρονα και ένα πολύ σημαντικό χρέος για την προστασία της υγείας όλων των Ελλήνων!

Κωνσταντίνος Τζαμιώτης 

 

Να διατηρηθεί η ανθρωπιά μέχρι να βρεθεί μια νέα αφήγηση ή ένας άλλος ανθρωπότυπος

Με αφορμή το μυθιστόρημά του "Η πόλη και η σιωπή"(εκδ.Καστανιώτη) ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης μιλά στις διαδρομές για το βάρος της Κρίσης σε άνδρες και γυναίκες,τις ανατροπές που επέφερε στην οικογένεια,τη συζυγική απιστία και βία,το σχολικό εκφοβισμό αλλά και για όσα μας κινητοποιούν να συνεχίζουμε στις δύσκολες μέρες που ζούμε.


«Η πόλη και η σιωπή»,ο τίτλος του μυθιστορήματός σας, μια μοναχική πορεία ενός άνδρα στην πολύβουη και πολυάνθρωπη  πρωτεύουσα…Θα θέλετε να μας πείτε ποιο ήταν το κίνητρό σας για τη συγγραφή  του;
Όλα ξεκίνησαν πίσω στο 2009 – 2010 όταν άρχιζε να μπαίνει στη ζωή μας η «οικονομική κρίση». Βλέποντας όλο και περισσότερους να χάνουν την ελπίδα τους, όλο και περισσότερους με σκυμμένο κεφάλι, αναρωτήθηκα τι σημαίνει να αισθάνεται κανείς έτσι. Ήξερα ωστόσο πως ούτε πριν την επερχόμενη χρεοκοπία έβρισκες πολλούς που να παραδέχονται πως είχαν ανέφελες ζωές. Αντίθετα υπήρχε και πριν τα μνημόνια πολλή κατήφεια, πολλή δυσαρέσκεια, πολλά απωθημένα και ματαιώσεις. Και έτσι μπήκα στην περιπέτεια να αφηγηθώ την ελεύθερη πτώση ενός κανονικού ανθρώπου. Ενός ανθρώπου όπως όλοι εμείς.

Ο ήρωάς σας, Αργύρης Τρίκορφος, πρώην επιτυχημένος επιχειρηματίας αναγκάζεται να ασκεί το επάγγελμα του οδηγού ταξί, ενώ προσπαθεί να κρατήσει την οικογένειά του. Πόσο βαρύ  είναι για έναν άνδρα να βιώνει την οικονομική καταστροφή;
Ξέρω πω έχουν χυθεί τόνοι μελάνης για να περιγραφεί το τέλος του «άντρα κουβαλητή» μα η αλήθεια είναι πως σε συνθήκες οικονομισμού, δηλαδή σε συνθήκες όπου τον πρώτο ρόλο παίζει η οικονομία, το φύλο απασχολεί ελάχιστα εκτός κι αν επιδρά στη διαδικασία παραγωγής. Αρσενικό ή θηλυκό το υποκείμενο υπό το πρίσμα της αγοράς είναι πρώτα απ’ όλα οικονομικό μέγεθος. Αντιμετωπίζεται πρωτίστως με βάσει το αν παράγει πολλά, αρκετά ή ελάχιστα. Ο Αργύρης Τρίκορφος είναι απλώς ένας νεόπτωχος. Δεν έχει φύλο, είναι ένας ακόμη που εξωθείται από το κέντρο του Κόσμου στις παρυφές του. Μια τέτοια «αποτυχία» δεν αποστερεί μόνο σε υλικά αγαθά αλλά και στο δικαίωμα στον ανακαθορισμό.

