12 Νοεμβρίου 2017

Δημήτρης Σωτάκης «Υγιείς σχέσεις δεν ζουν μέσα σε ένα κατασκευασμένο παραμύθι, σε μια επίφαση ευτυχίας.»


                                           Δημήτρης Σωτάκης 
«Υγιείς σχέσεις δεν ζουν μέσα σε ένα κατασκευασμένο παραμύθι, σε μια επίφαση ευτυχίας.»


Είκοσι χρόνια μετά το πρώτο του μυθιστόρημα,ο Δημήτρης Σωτάκης παραδίδει στο αναγνωστικό κοινό το 11ο βιβλίο του με τον εξαιρετικά πρωτότυπο τίτλο «Ο Κανίβαλος που έφαγε έναν Ρουμάνο»,μέσα από τις σελίδες του οποίου ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με απανωτές ανατροπές ,ενδιαφέρουσα πλοκή και καλοδουλεμένη μυθοπλασία.
Με αφορμή το βιβλίο συζητούμε  με τον συγγραφέα για την αναζήτηση του έρωτα, τη ματαιότητα των βεβαιοτήτων αλλά  και  για έννοιες όπως «αδιανόητο» «υπερφυσικό» και «ψυχολογικό κανιβαλισμό» στις ανθρώπινες  σχέσεις.



«Ο κανίβαλος που έφαγε έναν Ρουμάνο» ,ο εξαιρετικά πρωτότυπος τίτλος του νέου σας μυθιστορήματος.Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια ;


Πρόκειται για την ιστορία ενός 40χρονου εύπορου άνδρα, του Ζέριν, κατοίκου μιας μικρής παραθαλάσσιας πόλης, ο οποίος σταδιακά ερωτεύεται μια οικογένεια από τη Ρουμανία, με αφορμή την ανεξήγητη αγάπη του για την συγκεκριμένη χώρα. Από αυτή την αλλόκοτη αρχικά συνθήκη, ξεδιπλώνεται το κουβάρι του βιβλίου με κύριο άξονα τον έρωτα και την λαχτάρα για ευτυχία. Μέσα από την πλοκή, εκφράζεται η αγωνία των ηρώων για μια ζωή που ποτέ δεν έζησαν, αλλά θα ήθελαν να ζήσουν και για τους ρόλους που όλοι έχουμε υιοθετήσει στις κοινωνικές μας σχέσεις. Θα έλεγα ότι πρόκειται για ένα μυθιστόρημα για τη ματαιότητα των βεβαιοτήτων, που ψευδώς σχηματοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

Αλήθεια,γιατί επιλέξατε τη συγκεκριμένη εθνικότητα και όχι κάποια άλλη ;
 Δεν υπήρχε ξεκάθαρη πρόθεση για αυτή μου την απόφαση. Δεν ήθελα να επιλέξω μια χώρα πολύ μακρινή, δηλαδή όχι εκτός Ευρώπης, από την άλλη όμως δεν ήθελα και μια χώρα του γνωστού λεγόμενου Δυτικού κόσμου. Η Ρουμανία ήταν μια καλή λύση, διέθετε τις σωστές ισορροπίες στο μυαλό μου. Για κάποιον ασαφή λόγο, μου φάνηκε κάποιος πιο βατό, να φάει κανείς έναν Ρουμάνο, παρά-για παράδειγμα-έναν Βέλγο. Δεν έχω ιδέα γιατί.

Πόσο σημαντικό είναι να διαφυλάττουμε τα πρόσωπα που αγαπάμε και μέχρι ποίου σημείου;

Δεν ξέρω πώς μπορεί κανείς να διαφυλάττει ένα πρόσωπο, ίσως ο μόνος τρόπος είναι στ’ αλήθεια η αγάπη. Τις περισσότερες φορές η σχέση μας με τα αγαπημένα μας πρόσωπα είναι ένας συνδυασμός χειροπιαστών και μεταφυσικών παραγόντων, σχεδόν ανεξήγητων, ένας λαβύρινθος, στον οποίον είμαστε συνεχώς εγκλωβισμένοι . Δε μου αρέσει πολύ η ιδέα του να πρέπει να προστατεύουμε τις σχέσεις μας, αυτό κρύβει μια ψυχολογική, ψυχαναγκαστική, κατά κάποιο τρόπο, πίεση, προτιμώ μια φυσική ροή των σχέσεων, η οποία να συμβαίνει με μια δική της ταχύτητά, μοναδική και αυθύπαρκτη. 

«Θυματοποίηση και αφέλεια» ή «εθελοτυφλισμός και βόλεμα» διακατέχουν τον ήρωά σας,τον Ρουμάνο σύζυγο ;

Είναι σωστή η παρατήρησή σας περί αφέλειας, αφού πολλοί από τους ήρωες μου και στα προηγούμενα βιβλία διακατέχονται από το στοιχείο της αφέλειας. Ωστόσο, αυτή τη φορά ο Ρουμάνος σύζυγος δέχεται τα πυρά μιας πολύ έντονης κατάστασης, η οποία υποσυνείδητα τον εξαναγκάζει να στρέψει το βλέμμα του προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση. Ακόμη και όταν σε κάποιο σημείο εθελοτυφλεί, αυτό το γεγονός είναι μια λογική συνέπεια, αν δεχθούμε ότι όσο εξωφρενικά κι αν είναι αυτά που συμβαίνουν στο βιβλίο, τον οδηγούν μαθηματικά σε αυτές τις αποφάσεις. Θα έλεγα ότι πέφτει και θύμα της ευφυΐας του «ανταγωνιστή» του, αυτή την εντύπωση έχω.  

Ξεκινώντας την ανάγνωση του βιβλίου ο αναγνώστης βρίσκεται  απέναντι σε εξελίξεις σχετικά γνώριμες και αυτονόητες που στην πορεία γίνονται ανατρεπτικές και αδιανόητες .Μήπως εντέλει τίποτε δεν πρέπει να θεωρούμε αδιανόητο ;

Σαφώς. Όσο κι αν ακουστεί ως κλισέ, η ζωή είναι αδιανόητη. Κάτι που θεωρούσαμε αδιανόητο εχθές, αύριο μπορεί να είναι αυτονόητο και λογικό, η μαθηματική εξίσωση που οδηγεί στην πραγματικότητα είναι ιδιαιτέρως πολύπλοκη. Συνεπώς οι εξελίξεις του βιβλίου, είναι εν δυνάμει πραγματικές. 


Μόνο καθαρά υπαρξιακά μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος την εξέλιξη μέχρι και τις πέντε τελευταίες σελίδες .Η ανατροπή της ανατροπής με επιτυχημένο τρόπο ,που αφήνει άφωνο τον αναγνώστη·αυτό θεωρώ ότι κάνει ξεχωριστό το βιβλίο σας,πέρα από τις σκέψεις που καλούμαστε να κάνουμε κατά τις διάρκεια της ανάγνωσης .Θέλετε να σχολιάσετε ;

Ναι, σωστή αυτή η σκέψη σας περί ανατροπής της ανατροπής, θα καταλάβουν καλύτερα οι αναγνώστες, όταν διαβάσουν το βιβλίο. Θεωρώ ότι το εύρημα μιας ανατροπής στη Λογοτεχνία είναι πια ένα σχήμα προβλέψιμο, επομένως επέλεξα συνειδητά να τραβήξω μια «ευθεία γραμμή» και να περιγράψω μια ιστορία ευθύβολη και επιβλητική, χωρίς πολλές διακυμάνσεις, ωστόσο με έντονο το ψυχικό άλγος, αλλά και τον οργασμό, την έκρηξη μιας ευτυχίας που πλησιάζει. Οι ήρωες παρακολουθούν, παρατηρούν όσα τους συμβαίνουν με ψυχραιμία και σύνεση, χωρίς να διαλύονται ψυχολογικά από τα παράλογα γεγονότα. Ήταν μια συνειδητή μου απόφαση. 

