Εύα Στάμου.
"Οι σχέσεις χαρακτηρίζονται από μία πρωτοφανή σκληρότητα που στην ουσία της δεν είναι παρά μία κραυγή για βοήθεια."
Το βιβλίο της Εύας Στάμου,"Η εκδρομή" στάθηκε η αφορμή της συζήτησής μας.Με κεντρικούς ήρωες ένα ζευγάρι με αρκετά ιδιόμορφη σχέση,αναλύει σε βάθος την συμπεριφορά τους και τα κίνητρα που την υποκινούν, αποφεύγοντας τον διδακτισμό και την ηθικολογία ώστε να αφήσει χώρο στον αναγνώστη και για τις δικές του ερμηνείες.
Με βαθιά γνώση στις ανθρώπινες σχέσεις (η κ.Στάμου είναι ψυχοθεραπεύτρια ατόμων και ζευγαριών) μέσα από τους ήρωές της μιλά για τις προσωπικές αγωνίες και επιδιώξεις, τους πόθους και τα πάθη των ανθρώπων μέσα από την σωματική εμπειρία, την φθορά που επιφέρει ο χρόνος, τις αλλαγές που βιώνουμε όταν ανοιγόμαστε ερωτικά στον άλλον, την πορεία ανακάλυψης του εαυτού μας.
"Η εκδρομή",το νέο βιβλίο σας έρχεται μετά από το δοκίμιό σας "η επέλαση της ροζ λογοτεχνίας."για το οποίο είχαμε συνομιλήσει στο παρελθόν.Έχει στοιχεία ροζ λογοτεχνίας ή γίνεται για χάρη της ψυχαναλυτικής έρευνας;
Το βιβλίο μου βρίσκεται στον αντίποδα της ροζ λογοτεχνίας. Μιλά για τις προσωπικές αγωνίες και επιδιώξεις, τους πόθους και τα πάθη των ανθρώπων μέσα από την σωματική εμπειρία, την φθορά που επιφέρει ο χρόνος, τις αλλαγές που βιώνουμε όταν ανοιγόμαστε ερωτικά στον άλλον, την πορεία ανακάλυψης του εαυτού μας. Η κριτική μου στη ροζ λογοτεχνία αφορά όχι μόνο την χαμηλή ποιότητα γραφής, τους ψεύτικους διαλόγους και την προβλέψιμη πλοκή, αλλά και τους πλαστούςχαρακτήρες που αναπαράγουν στερεότυπα με βάση συνταγές που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Οι πρωταγωνιστές μου έχουν περάσει τα σαράντα και προσεγγίζουν τον έρωτα με τον ρεαλισμό της ηλικίας τους και την πολυπλοκότητα του σύγχρονου ανθρώπου που δεν ξέρει πάντα πώς να διαχειριστεί την ελευθερία του. Τα εμπόδια που βιώνουν στην προσπάθειά τους να πλησιαστούν, δημιουργούνται κυρίως από τους ίδιους, τις αδυναμίες, τις ανασφάλειες, τις ‘αποσκευές’ πουκουβαλούν και όχι από κάποια ’μοχθηρή αντίζηλο’ ή ‘κακιά πεθερά’. Οι χαρακτήρες εξελίσσονται κατά τη διάρκεια της ιστορίας, η επίδραση του ενός στον άλλο είναι εμφανής. Αναλύω εις βάθος την συμπεριφορά τους και τα κίνητρα που την υποκινούν, αποφεύγοντας τον διδακτισμό και την ηθικολογία ώστε να αφήσω χώρο στον αναγνώστη και για τις δικές του ερμηνείες.
Ρόλος της καλής λογοτεχνίας δεν είναι να κατακρίνει, να παράγει ή να διατηρεί κοινωνικά στερεότυπα, είναι να προσπαθεί να εκφράσει τις πιο μύχιες στιγμές μας, με ό,τι φωτεινό ή σκοτεινό μπορεί να περιέχουν. Αυτό είναι που επιχειρώ να κάνω κι εγώ στο νέο μου μυθιστόρημα.