Άρρηκτα δεμένη με  την εξέλιξη της μυθοπλασίας σας είναι και η σύζυγος , η οποία έχει στο παρελθόν αρνηθεί να χρησιμοποιήσει το πτυχίο της δασκάλας και να εργαστεί-το φαινόμενο της «καλοβολεμένης»  συζύγου που τόσο ανθεί στην ελληνική κοινωνία,η οποία στην πορεία  τον εγκαταλείπει για μια εκ νέου καλοβολεμένη ζωή με φίλο του και εργοδότη της.
Έχω την αίσθηση πως η σύγχρονη Ελληνίδα αισθάνεται πολύ μπερδεμένη. Δεν πέρασε ούτε μισός αιώνας από τότε που προορίζονταν αποκλειστικά για σύζυγος και μητέρα και χρειάστηκε (για πρακτικούς και κοινωνικούς λόγους) να μορφωθεί, να κοινωνικοποιηθεί, να εκτεθεί στις συνθήκες της αγοράς ως επαγγελματίας και εντέλει να χειραφετηθεί. Τέτοιες μεταλλαγές όμως δεν επιτυγχάνονται σε τόσο λίγο χρόνο. Η Ελληνίδα έχει φυσικά χειραφετηθεί έναντι της κοινωνίας μα απομένει ακόμη πολλή δουλειά μέχρι να χειραφετηθεί εντός της. Σε συνδυασμό μάλιστα με τις επιταγές της βιομηχανίας μόδας και το lifestyle των τελευταίων δεκαετιών που σχεδόν αρνούνται τη βιολογική φθορά ή την παρουσιάζουν ως ελάττωμα, τα καθήκοντα της σύγχρονης γυναίκας, μοιάζουν τερατώδη. Όχι μόνο οφείλει να αποδείξει πως είναι δυναμική και ανεξάρτητη αλλά επιπλέον πρέπει να υπηρετεί το ρόλο του σεξουαλικού αντικειμένου επ’ αόριστον. Μόνο που τα πράγματα καμιά φορά στραβώνουν, έρχονται τα πάνω κάτω και τότε δοκιμάζονται ως και οι πιο δυνατοί χαρακτήρες. Κάπως έτσι και η Βάσω, η γυναίκα του ήρωα, που σημειωτέον δεν είναι εκπαιδευμένη να ζει με κάποιον που παλεύει για το μεροκάματο, σπάει και εγκαταλείπει την προσπάθεια.    

Αγγίζετε το θέμα της συζυγικής απιστίας με  μεγαλοθυμία από την  πλευρά του απατημένου συζύγου. Πόσο εύκολο νομίζετε πως είναι για τον άνδρα που έχει μεγαλώσει με τα ελληνικά πρότυπα να μην ασκήσει βία –έστω λεκτική- στη σύζυγο που τον απατά και τον εγκαταλείπει στην πιο κρίσιμη φάση της ζωή του;
Πρώτα απ’ όλα ας ξεκαθαρίσουμε πως από την εποχή που η παγκοσμιοποίηση χτύπησε την πόρτα μας και την καλοδεχτήκαμε, είμαστε όλοι λιγότερο Έλληνες, Βούλγαροι, Εσθονοί, ή Κινέζοι. Θέλω να πω, πως το πρόσωπο και η σχέση με τον εαυτό του, είναι που κάνουν κάθε φορά τη διαφορά. Ο Αργύρης Τρίκορφος λοιπόν για να το ξεκαθαρίσουμε δεν είναι απ’ αυτούς που χτυπούν ή  καθυβρίζουν για οποιοδήποτε λόγο τη μητέρα των παιδιών τους. Δεν θα το έκανε με γεμάτες τσέπες, δεν το κάνει και άφραγκος. Το αποδεικνύει από την αρχή μέχρι το τέλος του βιβλίου με χίλιους δυο τρόπους.

Ποια θεωρείτε ότι είναι τα χαρακτηριστικά ενός ηθικού ανθρώπου-με δεδομένο ότι ο ήρωάς σας επιστρέφει το σχεδόν μισό εκ.ευρω  που βρίσκει στο ταξί του και που κανένα σ δεν αναζητά;
Νομίζω πως δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά ενός τέτοιου ανθρώπου, τουλάχιστον όπως το αντιλαμβάνομαι εγώ και τα επισημαίνει ορθότατα ο Αριστοτέλης. Η φιλία και το έλεος: Η φιλία, δηλαδή ο έρωτας ή η αγάπη για τον άλλον απεγκλωβίζει από τους περιορισμούς του ατομικού συμφέροντος. Το έλεος πάλι (όχι η ελεημοσύνη ή ο οίκτος), διδάσκει πώς να μπαίνει κανείς στη θέση του άλλου. Όποιος καλλιεργεί μέσα του αυτές τις δύο έννοιες, είναι καλύτερος από τους περισσότερους μας.