Ποιοι είναι οι δικοί σας αγαπημένοι εγχώριοι συγγραφείς ;
 Από τον Ροΐδη στον Βιζυηνό, από τον Καρυωτάκη στον Μάτεσι. 

Έχετε δεχθεί επιρροές στη γραφή σας από συγγραφείς της «ξένης» λογοτεχνίας;

Σαφώς. Νομίζω ότι όλοι οι συγγραφείς της γενιάς μου είναι επηρεασμένοι από ξένους λογοτέχνες. Είναι μοιραίο αυτό στα χρόνια που διανύουμε, έχοντας πίσω μας μια τεράστια βιβλιοπαραγωγή και με τις προηγούμενες δεκαετίες φορτωμένες με παγκόσμια αριστουργήματα. Αυτό είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε όλες μορφές της Τέχνης, όχι μόνο στη Λογοτεχνία, αλλά και στο Θέατρο, στη Μουσική, παντού. Και είναι απολύτως υγιές, αν ο δημιουργός ξέρει να εκμεταλλευτεί με έξυπνο τρόπο τις επιρροές του. 

Συνταγογραφείται ο ψυχικός κανιβαλισμός ;
Κι αν ακόμα μπορούσε να υπάρξει ολοκληρωτική θεραπεία, είμαι βέβαιος ότι ο ασθενής θα υποτροπίαζε. Η ανθρώπινη φύση είναι φτιαγμένη να κανιβαλίζει και να κανιβαλίζεται, συνεπώς, όσο κι αν πασχίζουμε, πάντα θα έχουμε την τάση να καταβροχθίζουμε κάποιον γύρω μας. Από την άλλη, η επιθυμία για ψυχικό κανιβαλσμό, όσο κι αν είναι βάρβαρη, είναι κάπως δικαιολογήσιμη, μιας και μια εσωτερική διαστροφή μάς ωθεί στην ανάγκη να κατακτούμε τους ανθρώπους με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς να υπολογίζουμε τις συνέπειες.

Υπάρχουν υγιείς σχέσεις και ευτυχισμένες οικογένειες ;Ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους;
Υπάρχουν. Οι υγιείς σχέσεις και αντίστοιχα οι ευτυχισμένες οικογένειες δεν είναι οι σχέσεις και οι οικογένειες που ζουν μέσα σε ένα κατασκευασμένο παραμύθι, σε μια επίφαση ευτυχίας. Είναι οι άνθρωποι που έχουν κατανοήσει τις αδυναμίες της ανθρώπινης λειτουργίας, που γνωρίζουν πόσο δύσκολο είναι το θαύμα της συνύπαρξης, της συντροφικότητας, κι όμως πεισματικά επιμένουν να μοιράζονται τις ζωές του, με υπομονή και τρυφερότητα. Αυτή είναι η πραγματική ευτυχία, η πίστη στην αγάπη, ακόμα κι όταν έχουμε τη γνώση της δυσκολίας και της κόντρας με την ίδια μας την ύπαρξη.

15 Οκτωβρίου 2017

Σάββας Καράμπελας "Η ακαδημαϊκή προσέγγιση στην τέχνη αντένδειξη για την πρωτότυπη δημιουργία"


 

            Σάββας Καράμπελας 


"Η ακαδημαϊκή προσέγγιση στην τέχνη αντένδειξη για την πρωτότυπη δημιουργία"



Ο Σάββας Καράμπελας είναι πτυχιούχος και αριστούχος διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Έχει συμμετάσχει σε συνέδρια στο εξωτερικό και έχει δημοσιεύσει επιστημονικές μελέτες. Έχει εργαστεί σε ερευνητικά προγράμματα Α.Ε.Ι. και έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Πατρών, το Τ.Ε.Ι. Αθήνας, σε δημόσια Ι.Ε.Κ. και επιμορφωτικά σεμινάρια ενηλίκων. Από το 2008 εργάζεται στο Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας στην Αθήνα.

Η συνομιλία μας έγινε με αφορμή την παρουσίαση της ποιητικής του συλλογής "Στο θάλαμο του μεταφραστή " (εκδ.Μανδραγόρας)την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου στις 8.30 το βράδυ , στη Χάρτα .(Σκενδεράνη 16)

Ο εγγγονός του αείμνηστου δικηγόρου Σάββα Σταθόπουλου μιλά και για τη σχέση του με τον παππού του και για τους δεσμούς που διατηρεί με την πόλη του Βόλου και τη Μαγνησία.


 


1) "Στο θάλαμο του μεταφραστή" η ποιητική σας συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μανδραγόρα. Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια;

 

Το βιβλίο μου κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 2016 και χαίρομαι που το επόμενο λιμάνι στο ταξίδι του είναι ο Βόλος από τον οποίο κατάγομαι. Ως τώρα η συλλογή μου έχει παρουσιαστεί δημόσια τόσο στην Αθήνα όσο και στη «14η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου» στη Θεσσαλονίκη και έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των κριτικών σε εφημερίδες και ηλεκτρονικά περιοδικά. Όσον αφορά τον εκδότη μου, ο Κώστας Κρεμμύδας υπηρετεί την τέχνη τόσο με τα βιβλία όσο και με το περιοδικό Μανδραγόρας που βγάζει τρεις φορές το χρόνο.

 

2) Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη, από τις πρώτες ποιητικές σας απόπειρες μέχρι σήμερα. Διαπιστώνετε αλλαγές στον τρόπο γραφής σας;

 

Η συλλογή των ποιημάτων μου αποτυπώνει μία διαδρομή μέσα στο χρόνο και αλλαγές προκύπτουν τόσο στη μορφή, τα μέσα έκφρασης που χρησιμοποιώ, όσο και στο περιεχόμενο, τα θέματα που με απασχολούν. Παράλληλα, όμως, υπάρχουν κοινοί τόποι, που παραμένουν αναλλοίωτοι κάτω από τη μεταβαλλόμενη επιφάνεια.

 

3) Εντυπωσιακά καλαίσθητα είναι τα έργα από ρητίνες και γραφίτη που κοσμούν το εξώφυλλο αλλά και αρκετές σελίδες της συλλογής. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία;

 

Πάντα με ενδιέφερε ο διάλογος μεταξύ των τεχνών. Η ζωή με έφερε πριν από χρόνια στο Παρίσι, όπου με ενέπνευσε η ώσμωση μεταξύ των ποιητών και των ζωγράφων και εντυπωσιάστηκα από τις κοινές εκδόσεις των έργων τους, θυμηθείτε μόνο τα Grands Livres του Έλληνα Tériade. Λίγο πριν εκδοθούν τα ποιήματά μου, τα εμπιστεύτηκα στη γνωστή εικαστικό Γεωργία Δαμοπούλου, η οποία εμπνεύστηκε τόσο το εξώφυλλο όσο και πέντε πρωτότυπα σχέδια. Στις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης αντικρύζει τη συνομιλία μας.

 

4) Τι σας κινητοποίησε να ασχοληθείτε με την ποίηση;

 

Η ίδια η ποίηση. H μυστηριακή διαδικασία της συγγραφής αποκαλύφθηκε στο πρώτο ποίημά μου πριν είκοσι χρόνια. Ακόμη δεν γράφω κατά βούληση, αλλά όταν ένα βίωμα με παρασύρει στο χορό των λέξεων. Η γλώσσα της ποίησης προκαλεί τον αυτοσχεδιασμό μου.