Σκιαγραφείτε προσωπικότητες όχι ακριβώς της διπλανής πόρτας..
Ή μήπως ,τελικά, είναι συχνοί οι χαρακτήρες αυτοί;
Με την πρώτη ματιά νομίζει κανείς ότι οι χαρακτήρες είναι ασυνήθιστοι. Όσο προχωρά η ανάγνωση πιστεύωότι οι αναγνώστες θα ανακαλύψουν πως ταυτίζονται με κάποιες όψεις των ηρώων, πως έχουν και οι ίδιοι βιώσειπαρόμοια συναισθήματα και υπαρξιακές αγωνίες, πως έχουν κάπου γνωρίσει κάποιον που τους θυμίζει στην συμπεριφορά τη Νάντια, τον Παύλο, τον Μανώλη, χωρίς να έχουν καταφέρει να τους ‘αποκρυπτογραφήσουν’.
Η δυσκολία των ανδρών να μείνουν με μία σύντροφο καταρρίπτεται μέσα από το βιβλίο σας ;(αφού η ηρωίδα σας είναι κι εκείνη πολυγαμική αλλά και ανεκτική;)
Στις μέρες μας συναντάμε συχνά άντρες που αδιαφορούν ή νιώθουν απώθηση για τα κλασικά αντρικά πρότυπα. Την ίδια στιγμή υπάρχουν γυναίκες που τα υιοθετούν, πιστεύοντας ότι έτσι θα διεκδικήσουν την ερωτική ισοτιμία ή απλά επειδή ταιριάζουν στην προσωπικότητά τους. Η Νάντια, η ηρωίδα μου, δεν ανήκει όμως σε αυτή την κατηγορία. Είναι μία γυναίκα που προσπαθεί να ανεξαρτητοποιηθεί, αφού για πολλά χρόνια έχει η ίδια εκχωρήσει την ελευθερία της σε έναν άντρα, προκειμένου να μην φέρει την ευθύνη των επιλογών της, και να μην χρειάζεται να αποφασίζει για τίποτα. Κάποια στιγμή καταλαβαίνει ότι έχει εγκλωβιστεί σε μία σχέση που δεν της επιτρέπει να ζήσει ολοκληρωμένα τη ζωή της κι επιχειρεί να δοκιμάσει τους κινδύνους αλλά και τις απολαύσεις της προσωπικής ελευθερίας.
Πόσο εύκολα οι γυναίκες της μέσης ηλικίας "ανοίγουν τα φτερά τους" και προσπαθούν να σταθούν στα δικά τους πόδια μακριά από ανδρική εξάρτηση;
Τα όρια της μέσης ηλικίας έχουν διευρυνθεί, χάρη τόσο στην επιστήμη, όσο και στην αλλαγή νοοτροπίας όσον αφορά τη θέση της γυναίκας και τις σχέσεις των φύλων. Για παράδειγμα, αρκετές γυναίκες σήμερα κάνουν οικογένεια μετά τα σαράντα, κάτι ασύλληπτο για τις παλιότερες γενιές. Η σύγχρονη, εργαζόμενη γυναίκα είναι πιο απενοχοποιημένη από ό,τι οι γυναίκες προηγούμενων γενεών, δεν διστάζει να δοκιμάσει νέες εμπειρίες και να διεκδικήσει την σεξουαλική ικανοποίηση, ακριβώς όπως οι άντρες συνομήλικοί της. Δεν διστάζει επιπλέον να θέσει τους δικούς της όρους στις επαφές, όχι φυσικά με σκοπό την επικράτηση, αλλά την ειλικρινή, ισότιμη επαφή.