H οικογένεια στην εποχή της βαθιάς κρίσης πόσο νομίζετε ότι δοκιμάζεται σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια;
Η οικογένεια όπως κάθε άλλος θεσμός δέχεται τρομερές πιέσεις στις μέρες μας. Σε κοινωνίες όπως η δική μας ξενίζει όταν σκεφτόμαστε πως η οικογένεια αποτελεί μια ακόμη κοινωνική κατασκευή, μα η αλήθεια είναι πως όπως συμβαίνει παντού, έτσι και εδώ, οφείλουμε να διακρίνουμε τις μεταβολές που μεσολάβησαν τις τελευταίες δεκαετίες. Οφείλουμε να προσαρμοστούμε, οι παλιές βεβαιότητες δεν αρκούν πλέον.

 Η εποχή της Κρίσης μας έχει κάνει να βλέπουμε τελικά αυτό που ήταν εξαίρεση σαν κάτι το συνηθισμένο και σχεδόν φυσικό-[όπως η οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση των συνανθρώπων μας;) Πόσο μεθοδευμένο πιστεύετε ότι είναι αυτό;
Ζούμε την θεαματικότερη αναδιανομή πλούτου στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία. Ακόμη και οι λιγότερο πολιτικοποιημένοι ή ενημερωμένοι το βλέπουν πια. Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, η μεσαία τάξη προλεταριοποιείται και οι φτωχοί οδηγούνται στην εξαθλίωση. Μια τόσο εκτεταμένη (και επιτυχημένη όπως όλα δείχνουν) καταλήστευση δεν επιτυγχάνεται μέσα σε μια νύχτα, αντίθετα απαιτεί πολύχρονο σχεδιασμό, συμμαχίες, πανίσχυρους μηχανισμούς προπαγάνδας, αδρανοποίηση της κοινωνίας. Απομένει στον καθένα από εμάς να διατηρήσει την ανθρωπιά του μέχρις ότου βρεθεί (αν βρεθεί) μια καινούργια αφήγηση ή επιτευχθεί ένας άλλος ανθρωπότυπος, που θα μετρά τα πράγματα με άλλη, διαφορετική κλίμακα.  

 Μιλάτε για τη σχολική βία και τον εκφοβισμό ακόμα και σε ιδιωτικά σχολεία. Πείτε  μας γι αυτό.
Η σχολική βία, το μπούλιγκ όπως το ξέρουν πια όλοι, είναι ένα μόνο από τα συμπτώματα του αδιεξόδου στο οποίο βρίσκονται όλες ανεξαιρέτως οι δυτικές κοινωνίες. Τα νεότερα μέλη, μη έχοντας ακόμη πρόσβαση στα εργαλεία και τους μηχανισμούς των ενηλίκων που εξασφαλίζουν σαφώς πιο εκλεπτυσμένες μορφές βίας, ανταποκρίνονται στην ανάγκη τους για ισχύ και επικράτηση με το να σωματοποιούν τη βία που απαιτείται για να πετύχουν τους στόχους τους. Εμείς τους το διδάσκουμε, απλώς βρίσκονται ακόμη σε προπαρασκευαστικό στάδιο.

Έχουμε δικαίωμα να απαισιοδοξούμε (ή να εγκαταλείπουμε) όταν έχουμε παιδιά;
Είμαστε προγραμματισμένοι να στρώνουμε το έδαφος στους επόμενους ακόμη και αν δεν είμαστε γονείς. Καμιά φορά ωστόσο το κάνουμε τόσο τυφλά και με τόσο ζήλο ώστε ενώ μοιάζει αδύνατο, κατορθώνουμε να αφήσουμε στο πόδι μας ακόμη χειρότερους από εμάς. Αλλά αυτή είναι η ανθρώπινη μοίρα, να επαναλαμβάνεται μέχρις εξοντώσεως.

Τι είναι αυτό που μας  κινητοποιεί, τελικά, στις δύσκολες μέρες που διανύουμε;
Νομίζω πως δεν είναι για όλους το ίδιο. Οι πιο σοφοί από εμάς συνεχίζουν επειδή ξέρουν πως ανέκαθεν η ζωή εκτός από ελάχιστα διαλείμματα ήταν γεμάτη εμπόδια που πρέπει να υπερπηδηθούν. Οι ταπεινότεροι ή οι πιο αθώοι, συνεχίζουν να προσπαθούν γιατί το υπαγορεύει το ένστικτό τους.