 

5) Το λογοτεχνικό περιοδικό Τα Νέα Γράμματα ως εκφραστικό όργανο της γενιάς του ’30 ήταν το θέμα της διδακτορικής διατριβής σας. Η γενιά αυτή έχει δώσει εκπροσώπους των οποίων το στίγμα έχει επηρεάσει και τους σύγχρονους λογοτέχνες. Σε ποιο βαθμό υπάρχει η επιρροή τους στη δική σας ποίηση;

 

Είναι αλήθεια ότι η λεγόμενη ‘γενιά του 1930’ σύσσωμη καθιέρωσε τον ελεύθερο στίχο και λίγα μέλη της εμπνεύστηκαν από τον υπερρεαλισμό, επιδρώντας στις επόμενες γενιές. Από την άλλη, θεωρώ την ακαδημαϊκή προσέγγιση στην τέχνη αντένδειξη για την πρωτότυπη δημιουργία. Η επιρροή αξίζει όταν είναι ασυνείδητη. Θα υπάρχει στο έργο μου, όπως με ρωτάτε, αλλά και από ποιητές έξω από τον δογματικό κανόνα της γενιάς του ’30. Τα διαβάσματά μου τόσο στο πανεπιστήμιο όσο και στο σπίτι ποικίλλουν από το 19ο αιώνα έως τη δική μας εποχή.

 

6) Ποιοι είναι οι δικοί σας αγαπημένοι ποιητές;

 

Δύσκολη ερώτηση και όμορφη! Προτάσσει το συναισθηματικό κριτήριο έναντι του αξιολογικού, που επικρατεί στο πανεπιστημιακό ή κριτικό περιβάλλον. Δεν θα έλεγα ότι αγαπώ πρόσωπα, αλλά ποιήματα από κάθε ποιητή, ανεξάρτητα από την επωνυμία του. Για να μην υπεκφύγω, πάντως, μου έχει ασκήσει γοητεία ο Νίκος Εγγονόπουλος, μέσω και του ζωγραφικού έργου του, και ο Ε. Χ. Γονατάς, όταν κάποτε διάβασα την Κρύπτη του. Αγαπημένα ποιήματα θα μπορούσα να σας πω, περισσότερα ή λιγότερα δεν έχει σημασία, από όλους τους ποιητές, το επαναλαμβάνω.

 

7) Πόσο σημαντικός ή αδιάφορος είναι για έναν ποιητή ο τρόπος που διαβάζει ή μεταφράζει ο αναγνώστης τα ποιήματά του;

 

Πριν εκδοθούν τα ποιήματά μου δεν είχα συνείδηση της επίδρασής τους σε άλλους ανθρώπους. Η μετουσίωση του προσωπικού βιώματος σε ποιητική έκφανση πυροδοτεί στον αναγνώστη εντυπώσεις, συναισθήματα, στοχασμούς, συνειρμούς, ανάλογα με τις εμπειρίες και τις προσλαμβάνουσες του καθενός. Αν δεν προκαλεί αυτή τη διέγερση, τότε δεν αποτελεί ποίημα. Προτιμώ την αφαιρετική γραφή, την υπαινικτική γλώσσα και τα πολυσήμαντα σύμβολα, επειδή βοηθούν το ποίημα να αποχωριστεί το δημιουργό του και να εναποτεθεί στην ερμηνεία του αναγνώστη του. Είναι ο ιδανικός προορισμός.

 

 

8) Αφιερώνετε ένα ποίημα στον παππού σας, συμπολίτη μας και γνωστό δικηγόρο Σάββα Σταθόπουλο, ο οποίος δεν βρίσκεται εν ζωή. Τι σήμαινε για εσάς και ποιο είναι το αποτύπωμά του στη ζωή σας;

 

Με συγκινεί η ερώτησή σας. Από τον Σάββα Σταθόπουλο πήρα το μικρό μου όνομα στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης και για μένα υπήρξε ό,τι για κάθε εγγόνι ο παππούς που είναι παρών στη ζωή του από τη γέννηση έως την τρίτη δεκαετία του και φροντίζει να εξωτερικεύει το συναίσθημα της αγάπης και να μεταλαμπαδεύει γνώσεις και αξίες με το διακριτικό παράδειγμά του. Μεγάλα διαστήματα της παιδικής ηλικίας μου πέρασα στην οδό Κοραή 86 του Βόλου. Το αποτύπωμα του παππού Σάββα είναι βαθύ και ανεξίτηλο και αυτό δηλώνεται στο ποίημα του βιβλίου μου με τίτλο «Γενεαλογικό Δέντρο» που έχω αφιερώσει στη μνήμη του.

 

 

9) Ποιοι είναι οι σημερινοί σας δεσμοί με την πόλη του Βόλου και τους ανθρώπους της;

 

Ο δεσμός με την πόλη είναι ψυχικός, δηλαδή, βαθύς και μόνιμος και στο βιβλίο μου δηλώνω την καταγωγή μου από το Βόλο. Διατηρώ τους δεσμούς με συγγενείς και φίλους, όπως τη Λίνα Φυτιλή, με την οποία θα παρουσιάσουμε από κοινού τα βιβλία μας την προσεχή Παρασκευή στη φιλόξενη Χάρτα της οδού Σκενδεράνη. Το Σάββατο με περιμένει ο Βύρων για να μαζέψουμε τις ελιές στο κτήμα του παππού στην Πλατανιά, την Κυριακή θα περάσω από το μπακάλικο του Θωμά και την καφετέρια του Άκη και της Ζωής στην παραλία του χωριού και, αν προλάβω, θα πεταχτώ έως την παραλία Μικρό με τη βάρκα του Θοδωρή.

 

10) Γράφετε κάτι νέο αυτό το διάστημα ;

 

Στο τέλος του καλοκαιριού έγραψα ένα ποίημα στο καΐκι από την Πλατανιά έως τη Σκιάθο. Η Μαγνησία βρίσκεται μέσα μου.

 

 

 

 

 

 

Δυο συγγραφείς που ενώνει ο Βόλος.

 

Το βιβλιοπωλείον της Εστίας, οι εκδόσεις Μανδραγόρας και το βιβλιοπωλείο Χάρτα στο Βόλο, σας προσκαλούν στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής του Σάββα Καράμπελα "Στο θάλαμο του Μεταφραστή" και του βιβλίου διηγημάτων της Λίνας Φυτιλή "Παράξενο καλοκαίρι", την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2017 και ώρα 830μμ. Για τα βιβλία θα μιλήσουν οι συγγραφείς, ενώ τη συζήτηση θα συντονίσει η εκπαιδευτικός Χαριτίνη Μαλισσόβα. Αποσπάσματα θα διαβάσει ο ηθοποιός Δημήτρης Δακτυλάς.

 

 

 

 

24 Σεπτεμβρίου 2017

Αργυρώ Πιπίνη "Τα βιβλία είναι ο πιο ανέξοδος κι ανταποδοτικός τρόπος να ταξιδεύεις"


                Αργυρώ Πιπίνη 


"Τα βιβλία είναι ο πιο ανέξοδος κι ανταποδοτικός τρόπος να ταξιδεύεις" 

 




 Η βράβευση του βιβλίου της "Μελάκ ,μόνος"ήταν η αφορμή της συζήτησής μας με τη συγγραφέα Αργυρώ Πιπίνη .Με άξονα το πλούσιο έργο της η Αργυρώ Πιπίνη μιλά για τη συγγραφή και την εικονογράφηση των βιβλίων ,για τους στόχους της φιλαναγνωσίας και τον απόηχο  των βραβεύσεων .

H Αργυρώ Πιπίνη σπούδασε πολιτικές επιστήμες και θέατρο. Γράφει, διδάσκει θέατρο, μεταφράζει λογοτεχνία, κείμενα για το θέατρο, παιδικά βιβλία. Έχει βραβευτεί για τα βιβλία της και τις μεταφράσεις της. 




1)Το εκτενές και αξιόλογο συγγραφικό και μεταφραστικό σας έργο αφορά κυρίως τα παιδικά βιβλία. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να θέλετε να ασχοληθείτε περισσότερο με το παιδικό βιβλίο;

 

Δεν ήταν ακριβώς θέμα απόφασης. Το παιδικό βιβλίο με διάλεξε. Τα χρόνια του πανεπιστήμιου τριγύριζα στα βιβλιοπωλεία, ξεφύλλιζα, χάιδευα, μύριζα, αγόραζα και διάβαζα παιδικά βιβλία. Το λαίμαργο παιδί μέσα μου λαχταρούσε να ανήκει σ’ αυτόν τον πολύχρωμο κόσμο. Και ακόμα πιο παλιά, στα χρόνια του σχολείου, σκάρωνα ιστορίες και ανέβαζα στον κήπο μας παραστάσεις βασισμένες σ’ αυτές. Η προοπτική να ζήσω μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο με μάγευε. Είχα ανάγκη το ‘Έζησαν αυτοί καλά’.