Η ηρωίδα σας αρνείται να δεσμευθεί ή απλώς γνωρίζει τη δυσκολία της επιτυχούς ανεύρεσης συντρόφου και συμβιβάζεται;
Η ηρωίδα μου δοκιμάζει τα όρια του εαυτού της. Εγκαταλείπει την σιγουριά της, προκειμένου να ανακαλύψει ποια αληθινά είναι, τι την εκφράζει, τι της ταιριάζει. Είναι μία γυναίκα έξυπνη, καθηγήτρια πανεπιστημίου, αλλά οι συναισθηματικές ελλείψεις κι οι ανασφάλειές της, την έχουν παγιδεύσει σε μια ζωή βαρετή, χωρίς εντάσεις και πάθη. Η εκδρομή λοιπόν, πέρα από το ταξίδι που κάνουν οι πρωταγωνιστές, συμβολίζει την εσωτερική αναζήτηση, την εσωτερική διαδρομή.
Η Κρίση σίγουρα έχει επηρεάσει τις ανθρώπινες σχέσεις .Ποιο είναι η πιο ευδιάκριτη-έντονη αλλαγή που επέφερε στις διαπροσωπικές σχέσεις;
Οι επαφές μας, σε όλα τα επίπεδα, έγιναν περισσότερο βίαιες. Όλη αυτή η απελπισία που κουβαλάμε, σε αρκετές περιπτώσεις εκδηλώνεται με επιθετικότητα τόσο στις επαγγελματικές, όσο και στις προσωπικές επαφές. Στο γραφείο μου έρχονται αρκετά ζευγάρια με αυτό ακριβώς το πρόβλημα, τις λεκτικές ή φυσικές εκρήξεις βίας του ενός ή και των δύο. Η απώλεια της εργασίας κάποιου μέλους της οικογένειας και οι αλλαγές που επιφέρει στην ισορροπία των σχέσεων, η οικονομική πίεση, η αίσθηση ματαιότητας αλλά και δυσπιστίας που επικρατεί την ελληνική κοινωνία, τα όνειρα και τα σχέδια που ματαιώθηκαν, αποτελούν πηγή θλίψης αλλά και θυμού. Οι σχέσεις λοιπόν χαρακτηρίζονται από μία πρωτοφανή σκληρότηταπου στην ουσία της δεν είναι παρά μία κραυγή για βοήθεια.
Υπάρχουν επιτυχημένοι γάμοι; Είναι η μονογαμικότητα απαραίτητος παράγοντας;
Φυσικά υπάρχουν επιτυχημένοι γάμοι. Τα ζητήματα της απιστίας και της μονογαμικότητας είναι κάτι που κάθε ζευγάρι διαχειρίζεται μόνο του, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία των δύο μελών του, τις επιθυμίες και τις βαθύτερες ανάγκες τους. Δεν υπάρχουν συνταγές, αλλά έχω παρατηρήσει ότι σπάνια ευδοκιμούν για μεγάλο χρονικό διάστημα σχέσεις που χρησιμοποιούν κάποιον τρίτο ως δεκανίκι. Επίσης, η ελευθερία της επιλογής να είσαι δίπλα σε κάποιον όχι από το φόβο της μοναξιάς ήαπό ανάγκη, αλλά επειδή πραγματικά το θέλεις, είναι μία εγγύηση ότι η σχέση έχει πολλές πιθανότητες να ανθίσει και να πετύχει.