"Η πόλη και η σιωπή",Κωνσταντίνος Τζαμιώτης,εκδ.Καστανιώτης 
Επιστροφή στο χαμένο ανθρωπισμό

Με κεντρικό ήρωα έναν πρώην εύπορο επιχειρηματία και νυν οδηγό ταξί,τον Αργύρη Τρίκορφο,ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης αφηγείται την ελεύθερη πτώση ενός ανθρώπου ,που εν δυνάμει θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε Έλληνας πολίτης εν μέσω της οικονομικής Κρίσης.

Με ένα οικογενειακό περιβάλλον που σταδιακά γίνεται όλο και πιο εχθρικό,με θυμωμένα και πληγωμένα από την κοινωνική και οικονομική  πτώση παιδιά και με μια σύζυγο που από βολεμένη σε έναν γάμο αδυνατεί να προσαρμοστεί και τον εγκαταλείπει με τον εργοδότη της και φίλο του,ο Αργύρης περιπλανιέται με το ταξί του στους δρόμους της Αθήνας προσπαθώντας να κρατήσει την αξιοπρέπειά του.
Πρόσωπα και καταστάσεις που συμβαίνουν  περνούν από τα μάτια του αναγνώστη, ο οποίος γίνεται κοινωνός του οικονομικού και ηθικού ξεπεσμού της χώρας και των συνανθρώπων μας,ώσπου  μέσα στο ταξί βρίσκει σχεδόν μισό εκατομμύριο ευρώ.
Η απόφασή του για το πώς θα εκμεταλλευτεί  αυτή την ευκαιρία,αλλά και οι αντιδράσεις των οικείων του,δίνουν λαβή για  πολλές σκέψεις.
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού μέσω της έφηβης κόρης του που βρίσκεται μπλεγμένη σε μια ανάλογη ιστορία,αλλά και η απομάκρυνσή του από το σπίτι του,περιγράφοντα με τρόπο ιδιαίτερα εύγλωττο,καθώς και οι επαφές με τους τοκογλύφους και η πίεση που του ασκούν προκειμένου να πάρουν τα χρήματα που τους οφείλει. 
Με γλαφυρό τρόπο περιγράφεται η θρησκευτική του εκτόνωση και ο –μετά τον ξυλοδαρμό του και την καταστροφή του ταξί του– θρησκευτικός του θυμός.
Το γραφείο ευρέσεως εργασίας και ο γκροτέσκο ιδιοκτήτης του, που στέλνει τον ήρωα να πουλάει σουβλάκια στις συγκεντρώσεις των αγανακτισμένων και ό,τι συμβαίνει όταν αρχίζουν τα έκτροπα, ιδίως με αποκορύφωμα έναν τραυματισμένο σκύλο, τον οποίο και σώζει, με κίνδυνο ακόμη και της ίδιας του της ζωής.
Ένα εξαιρετικό,ρεαλιστικό ,σύγχρονο μυθιστόρημα μέσα από τη ματιά ενός ανθρώπου που δεν καταθέτει τα όπλα ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής του αφού ούτως ή άλλως  "η ζωή εκτός από ελάχιστα διαλείμματα ήταν γεμάτη εμπόδια που πρέπει να υπερπηδηθούν."
Χαριτίνη Μαλισσόβα



Βιογραφικό


Ο Κωνσταντίνος Δ. Τζαμιώτης γεννήθηκε στη Λάρισα το 1970 και σήμερα ζει στην Αθήνα. Σπούδασε κινηματογράφο. Εργάστηκε στην τηλεόραση, στη διαφήμιση και στον κινηματογράφο. Τα τελευταία χρόνια διευθύνει την πολιτιστική έκδοση "Highlights". Έχει γράψει τα βιβλία: "Η συνάντηση" (Ίνδικτος, 2002), "Βαθύ πηγάδι" (Ίνδικτος, 2003), "O βαθμός δυσκολίας" (Ίνδικτος, 2004), "Παραβολή" (Καστανιώτης, 2006), "Η εφεύρεση της σκιάς" (Καστανιώτης, 2008), και έχει λάβει μέρος σε συλλογικά, θεματικά λογοτεχνικά εγχειρήματα.