 

2)Για το βιβλίο σας Μελάκ, μόνος (εκδόσεις Καλειδοσκόπιο-εικονογράφηση Αχιλλέας Ραζής) σας απονεμήθηκε το βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου (Αναγνώστης ). Η πολιτική επικαιρότητα στο παιδικό βιβλίο έχει σκοπό να αφυπνίσει και να ευαισθητοποιήσει το παιδικό αναγνωστικό κοινό;


Ο κόσμος αλλάζει ταχύτατα. Τα παιδιά γίνονται μάρτυρες μεγάλων κοινωνικών αλλαγών. Δε θα μπορούσε λοιπόν παρά να επηρεαστεί και η θεματολογία των βιβλίων για παιδιά στην οποία τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη διεύρυνση.

    Το καλοκαίρι του 2015 στις θάλασσες όπου κολυμπούσαμε πνίγονταν άνθρωποι. Στις ίδιες αυτές θάλασσες. Και η ζωή συνεχιζόταν. Αναρωτιόμουν πώς θα μπορούσα να μιλήσω στα παιδιά που βλέπουν, νιώθουν, ρωτούν για κάτι που κι εγώ ως ενήλικας δυσκολευόμουν να διαχειριστώ. Έγραψα την ιστορία του Μελάκ θέλοντας να μιλήσω για την αξία της ζωής, θέλοντας να απλώσω το χέρι μου σ’ αυτούς τους ανθρώπους για να κρατηθούν.

 

 

3)Το Βραβείο Ελληνικού τμήματος της IBBY σας απονεμήθηκε για το βιβλίο Καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας, άνοιξη, καλοκαίρι… (εκδόσεις Πατάκη-εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή). Μια ιστορία για τη συνέχεια της ζωής των πραγμάτων και των ανθρώπων αλλά και για τις δεύτερες ευκαιρίες. Θέλετε να σχολιάσετε;


Πιστεύω στις δεύτερες ευκαιρίες. Ίσως επειδή ήμουν τυχερή και βρέθηκα κοντά σε σοφούς ανθρώπους που μου τις χάρισαν απλόχερα, που με ενθάρρυναν, με στήριξαν και, το σημαντικότερο, μου πρόσφεραν το σπίτι που τόσο είχα ανάγκη. Θα μπορούσα να κουβεντιάζω ώρες ολόκληρες για τη χαρά και τη συγκίνηση που μου έδωσε το γράψιμο, η προετοιμασία, η έκδοση και οι αναγνώστες αυτού του βιβλίου. Μου μιλούσαν τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες για πράγματα που ένιωθαν και δεν ήταν καν στις δικές μου προθέσεις όταν έγραφα την ιστορία. «Γιατί κάθε φορά που διαβάζει κάποιος ένα κείμενο, αυτό γεννιέται ξανά και ξανά σε μια αέναη διαδικασία νοηματοδότησής του» _διάβασα κάπου. Και συμφωνώ απόλυτα.

 

4)Η Βιολέτα και ο Ιππότης (εκδόσεις Μεταίχμιο-εικονογράφηση Έφη Λαδά) είναι ένα μεταφυσικό παραμύθι για την αγάπη που λειτουργεί θεραπευτικά. Πόσο προσεκτικός οφείλει να είναι ένας συγγραφέας παιδικών βιβλίων στην απόδοση των συναισθημάτων;


Νομίζω πως έναν συγγραφέα τον απασχολεί η ακρίβεια στις αποχρώσεις των συναισθημάτων. Δε μου αρέσουν οι ιστορίες που εκβιάζουν τα συναισθήματα για να προκαλέσουν συγκίνηση, γέλιο, δάκρυ. Προτιμώ να υπονοώ κάτι από το να δείχνω. Στα παραμύθια λέμε την αλήθεια, μιλάμε για θαύματα, όπως είναι το θαύμα του έρωτα που γιατρεύει το σώμα και την ψυχή.

 

5)Τι σημαίνουν οι βραβεύσεις για έναν συγγραφέα και για εσάς προσωπικά;


Τα βραβεία ανεβάζουν στη σκηνή ένα βιβλίο σε ρόλο πρωταγωνιστικό. Τραβούν την προσοχή σε βιβλία συγγραφέων που, για διάφορους λόγους, δεν έχουν βρει τον δρόμο τους προς το ευρύ κοινό. Βοηθούν τους εκδοτικούς οίκους να προωθήσουν τα βιβλία. Οι επιτροπές των βραβείων θα έπρεπε να υποδαυλίζουν το ενδιαφέρον των αναγνωστών προς αξιόλογους συγγραφείς που για ποικίλους λόγους δεν έχουν προσέξει ακόμα οι αναγνώστες. Ως βραβείο βέβαια λογίζεται και η αγάπη των αναγνωστών. Και είναι μεγάλο δώρο αυτή η αγάπη. Βραβείο είναι ακόμα τα καλά λόγια που γράφουν για τα βιβλία σου άνθρωποι που τη διαδρομή τους τιμάς. Όσο για μένα, αυτές οι βραβεύσεις με βοηθούν να συνεχίσω αυτό που κάνω: να γράφω. Είναι ωραίο να ξέρεις ότι εκτιμούν τη δουλειά σου οι ομότεχνοί σου γιατί εκείνοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις αμφιβολίες, τις δυσκολίες, τον αγώνα με τις λέξεις.

 

 

6)Θεωρείτε ότι η  παιδική λογοτεχνία οφείλει να έχει ως στόχο να δημιουργηθεί  παιδικό αναγνωστικό κοινό με επάρκεια;


Γιατί διαβάζουμε λογοτεχνία; Για μένα ο κόσμος των βιβλίων είναι ένας τρόπος να βλέπω τα πράγματα. Η ζωγραφική, το θέατρο, ο κινηματογράφος είναι μερικοί ακόμα τρόποι. Ζώντας τις ζωές των χάρτινων ηρώων, πλοηγούμαστε στις δικές μας ζωές. Και θα ήταν τρισμέγιστη χαρά για μένα αν ένα παιδί που ξεκινάει το ταξίδι της ανάγνωσης μέσα από ένα δικό μου βιβλίο, αγαπήσει τα βιβλία. Τα βιβλία είναι ο πιο ανέξοδος και ανταποδοτικός τρόπος για να ταξιδεύεις.

 


7)Η εικόνα είναι αυτή που ελκύει τα παιδιά να επιλέξουν ένα βιβλίο. Πόσο νιώθει  ο συγγραφέας ότι μοιράζεται την επιτυχία ενός βιβλίου με τον εικονογράφο του;


Ο εικονογράφος και ο συγγραφέας, έτσι όπως βλέπω εγώ τα πράγματα, περπατάνε χέρι-χέρι, είτε συνεργάζονται στενά είτε ο καθένας δημιουργεί το κομμάτι που του αναλογεί πριν ο γραφίστας παντρέψει τις ζωγραφιές με το κείμενο και δημιουργήσει το βιβλίο. Θεωρώ ότι είναι τσιγκουνιά να επιμερίζεις την επιτυχία, να θεωρείς ότι σου ανήκει το πιο μεγάλο της κομμάτι. Για μένα αποτελεί τεράστια χαρά να ξεφυλλίζει ο αναγνώστης το βιβλίο, να το αγοράζει, να το δανείζεται, να το διαβάζει και να νιώθει ότι δε θα μπορούσε να παρασταθεί αλλιώς αυτή η ιστορία, ότι μόνο μ’ αυτή τη μορφή μπορεί να ταξιδέψει και να αγαπηθεί.