Κοινωνικά αποδεκτό θεωρείται ακόμα και σήμερα για τον άνδρα να εναλλάσσει τις συντρόφους του μέχρι να παντρευτεί (και συγχωρεί την εντός γάμου απιστία)
ενώ για η γυναίκα με την αντίστοιχη ερωτική ζωή κακοχαρακτηρίζεται. Πού βρίσκεται η ισορροπία,εντέλει;
Νομίζω ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει αρκετά στις μέρες μας, γιατί οι ίδιοι οι άντρες έχουν αρχίσει να απορρίπτουν τα στερεότυπα περί αντρισμού που θέλουν το αντρικό φύλο πολυγαμικό. Οι νέοι άντρες αναζητούν, όπως και οι γυναίκες, την ευτυχία και την ισορροπία και αυτό σημαίνει ότι επιδιώκουν τη δημιουργία σχέσεωνπου θα τους ικανοποιούν σε όλα τα επίπεδα και όχι απλά τη σεξουαλική ποικιλία. Οι περισσότεροι άντρες που επισκέπτονται το γραφείο μου επιζητούν τις μακροχρόνιες, σταθερές σχέσεις. Το πρότυπο του Καζανόβα θεωρείται ξεπερασμένο. Από την άλλη οι νέες γυναίκες, νιώθουν πιο ελεύθερες να διεκδικήσουν την σεξουαλική ικανοποίηση και έχουν πάψει να αναζητούν τον πρίγκιπα του παραμυθιού, που θα τις σώσει από τη βαρετή ζωή τους και θα τις αποκαταστήσει κοινωνικά και οικονομικά-νομίζω ότι ενδιαφέρονται περισσότερο για τη δική τους καριέρα και οικονομική ανεξαρτησία. Σε αρκετούς τομείς, οι συμπεριφορές που χαρακτηρίζουν τα δύο φύλα είναι πολύ κοντά.
Πότε είναι απαραίτητη μία "εκδρομή";
Η εκδρομή άλλοτε είναι ένα ευχάριστο κι αναγκαίο διάλειμμα, κι άλλοτε ένα ταξίδι εσωτερικής ανακάλυψης που η πραγματική αξία του φαίνεται όταν επιστρέφουμε στη βάση μας και στον εαυτό μας.
Εύα Στάμου,"Η εκδρομή",εκδ.Αρμός
(Ψυχολογικό μυθιστόρημα)
Η γραφή της Στάμου είναι ρέουσα, Εύα Στάμου,"Η εκδρομή",εκδ.Αρμός
(Ψυχολογικό μυθιστόρημα)
Η γραφή της Στάμου είναι ρέουσα, ευθύβολη, παραστατική. Γνωρίζει το υλικό της, και σμιλεύει τους χαρακτήρες με ακρίβεια και δίχως ηθικολογίες - ούτε τους εξιδανικεύει ούτε τους δαιμονοποιεί. Η ματιά της, ή μάλλον το αυτί της, ξέρει πώς να συλλαμβάνει τη χροιά των λόγων μα και των κινήσεων που συνθέτουν την αέναη διαλεκτική του κάθε χαρακτήρα τόσο με τον ερωτικό του σύντροφο, όσο και με τον εαυτό του(Βιβλιοκριτικά)
Βιογραφικό
Η Εύα Στάμου έκανε ανώτατες σπουδές συμβουλευτικής ψυχολογίας και φιλοσοφίας του νου στη Βρετανία. Το αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής της στην ψυχολογία ήταν η διαμόρφωση της γυναικείας προσωπικότητας κατά τη μέση ηλικία. Δίδαξε ψυχιατρική ηθική στο Πανεπιστήμιο του Manchester κι εργάστηκε στην Πρότυπη Ψυχιατρική Κλινική του York. Το ακαδημαϊκό έτος 2012-2013 έκανε μεταδιδακτορική έρευνα στο Massachusetts Institute of Technology (MIT).
Το λογοτεχνικό έργο της περιλαμβάνει τα μυθιστορήματα: ‘Ελιγμοί’(Οδός Πανός, 2004) ‘Ντεκαφεϊνέ’ (Οδός Πανός, 2005) ‘Εθισμός’ (Εκδόσεις Μελάνι, 2011) και τη συλλογή διηγημάτων ‘Μεσημβρινές συνευρέσεις’ (Εκδόσεις Μελάνι, 2009). Από τη συλλογή αυτή, το διήγημα 'Ο Χάρτης' ανέβηκε ως θεατρική παράσταση στο Cabaret Voltaire το 2011. Λογοτεχνικά κείμενά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα δανέζικα, και τα λιθουανικά