Διονύσης Μαρίνος 

 

Η αγάπη είναι ένα κύμα που τρώει σιγά σιγά 

το βράχο της ζωής 

Ο δημοσιογράφος και λογοτέχνης Διονύσης Μαρίνος μιλά στις Διαδρομές για 

το νέο του μυθιστόρημα"Ουρανός κάτω",που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πάπυρος και αναφέρεται στις αλλαγές που επέφερε η  Κρίση σε άνδρες και γυναίκες,στην αξία της οικογένειας,στην αυτοχειρία αλλά και στην ανάγκη του ανθρώπου  να επαναπροσδιορίζεται  και να επιχειρεί νέα ξεκινήματα.

"Ουρανός κάτω", ο τίτλος του βιβλίου σας. Ποιο ήταν το κίνητρο για τη συγγραφή του  και γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο;

 

Η βασική ιδέα αναπτύχθηκε την ημέρα που έγινε η τρομοκρατική επίθεση στο Μαραθώνιο της Βοστόνης. Εκείνες οι εκθετικές εικόνες άλογης και ωμής βίας εντυπωμένες στα πρόσωπα των ανθρώπων, ήταν το βασικό ερέθισμα. Η έκθεση σε αυτή τη μορφή μαζικής βίας είναι σύμφυτη με το σύγχρονο κόσμο. Από την 11η Σεπτεμβρίου και εντεύθεν έχει οικοδομηθεί ένας τρομώδης παγκόσμιος μηχανισμός το οποίο πυροδοτεί η τυφλή εκδίκηση. Όμως και πάλι, δεν με ενδιέφερε να διηγηθώ κάτι που ξεπερνάει τη δύναμη των λέξεων – η εικόνα είναι εκεί με τη δυναμική της. Στόχος ήταν να διηγηθώ τη ριζική αλλαγή ενός ανθρώπου, την ολική μεταστροφή του εσωτερικού του βίου. Σε μια χώρα που θυματοποιείται, που χάνει όλες τις σταθερές της, το άτομο δεν μπορεί να μείνει αμέτοχο. Αντιθέτως είναι ο κεντρικός πρωταγωνιστής του κοινωνικού δράματος. Ο τίτλος προέκυψε από αυτή τη δραματική αλλαγή των σταθερών του ατόμου και της κοινωνίας. Σαν να έρχονται τα πάνω-κάτω. Αυτό, άλλωστε, δεν ζούμε στις μέρες μας;

 

 

 

Ο ήρωάς σας,ένα σοφό παιδί του χρηματιστηρίου, ο Ιωσήφ Σαρογιάν, παρόλο που δεν έχει θιγεί από τη Κρίση οικονομικά, επαναπροσδιορίζει τη ζωή του έπειτα από ένα τρομοκρατικό χτύπημα. 

 

Ναι, ο κεντρικός ήρωας δεν αφηγείται τη ζωή του επί τη βάση της αλλαγής των οικονομικών δεδομένων. Δεν είναι άνθρωπος που χτυπιέται ανελέητα από την κρίση. Δεν ανήκει στην κατηγορία των νεόπτωχων. Είναι μέρος του συστήματος μέχρι που η τρομοκρατική επίθεση θα τον αναγκάσει να μπει στη διαδικασία να αρνηθεί τα κεκτημένα του. Αυτό, φυσικά, δεν δικαιώνει τους ανθρώπους που έπαιξαν και συνεχίζουν να παίζουν κεντρικό ρόλο στο ξεγύμνωμα μιας χώρας (όπως η Ελλάδα επί παραδείγματι). Δεν είναι μια ιστορία ενός… κακού που αποφασίζει να βουτήξει στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Ο Ιωσήφ Σαρογιάν κάνει ένα προσωπικό ταξίδι προς το βάθος του εαυτού του. Ψάχνει να τον βρει και για να το κάνει αυτό πρέπει να αφαιρέσει τα βάρη από πάνω του. Με ό,τι αυτό σημαίνει για την οικογένειά του και την κοινωνική του θέση.