 

8)Η συνάφεια του θεάτρου και των βιβλίων....Ρωτώ γνωρίζοντας ότι ασχολείστε και με  αυτό.


Το θέατρο, τα κείμενα, οι σπουδές, οι παραστάσεις στις οποίες έχω πάρει μέρος οργάνωσαν το ψυχικό χάος και μου πρόσφεραν καλύτερη θέαση σε κόσμους εσωτερικούς. Το ίδιο πράγμα σου προσφέρουν η ανάγνωση και το γράψιμο των βιβλίων.

 

9)Έχετε δεχθεί επιρροές από άλλους συγγραφείς;

Οι επιρροές μου είναι κυρίως εικαστικές και ποιητικές. Ένα ποίημα ―οι λέξεις, ο ρυθμός του―, ένας πίνακας, μια φωτογραφία αποτελούν έμπνευση για μια ιστορία. Όταν διαβάζω λογοτεχνία, θαυμάζω τον τρόπο που στήνεται και δομείται η ιστορία από τον συγγραφέα. Το διάβασμα είναι η κλωστή που με ενώνει με τους ανθρώπους με τους οποίους νιώθω ότι μοιραζόμαστε τον ίδιο δρόμο. Και αγαπώ απεριόριστα τα παραμύθια, όλα τα παραμύθια, τη μικρή φόρμα ―διήγημα, νουβέλα― αλλά και τα πολύφυλλα μυθιστορήματα, τον Ντίκενς, τον Φλωμπέρ, τον Χάρντυ.

 


10) Αλήθεια, υπάρχουν ευπώλητα παιδικά βιβλία που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που χαρακτηρίζουν καλό ένα βιβλίο;


Εκδίδονται τόσο πολλά βιβλία. Δε θα ήθελα να ενοχοποιήσω ένα βιβλίο από τις πωλήσεις και τη διαδρομή του στα βιβλιοπωλεία. Ένα ευπώλητο βιβλίο δεν είναι απαραίτητα ένα κακό βιβλίο. Από την άλλη, με στενοχωρεί βαθιά η έλλειψη αισθητικής που με χαστουκίζει όταν μπαίνω σ’ ένα βιβλιοπωλείο και βλέπω αραδιασμένα στους πάγκους βιβλία κάθε λογής, βιβλία ακαλαίσθητα, τυπωμένα πρόχειρα, σε κακής ποιότητας χαρτί, με κακόγουστα εξώφυλλα, αν και τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε πως γράφονται και εκδίδονται όλο και περισσότερα βιβλία υψηλής αισθητικής και επιπέδου. Αυτό που εμένα με ξενίζει, είναι η συγγραφή βιβλίων πάνω σ’ ένα θέμα ώστε να ‘αξιοποιηθεί’ το βιβλίο. Η λειτουργία αξιοποίησης της ιστορίας έπεται της απόλαυσης της ανάγνωσης και θα την επιτελέσει το ίδιο το βιβλίο χωρίς να υπογραμμίζουμε τη χρηστικότητά του.

 

 

11)Πώς θα αποδίδατε τη σημασία της συγγραφής για εσάς με λίγες λέξεις;


Οργάνωση ψυχής, ευφορία, πράξη κατάφασης σε μια εποχή κοινωνικής οδύνης, τρόπος κατανόησης του κόσμου μου και του κόσμου των άλλων.

 

 

 



Στάλθηκε από το iPhone μου

3 Σεπτεμβρίου 2017

Ισίδωρος Ζουργός στον απόηχο της παρουσίασης του βιβλίου Λίγες και μια νύχτες ,στον Βόλο

            Ισίδωρος Ζουργός
(στον απόηχο της παρουσίασης του βιβλίου Λίγες και μια νύχτες ,στον Βόλο )
(Φωτό:Ελένη Παπαθανασίου)

"Η γραφή είναι ένα φιλοσοφικό πέλαγος, ένας ωκεανός στον οποίο εμπλέκονται πολλές ειδικότητες ναυτοσύνης. "

Συναντηθήκαμε με τον Ισίδωρο Ζουργό λίγες ώρες πριν την παρουσίαση του βιβλίου του "Λίγες και μια νύχτες" στο Αρχοντικό Ζαφειρίου,που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του προηγούμενου μήνα παρουσία πλήθους κόσμου.

Πέρα από το βιβλίο που ήδη γνωρίζει πολύ μεγάλη επιτυχία ,μιλήσαμε για το μυθιστόρημα στην Ελλάδα ,το ανδρικό αναγνωστικό κοινό και το ρόλο της οικογένειας στη ζωή ενός συγγραφέα, για τα δικά του αναγνωστικά ενδιαφέροντα αλλά και για την άποψή του για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που δεν χρησιμοποιεί και για την επιτυχία του Survivor ....Οι ιδιότητες  του εκπαιδευτικού και του συγγραφέα αποτέλεσαν ένα πολύ σημαντικό λόγο ώ



Υπάρχουν όρια ανάμεσα στον συγγραφέα και στον ήρωά του, λοιπόν; Δεν μπορεί να τον χειρίζεται όπως θέλει.

Αυτό είναι γεγονός. Στην συγκεκριμένη όμως περίπτωση δεν μιλάμε για έναν ήρωα που έχει επινοήσει ο συγγραφέας αλλά έναν άνθρωπο που έχει διηγηθεί τη ζωή του σε κάποιον φιλόδοξο συγγραφέα και αυτός την αλλάζει σύμφωνα με τη βούλησή του. Άρα έχουμε και τις πρώτες νύξεις και υπαινιγμούς για την εξουσία της γραφής για μια πιθανή δικτατορία της και για τη σχετικότητα της απεικόνισης των πραγμάτων. Σε κάποια στιγμή ο συγγραφέας δηλώνει απερίφραστα στον Λευτέρη Ζεύγο που είναι πια γέρος: "Θα μείνει αυτό που έχω γράψει εγώ κι όχι αυτό που θυμάσαι εσύ ότι έχει γίνει μ’ αυτόν τον τρόπο". Μπαίνουν νομίζω μέσα από τα κεφαλαία που ονομάζω  "στάσιμα" πάρα πολλά θέματα που αφορούν τη φύση και τη δημιουργία της γραφής, φιλοσοφικά και γραμμματολογικά ερωτήματα και μια γενικότερη συζήτηση η οποία είναι εν είδει ιντερμέδιο στην αφήγηση της ζωής του Λευτέρη Ζεύγου.

 


Ο Ζαχάρωφ και ο Γιούγκερμαν. Γιατί επιλέξατε να εμπλέξετε  αυτά τα δύο συγκεκριμένα πρόσωπα στο μυθιστόρημά σας;

Κοιτάξτε, οι συγγραφείς είναι εμμονικά όντα .Όταν έχεις εμμονή με ένα βιβλίο και έναν ήρωα μπαίνει ο πειρασμός να κάνεις ένα νεύμα και να τον εντάξεις και στον δικό σου βιβλίο σε έναν άλλο μυθιστορηματικό κόσμο. Το έχω κάνει και στις σκηνές από τον Βίο του Ματίας Αλμοσίνο... Δείτε το σαν μία συνάντηση δύο κόσμων όπου όμως όταν αλλάξει το κεφάλαιο ο κάθε ένας κόσμος γυρνάει στη θέση του και συνεχίζουν ξεχωριστές πορείες. Ήθελα ο Γιούγκερμαν να είναι ο φίλος του ήρωά μου, ζώντας κι εγώ λίγο από Γιούγκερμαν, μια και ο Καραγάτσης μας έχει αφήσει χρόνους, και από την άλλη έκανα το παιδικό μου όνειρο πραγματικότητα. Έμπαινα κι εγώ σε κόσμους που σε άλλη περίπτωση δεν θα μπορούσα να μπω.