 

 

Τι πιστεύετε πως έχει αλλάξει στη ζωή του σημερινού άνδρα σε σχέση με εκείνον της εποχής προ κρίσης; Ποιος ο ρόλος του αναπροσδιορισμού της μνήμης; 
 

 Το ίδιο που έχει αλλάξει και στη ζωή μιας γυναίκας. Υπάρχει μια χαμένη δύναμη στην κοινωνική μηχανή. Αν μέχρι τώρα υπήρχε μια σπαταλημένη δύναμη στην Ελλάδα, τώρα πλέον το απόθεμα έχει χαθεί. Μειώνονται οι αντιστάσεις, χάνεται η έννοια της αξιοπρέπειας. Η μνήμη τις περισσότερες φορές είναι μια κακή μετρέσα. Σε υποβάλει σε ένα παιχνίδι αντεστραμμένων ειδώλων. Επαναφέρεις λόγια και ανθρώπους και καταστάσεις που η μνήμη στο μεταξύ τα έχει παραλλάξει. Τους έχει προσδώσει είτε δραματική, είτε εξισορροπητική ισχύ.  Η μνήμη είναι μια σταθερά του ανθρώπου, δίχως αυτή δεν πιστεύει πως υπήρξε κάποτε στο παρελθόν. Συνδέει τα ετερόκλιτα κομμάτια του βίου του με έναν παράδοξο τρόπο. Δεν ξέρω αν είμαστε αυτά που κάναμε ή αυτά που θυμόμαστε ότι κάναμε.

 

 

Στο μυθιστόρημά σας κατασκευάζετε την περσόνα μιας εντυπωσιακά αφοσιωμένης συζύγου του ήρωά σας. Πόσο σπάνιο είναι αυτό να συμβεί στην πραγματικότητα;
 

Δεν θα την έλεγα αφοσιωμένη ακριβώς. Όχι με την έννοια ότι υποτάσσει τον εαυτό της στον άνδρα κυρίαρχο του σπιτιού. Η γυναίκα του Ιωσήφ Σαρογιάν ακολουθώντας τους δικούς της δαίμονες προβάλλει στο πρόσωπο του άνδρα της αυτό που της λείπει. Μα, μια στιγμή, μήπως αυτό δεν κάνουμε όλοι; Το έτερον ήμισυ δεν είναι τίποτα άλλο από το δικό μας χαμένο κομμάτι που ψάχνουμε να το βρούμε έξω από εμάς. Ο ένας σκάβει τον άλλον όπως το κύμα τον βράχο. Κάπως έτσι λιανίζομαι ζωές. Η αγάπη είναι ένα κύμα που τρώει σιγά- σιγά και ανεπαίσθητα το βράχο της ζωής. Από την άλλη, όμως, τι θα ήταν ένας βράχος δίχως κύμα; Μια αμίλητη πέτρα, αυτό θα ήταν.

 

 

 Πόσο σημαντικός είναι κατά την άποψή σας ο θεσμός της οικογένειας;
 

 Κανένας θεσμός δεν είναι σημαντικός. Σημαντικοί είναι οι άνθρωποι, οι σκέψεις τους, οι αδυναμίες τους. Θα πει κανείς: μα, αυτά ακριβώς έρχεται να συμπληρώσει και να περιλάβει η θέσμιση της κοινωνίας. Να τοποθετήσει τον άνθρωπο σε ένα κανονιστικό περίγραμμα. Ναι, αλλά είναι περίγραμμα και αυτό έρχεται η στιγμή που σπάει – όπως ένα απόστημα. Η οικογένεια είναι θαλπωρή, αλλά και κόλαση ταυτοχρόνως. Είναι ασφάλεια, αλλά και φυλακή. Είναι μια δέσμευση για τον άνθρωπο. Πάντα πίστευα ότι ο άνθρωπος οφείλει να είναι αδέσμευτος. Το οφείλει στον εαυτό του. Για φανταστείτε: τα λέω όλα αυτά κι όμως έχω κάνει τη δική μου οικογένεια. Τι παράδοξος που είναι ο άνθρωπος, τελικά.
 

 

Δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω την ποιητική –αποφθεγματική χροιά με την οποία διανθίζετε το βιβλίο σας.

 Το ποιητικό κομμάτι προσπάθησε να το μειώσω κατ’ επιλογήν. Στο μέτρο του δυνατού. Στο μυθιστόρημα οφείλεις να αφηγηθείς μια ιστορία, να δώσεις χρώμα στους χαρακτήρες, Να τους βάλεις να μιλήσουν, να σκεφτούν, να ερωτευτούν. Στην ποίηση κοιτάς το περίγραμμα, το αθέατο, το ρυθμό που έχει ο χτύπος της ανάσας και του στίχου. Αυτή η ρυθμικότητα που προσπαθεί να πετάξει, είναι κακός σύμβουλος για την πεζογραφία που όπως λέει και ο Μιχάλης Γκανάς πρέπει να περπατάει. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν δικαιούται κάποιες στιγμές να πετάξει.

 

Θίγετε το πολύ ευαίσθητο, άκρως σοβαρό θέμα της αυτοχειρίας. Πείτε μας γι αυτό.
 

 Ναι, και προσπάθησα να το κάνω με έναν αποδραματοποιημένο τρόπο. Να μην του προσδώσω περισσότερο συναίσθημα από όσο θα άντεχε η ιστορία η ίδια. Φοβάμαι πως στις μέρες μας τείνουμε να εξοικειωθούμε ακόμα και με αυτή την ακραία μορφή αφαίρεσης μιας ζωής. Πυκνώνουν ολοένα και περισσότερο τα απονενοημένα διαβήματα εντός της κοινωνίας, Άνθρωποι που έχασαν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους και πλέον δεν αντέχουν την επόμενη ημέρα. Δεν είναι άνθρωποι άρρωστοι, δεν είναι άνθρωποι που χρειάζεται να κλειστούν σε ένα ψυχιατρικό κατάστημα. Είμαστε εμείς, ο διπλανός μας, κάποιος συγγενής μας.

 

Δημοσιογράφος ,ποιητής, συγγραφέας .Τι καλύπτει καθεμιά από τις τρεις αυτές ιδιότητές σας;
 

 Όλες ανάλογα την περίσταση. Έγινα δημοσιογράφος κατ’ επιλογήν και πλέον, έπειτα από 20 και κάτι χρόνια, συνεχίζω κατ’ ανάγκη, καθώς το επάγγελμα έχει χαλάσει. Είναι κάτι άλλο από αυτό που αγάπησα και γνώρισα στην αρχή. Γραφιάς έγινα κατ’ ανάγκη γιατί έπρεπε να βγάλω από μέσα μου μια σπάταλη δύναμη που με έτρωγε και συνεχίζω –όσο θα συνεχίσω- κατ΄επιλογήν γιατί βρίσκω καταφύγιο στις λέξεις. Ελπίζω κι εκείνες να μην κακοπαθαίνουν με τον τρόπο που τις μεταχειρίζομαι.

Η μυθοπλασία στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα;

 Η έννοια της fiction είναι η μετάπλαση και όχι η ρεαλιστική αποτύπωση. Δεν ζω εν κενώ, δεν γράφω προς χάριν των λέξεων, αλλά των ανθρώπων. Φυσικά, κάποια στοιχεία του μυθιστορήματος «ακολουθούν» έναν πραγματικό χάρτη, αλλά δεν το κάνουν με πιστό τρόπο. Γράφεις με πρώτο πυρήνα τον εαυτό σου προσπαθώντας να την τον περιβάλλεις, εν συνεχεία γράφεις για τους άλλους δίχως όμως να αναφέρεσαι σε κάποιον συγκεκριμένα. Έτσι μόνο οι ήρωες αποκτούν υπόσταση: όταν δεν τους δεσμεύεις με προκαθορισμένες πράξεις και μνήμες. Εκείνοι ξέρουν καλύτερα πώς θα διευθετήσουν τη ζωή σου. Ο συγγραφέας το μόνο που έχει να κάνει είναι να ακολουθήσει τα βήματά τους.