Όσο για τον Ζαχάρωφ ,όποιος κοιτάξει την ιστορία του 20ού αιώνα μέσα στο πρόσωπο του Ζαχάρωφ  νιώθει μια ανατριχίλα,αφού είναι μία μυστηριώδης περσόνα του κακού την οποία ήθελα με κάποιον τρόπο να εντάξω ,όχι όμως με έναν τρόπο απλοϊκό που  θα έλεγε ότι είναι ένας κακός έμπορος όπλων αλλά με ένα τρόπο που να κάνει τη διαπλοκή του φωτεινού με το σκοτεινό, του ηθικού με το ανήθικο μυθιστορηματικά ενδιαφέρουσα.

 


Πόσο ένας συγγραφέας στηρίζεται από ένα σταθερό οικογενειακό περιβάλλον;

Nομίζω ότι οι συγγραφείς είναι εκείνη η κατηγορία των δημιουργών- καλλιτεχνών που δεν ομαδοποιούνται εύκολα.  Οι συγγραφείς είμαστε εμείς και το χαρτί. Και είμαστε άνθρωποι που δεν έχουμε συνηθίσει και πολύ να μοιραζόμαστε και να κοινωνούμε κατά την ώρα της δημιουργίας. Αυτό σημαίνει ότι σε κάποιους από εμάς ταιριάζει η οικογένεια, σε κάποιους άλλους δεν ταιριάζει για κάποιον λόγο .Εγώ νομίζω ότι ούτως ή άλλως η ανθρώπινη στήριξη είναι σημαντική. Άλλωστε υπάρχει εκείνο το παλιό, αξεπέραστο  ρητό που λέει ότι «η μοναξιά εμπνέει και η κοινωνία διδάσκει».Ο Καζαντζάκης το έλεγε αλλιώς: «Έξι μήνες με τον κόσμο κι έξι μήνες μοναχός για να μη χάνω ούτε την έμπνευση αλλά ούτε και την επαφή με τους ανθρώπους.»

 

Η ιστορική μνήμη ως κίνητρο για το συγγραφέα και η διδασκαλία της τοπικής ιστορίας. Ποια είναι η άποψή σας ως εκπαιδευτικός;

Η τοπική ιστορία τα τελευταία χρόνια προβλέπεται ως μία παράλληλη δραστηριότητα, ως πρότζεκτ,ως μια διαθεματική προσέγγιση μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Θεωρώ ότι η ιστορία του σχολείου μπορεί να δώσει ένα πρώτο ερέθισμα ,μία βασική πυξίδα και γνώση ,έχει να κάνει  πάρα πολύ με τον εκπαιδευτικό που διδάσκει το μάθημα και η τοπική ιστορία θα πρέπει να στηριχθεί με επιπλέον κίνητρα...Το να ξέρω τι προηγήθηκε στο άμεσο περιβάλλον όπου ζω είναι εξαιρετικά σημαντικό δομικό στοιχείο της αντίληψής μου και της συγκρότησής μου.

 

Τι λένε οι μαθητές σας που ο δάσκαλός τους είναι ένας τόσο γνωστός συγγραφέας;

Αυτή είναι μία ερώτηση που έρχεται και επανέρχεται συχνά .Το να είσαι δάσκαλός είναι ρόλος και αυτό δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μπερδεύεται με τη συγγραφική ιδιότητα. Είμαι ένας δάσκαλος που αγαπά τα βιβλία κι έτσι με βλέπουν εδώ και τριάντα χρόνια τα παιδιά μου.

Από κει και πέρα προφανώς το να είσαι δάσκαλός σου δίνει και μια ευελιξία επειδή φτάνεις πολύ πιο εύκολα σ ’αυτό που θέλεις να πεις... Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να πούμε ότι μπορεί να στηρίξει η μία ιδιότητα την άλλη ,αλλά από κει και πέρα υπάρχει πάντα ο φόβος μήπως η συγγραφή γλιστρήσει κάποια στιγμή και γίνει διδακτική. Και γι’ αυτό είναι απαραίτητο να υπάρχουν τα στεγανά ανάμεσα στις δυο δραστηριότητες.

 

Γιατί τα παιδιά ακόμα και της πρώτης σχολικής ηλικίας παρακολουθούσαν ανελλιπώς το Survivor;

Νομίζω ότι οι παιδαγωγοί γνωρίζουμε για τη συμπεριφορά μέσω μίμησης. Με το Survivor από ένα σημείο και μετά συνέβη αυτό ακριβώς. Κατάλαβαν ότι αν δεν το έβλεπαν θα ήταν κοινωνικά αποσυνάγωγοι και όσο πιο ανώριμος ή  μικρής ηλικίας είναι ένας άνθρωπος με όχι ισχυρά συγκροτημένη προσωπικότητα ,φοβάται να διαφέρει. 

Αλλά δεν είναι η πρώτη φορά .Θυμηθείτε ότι ανάλογη αγελαία συνείδηση υπήρξε και στην υποδοχή του Millennium με το Big Brother.

 

Διαβάζουν τα παιδιά σήμερα;

Γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο. Δυστυχώς το Λύκειο το εκπαιδευτικό μας σύστημα απαιτεί όλες τις δυνάμεις, την προσήλωση και την προσοχή των παιδιών. Άρα ό,τι έχει κτιστεί ως αναγνωστική συνείδηση σ αυτές τις τάξεις παίρνει μία ματαίωση, μια αναστολή στις τάξεις του Λυκείου. Σε πολλές περιπτώσεις πιστεύω ότι τα παιδιά επανέρχονται ως αναγνώστες μετά το πρώτο ή το δεύτερο έτος του Πανεπιστημίου.Δεν θα πρέπει να απογοητευόμαστε όταν βλέπουμε ότι σε σχέση με παγκόσμιο επίπεδο χάνουμε αναγνώστες γιατί μπορεί αυτοί οι αναγνώστες να μας περιμένουν σε κάποια άλλη στροφή κάπου στο κοντινό μέλλον κι εντελώς απρόσμενα να τους δούμε μπροστά μας ορεξάτους για βιβλία και για ανάγνωση.


 Γιατί οι άνδρες δεν διαβάζουν λογοτεχνία;

Αυτό είναι φιλοσοφικής τάξεως το ερώτημα (γέλια) ..Η αλήθεια είναι ,για να είμαστε δίκαιοι, ότι οι άνδρες διαβάζουν δοκιμιακού ιστορικού ή φιλοσοφικού περιεχομένου βιβλία. Εκεί μάλλον κατέχουν τα πρωτεία. Το ερώτημα είναι γιατί οι άνδρες δεν έχουν καλή σχέση με το μυθιστόρημα. Αυτό, ξέρετε, δεν είναι καινούργιο. Αν δούμε την ιστορία του μυθιστορήματος, στον 19ο αιώνα και νωρίτερα, το μυθιστόρημα ήταν μία απασχόληση που κυρίως αφορούσε τις εύπορες και αργόσχολες κυρίες της άρχουσας τάξης Αυτές διάβαζαν στερεότυπα βιβλία για τα οποία οι άνδρες της εποχής εκείνης εκφράζονταν περιφρονητικά. 

Αξιώθηκε όμως από τους Αγγλοσάξωνες από τους Γάλλους και από τους Ρώσους να αποκτήσει υπαρκτικό βάρος και φιλοσοφικούς προβληματισμούς κι έτσι εισέρχεται στον εικοστό αιώνα με τα σκήπτρα μιας σοβαρής απασχόλησης. Ας μην ξεχνάμε ότι μέσα από το μυθιστόρημα γεννήθηκε η Τέχνη του κινηματογράφου. Σήμερα, έχει μείνει κάτι από εκείνη την κληρονομιά η οποία είχε να κάνει κυρίως με την ενασχόληση των γυναικών με το μυθιστόρημα .Δεν υπάρχουν τα ταμπού του παρελθόντος, ωστόσο οι άνδρες είτε επειδή είναι περισσότερο επιφορτισμένοι με τα εργασιακά και τον καθημερινό ρεαλισμό ίσως να διστάζουν να ονειρευθούν μέσα από τις σελίδες ενός μυθιστορήματος. Οι γυναίκες αποδεικνύονται πολύ πιο έτοιμες να ονειρευτούν και να χτίσουν νοερά κόσμους μέσα από τις σελίδες ενός μυθιστορήματος. Ας μην ξεχνάμε ότι το ζητούμενο στην πεζογραφία είναι να γίνει αυτό το κτίσιμο των κόσμων και των εικόνων στο μυαλό της κάθε αναγνώστριας .Κι εδώ θα πούμε "αναγνώστριες" τιμής ένεκεν επειδή οι γυναίκες τιμούν περισσότερο το μυθιστόρημα .