 

 

 


Θα ήθελα να κλείσω τη συνομιλία μας με μία φράση το βιβλίου: «Ένα σημείο εκκίνησης,εκεί που κάποιος άλλος ξεκινάει.Στο ίδιο σημείο ακριβώς.Μια σκυταλοδρομία δίχως τέλος». Πόσο το ασπάζεστε αυτό;

 Η έκφραση είναι: εκεί που κάποιος σταμάτησε, κάποιος άλλος ξεκινάει. Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί. Όπως και να΄χει βρεχόμαστε από ανθρώπους, από τις ανάσες τους, τα όνειρά τους, τη αγάπη και τα μίση τους. Είμαστε οι προβολές των άλλων και οι άλλοι ζουν μέσω ημών. Η ανθρώπινη αλυσίδα δεν σταματάει πουθενά. Εκεί που κάποιος σταμάτησε διότι δεν είχε άλλες δυνάμεις, κάποιος άλλος θα συνεχίσει μέχρι να πέσει με τη σειρά του και δεν έχει τέλος αυτή η ανθρώπινη ακολουθία.

 

  

«Ουρανός κάτω», Διονύσης Μαρίνος, εκδ.Πάπυρος.

Η αναζήτηση του εαυτού,σε ένα noir μυθιστόρημα

 

Το βιβλίο είναι βασισμένο σε μια ιδέα που αναπτύχθηκε την ημέρα που έγινε η τρομοκρατική επίθεση στον Μαραθώνιο της Βοστόνης και με βασικό ερέθισμα τις εικόνες άλογης και ωμής βίας εντυπωμένες στα πρόσωπα των ανθρώπων.

Ο κεντρικός ήρωας, Ιωσήφ Σαρογιάν, αποτελεί μέρος του συστήματος. Ωστόσο, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα κάνει ένα προσωπικό ταξίδι αυτογνωσίας. Ψάχνει να βρει τον εαυτό του και για να το κάνει αυτό πρέπει να αφαιρέσει τα βάρη από πάνω του. Με ό,τι αυτό σημαίνει για την οικογένειά του και την κοινωνική του θέση.

Η γυναίκα του Ιωσήφ Σαρογιάν, απόλυτα αφοσιωμένη προς εκείνον στα μάτια του αναγνώστη,ωστην ουσία ακολουθεί τους δικούς της δαίμονες προβάλλοντας στο πρόσωπο του άνδρα της αυτό που της λείπει.

Οι γονείς του, άρρηκτα δεμένοι με εκείνες τις μόνιμες, αόρατες,αλλά τόσο δυνατές αλυσίδες που μας δένουν με το παρελθόν.

Και μια αυτοχειρία, που για τον Ιωσήφ Σαρογιάν είναι η αιτία για να σκεφτεί πως: «εκεί που κάποιος σταμάτησε, κάποιος άλλος ξεκινάει». «Είμαστε οι προβολές των άλλων και οι άλλοι ζουν μέσω ημών. Η ανθρώπινη αλυσίδα δεν σταματάει πουθενά. Εκεί που κάποιος σταμάτησε διότι δεν είχε άλλες δυνάμεις, κάποιος άλλος θα συνεχίσει μέχρι να πέσει με τη σειρά του και δεν έχει τέλος αυτή η ανθρώπινη ακολουθία».

Η μυθοπλασία εκτυλίσσεται σε 330 καλογραμμένες σελίδες, με τη δεινή συγγραφική ικανότητα αλλά και με το ποιητικό άγγιγμα του Δ. Μαρίνου να τις διατρέχει τόσο ...όσο, δίνοντας στον αναγνώστη τη δυνατότητα να προεκτείνει τη σκέψη του.

Ένα noir μυθιστόρημα στόχος του οποίου είναι να διηγηθεί τη ριζική αλλαγή ενός ανθρώπου, την ολική μεταστροφή του εσωτερικού του βίου ― κάτι που το κάνει με εξαιρετική επιτυχία.

Πόσο οι συγκυρίες της ζωής μας είναι δυνατό να αλλάξουν τη στάση μας

σχετικά την πρόσληψη της πραγματικότητας και τη διαχείριση της μνήμης;

Βιογραφικό

Ο Διονύσης Μαρίνος γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα, όπου  ζει και εργάζεται ως δημοσιογράφος.Ο ουρανός κάτω είναι το τέταρτο βιβλίο του, ύστερα από τα "Χαμένα Κορμιά" (2011, εκδ. Τετράγωνο),"Τελευταία Πόλη"(2012, εκδ. Γαβριηλίδης), "Anamneza",2014, εκδ. Γαβριηλίδης).