Πιστεύετε ότι υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα καλοί μυθιστοριογράφοι;

Η αρχική διαπίστωση που είχε γίνει και με την οποία συμφωνώ είναι ότι η Ελλάδα έχει κυρίως ποιητική παράδοση και λιγότερο πεζογραφική .Υπάρχει μία καθυστέρηση  στην παραγωγή μυθιστορηματικού πλούτου κι αυτό -όχι μόνο κατά τη γνώμη μου,αλλά και πολλών μελετητών -έχει να κάνει με την καθυστέρηση της συγκρότησης της αστικής τάξης στην Ελλάδα. Το μυθιστόρημα είναι ένα πνευματικό προϊόν της αστικής τάξης. Όσο η αστική τάξη ήταν ελλιπής,ανάλογη καθυστέρηση έχουμε και στο μυθιστόρημα .Σε σχέση με την ποίηση και  το διήγημα υπάρχει μία σχετική καθυστέρηση.Νομίζω ότι το ελληνικό μυθιστόρημα παραμένει ακόμα εσωστρεφές .Θέλω να πιστεύω, όμως, ότι κάποια στιγμή θα βρει τη θέση που του αξίζει. Προσωπικά διαισθάνομαι ότι υπάρχει μία δυναμική η οποία κάποια στιγμή θα φέρει καρπούς.

 

Προτιμάτε τη μεγάλη φόρμα, ωστόσο, διαβάζετε διήγημα ή ποίηση;

Διαβάζω από όλα και ποίηση και διήγημα. Βέβαια,η μεγάλη φόρμα είναι η αγάπη μου. Διαβάζω φιλοσοφία, ιστορία, θεολογικά κείμενα ,γενικά είμαι ένας βουλιμικός αναγνώστης. Η ανάγνωση εξακολουθεί να είναι όχι μόνο μια καθημερινή ενασχόληση ως συγγραφέα αλλά και μια ευχαρίστηση που δεν μπορώ να αποχωριστώ. Θεωρώ ότι η αναγνωστική συνήθεια είναι απαραίτητη και για τη φόρμα του λόγου αλλά και για τη γενικότερη  αναζωογόνηση  .Δεν μπορώ να φανταστώ έναν συγγραφέα που δεν είναι και αναγνώστης .

 

Έχετε διαβάσει κάτι πρόσφατα που θα θέλατε να μας προτείνετε;

Έχω διαβάσει αρκετά βιβλία.Θα σας αναφέρω αυτό που διάβασα πριν από περίπου έναν μήνα .Μαζί  με τα διάφορα κριτήρια που έχω για την προσωπική αποτίμηση ενός βιβλίου έχω και το κριτήριο της απόσβεσης .Όταν οι αναγνωστικές μνήμες επιμένουν και δεν εξαλείφονται γρήγορα  σημαίνει ότι αυτό το βιβλίο με αφορούσε και ορθώς το διάβασα. Αυτό που θέλω να σας προτείνω είναι «Το τραπέζι της γάτας»,του Μάικλ Οντάατζε (συγγραφέας του Άγγλου ασθενή )σε μετάφραση της Κ.Σχινά. Το δεύτερο είναι η «Σύγκρουση των πολιτισμών» του Χάντιγκτον,(εκδ.Πατάκη,μετ.Σ.Ριζοθανάση) που έχει μία θέαση του κόσμου με ένα σκεπτικό της ρεάλ πολιτίκ. Το μειονέκτημά του είναι ότι γράφτηκε σε μία εποχή που το διαδίκτυο δεν είχε τη σημερινή εξάπλωση, στα μέσα του 90.Σήμερα το διαδίκτυο έχει μεταμοφώσει όλον τον πλανήτη κι έχει διαμορφώσει καινούργιες δυναμικές και ισορροπίες.

 

Κι αφού μιλάμε για το διαδίκτυο δράττομαι της ευκαιρίας να σας ρωτήσω εσείς γιατί επιμένετε να μην ασχολείστε με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης..

Ο λόγος είναι διπλός :ο πρώτος έχει να κάνει με την πρακτική πλευρά του θέματος . Όλα αυτά μου λένε ότι το να προσθέσω μία εμπλοκή μου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα απέβαινε σε βάρος της δουλειάς ,της οικογένειας ,του ελεύθερου χρόνου μου.



Δεν δαιμονοποιείτε, δηλαδή, το διαδίκτυο;

Δεν το δαιμονοποιώ, αλλά επιτρέψτε μου και να γκρινιάξω λίγο. Διότι το διαδίκτυο,ενώ είναι ένα απίστευτο μπαλκόνι στον κόσμο και θα μπορούσε να είναι ένα απίστευτο εργαλείο για τους ανθρώπους, από εκεί και πέρα σε πολλές περιπτώσεις περισσεύει η ηλεκτρονική φλυαρία, περισσεύει επίσης και μία έλλειψη αγωγής η οποία εμένα προσωπικά με ενοχλεί. Διότι πίσω από την ανωνυμία υπάρχει μία χυδαιότητα την οποία εγώ συναισθηματικά ομολογώ ότι δεν μπορώ να τη διαχειριστώ. Ίσως κάποια στιγμή αποφασίσω να ασχοληθώ ,με πολλή προσοχή, βέβαια, αλλά αυτή τη στιγμή δεν είναι στις προτεραιότητές μου. Όσο υπάρχουν οι φίλοι,οι συναντήσεις, τα ταξίδια και τα διαβάσματα νιώθω ότι δεν μου λείπει.


Η εικόνα της ηρεμίας του γραφείου του συγγραφέα από τη μια σε αντιδιαστολή με την πολυτάραχη ζωή του ήρωά του μου γέννησε την απορία: Τελικά πρώτα ζούμε και μετά γράφουμε ή αρκεί το διεισδυτικό βλέμμα του συγγραφέα;

Υπάρχει και η άλλη εκδοχή, ξέρετε: Επινοούμε για να ζήσουμε, διότι στο άμεσο βίωμα δεν το καταφέρνουμε. Γράφουμε για να μπούμε στις ζωές των άλλων. Διαβάζουμε γιατί η δικιά μας η ζωή μας δεν μας φαίνεται αρκούντως ικανοποιητική. Άρα ,ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με ένα παιχνίδι συσχετισμών, αλληλοεπιδράσεων ,ερίδων ανάμεσα στους συντελεστές της γραφής. Εγώ θεωρώ ότι η γραφή είναι ένα φιλοσοφικό πέλαγος, ένας ωκεανός στον οποίο εμπλέκονται πολλές ειδικότητες ναυτοσύνης. Και αλίμονο αν δεν ήταν έτσι. Ως ωκεανός έχει το βάθος, την έκταση και τη μυστηριώδη γοητεία του.

 

Θα ήθελα, κλείνοντας, να μας πείτε τι είναι  η συγγραφή τι είναι η συγγραφή για εσάς; Νομίζω ότι δεν υπάρχει μία ικανοποιητική απάντηση και πολύ περισσότερο μία απάντηση που να καλύπτει τους περισσότερους συγγραφείς…


Εγώ θα ρωτούσα, λοιπόν, γιατί «ξανα»γράφετε;

Νομίζω ότι τώρα τα πράγματα είναι σαφέστερα.(γέλια). Νομίζω ότι γράφουμε επειδή είναι δύσκολη η ζωή μας χωρίς αυτό και ξαναγράφουμε γιατί πιστεύουμε ότι η πρώτη κίνηση μάς ανακούφισε κι έδωσε και κάτι στους αναγνώστες και γιατί ζούμε στην αίσθηση ή στην ψευδαίσθηση ότι με τη δική μας βοήθεια οι αναγνώστες θα ζήσουν κι άλλες πολλές ζωές. Κι εμείς επίσης δε θα ζούμε μόνο τη δικιά μας ζωή αλλά θα τσαλαβουτάμε και θα επινοούμε χίλια άλλα θαυμαστά για να κρατήσουμε ζωντανή τη φλόγα του ενδιαφέροντος και του ονείρου.

 



23 Ιουλίου 2017

Νίκος Κυριαζής:Είμαστε ένας λαός υπερήφανος για την ιστορία του, που όμως γενικά δεν την γνωρίζει.

                 Νίκος Κυριαζής



Είμαστε ένας λαός υπερήφανος για την ιστορία του, που όμως γενικά δεν την γνωρίζει.


Τρία χρόνια μετά το πολυδιαβασμένο και αγαπημένο μυθιστόρημα "Άννα Σικελιανού ,Ο έρωτας και το όνειρο"(εκδ.Καστανιώτη ) ,οι κ.κ Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης και Νίκος Κυριαζής καταθέτουν στο αναγνωστικό κοινό την ενδιαφέρουσα συνέχεια της ιστορίας του  Σανατορίου και του γιατρού Καραμάνη μέσα από την ιστορία αγάπης της Αντιγόνης και του Νίκου Δενδρινού μέσα από το βιβλίο "Ο έρωτας στα χρόνια του πολέμου"(εκδ.Ωκεανός).

 Η συνομιλία μας με τον καθηγητή κ.Νίκο Κυριαζή περιστρέφεται στο ανά χείρας βιβλίο  αλλά και σε  δυο πολύ ενδιαφέρουσες ειδήσεις :Η πρώτη αφορά στο ότι ήδη γράφεται το τρίτο μέρος με τη συνέχεια της ιστορίας του Σανατορίου και η δεύτερη στη θέσπιση δυο νέων λογοτεχνικών βραβείων .


Ο έρωτας στα χρόνια του πολέμου ,η συνέχεια την ιστορίας του Σανατορίου μέσα από την ιστορία δύο νέων ανθρώπων .Πείτε μας λίγα λόγια .


Η συνέχεια της ‘’Αννας Σικελιανού’’  στον  ‘’ Έρωτα στα χρόνια του πολέμου’’ είναι μια ευρεία τοιχογραφία του Β’ Παγκοσμίου που με κέντρο το σανατόριο, ταξιδεύει τους αναγνώστες από το αλβανικό μέτωπο, την κατοχή και την αντίσταση στην Ελλάδα, στην Β. Αφρική, στην Ρωσία και στην Ιταλία. Κοντά στην Άννα Σικελιανού και τον γιατρό Καραμάνη, υπάρχουν νέα πρόσωπα, ο ιδεαλιστής Νίκος Δενδρινός, που η αφοσίωση του στην τιμή και το καθήκον τον οδηγούν σε άφθαντες πράξεις ηρωισμού, η Αντιγόνη Γεωργίου νέα βοηθός και στήριγμα του γιατρού Καραμάνη, ο Γερμανός πιλότος Φον Χόφενμπεργκ, ο Ιταλός ταγματάρχης Μαρίνος και ο Βρετανό λοχαγός των SAS Καφτλέτζι .

Κεντρικό μέρος του βιβλίου είναι ο έρωτας της Αντιγόνης και του Δενδρινού μέσα στην φρίκη του πολέμου , σε ένα βιβλίο που σύμφωνα με τον συγγραφέα Γ. Λεονάρδο ‘’είναι τόσο έντονο που μυρίζει μπαρούτι και αίμα.’’


Στο βιβλίο αυτό το Σανατόριο γίνεται σταδιακά σύμβολο ειρήνης και ανθρωπισμού;

Ακριβώς. Ο Καραμάνης μετατρέπει το Σανατόριο στο μοναδικό ουδέτερο έδαφος της Ελλάδας και από εκεί ξεκινούν κύκλοι καλοσύνης.


Ο πόλεμος ως στοιχείο ανατροπής αλλά και αναδιάταξης καταστάσεων και συναισθημάτων .Θέλετε να σχολιάσετε;


Ναι, παντού, αλλά ιδιαίτερα και στην Ελλάδα. Όπως φαίνεται στο βιβλίο, ενώ το Αλβανικό έφερε ομοψυχία, ήδη η κατοχή έφερε τον διχασμό και τον πρώτο εμφύλιο με τις συγκρούσεις ΕΛΛΑΣ –ΕΔΕΣ, τα Τάγματα Ασφαλείας κλπ., προοίμιο των Δεκεμβριανών και του εμφυλίου 1946 – 1949  που τόσο στοίχισε στην Ελλάδα. Άφησε τόσο βαθιά ίχνη ώστε ακόμα και το 2015, οι υποστηρικτές του ‘’Ναι΄΄ στο δημοψήφισμα να κατηγορούνται από κάποιους ανόητους ως ‘’γερμανοτσολάδες".


Πόσο σημαντική είναι η ιστορική μνήμη σε συνδυασμό με τη τοπική ιστορία της οποίας στοιχεία δεν βρίσκουμε στη γενική ιστορία που διδασκόμαστε ;


Η ιστορική μνήμη είναι πάντα σημαντική, αν και συχνά διαστρεβλωμένη, ανάλογα με τα θαύματα και τα πιστεύω του κάθε ενός. Ακόμα και τώρα μετά από σχεδόν  40 χρόνια από το τέλος του εμφυλίου , όχι μόνο απλοί πολίτες, αλλά και επιστήμονες, βλέπουν την περίοδο μέσα από ιδεολογικά πρίσματα. Ο συνάδελφος μας στο ΙΑΚΑ, καθ. Πολυμέρης Βόγλης,στο γενικά αντικειμενικό βιβλίο του ‘’Η αδύνατη επανάσταση’’ π.χ. δεν αναφέρεται ούτε μια φορά σε αυτό που η κυβερνητική πλευρά ονόμασε ‘’παιδομάζωμα’, την απαγωγή 20.000 με 30.000 παιδιών (σύμφωνα με τις εκθέσεις του ΟΗΕ) προς τις κομμουνιστικές χώρες, από τις οποίες τα περισσότερα δεν γύρισαν. Όσο για την τοπική ιστορία έχουν γραφεί αρκετά που τα χρησιμοποιήσαμε ως πηγές, αλλά και ορισμένα από τα ευρήματα του Κ.Γουργουλιάνη από το σανατόριο, όπως π.χ η καρτέλα νοσηλείας του Γερμανού πιλότου. Ως δε προς την ιστορία που διδασκόμαστε-μάλλον δεν διδασκόμαστε-με τρομάζει η φοβερή άγνοια της ιστορίας που διαπιστώνω στους φοιτητές μας. Είμαστε ένας λαός υπερήφανος για την ιστορία του, που όμως γενικά δεν την γνωρίζει. Το καλό ιστορικό μυθιστόρημα (καλό με την έννοια ότι σέβεται και δεν διαστρέφει την ιστορία) κάπως βοηθάει.


Πόσο καιρό χρειαστήκατε για να συλλέξετε τα στοιχεία του ανα χείρας βιβλίου ;(Υπάρχει μια αξιόλογη και μακριά λίστα βιβλιογραφίας στο τέλος του βιβλίου )

 Ο κ. Γουργουλιάνης με μεγάλη προσοχή και αγάπη έσωσε ότι μπορούσε να σωθεί από το σανατόριο. Ως προς την γενικότερη ιστορία του πολέμου , εγώ διαβάζω βιβλία σχετικά από την ηλικία των 15 ετών. Έτσι δεν χρειάστηκε να ξεκινήσουμε έρευνα από την αρχή, γιατί την είχαμε ήδη κάνει στο μεγαλύτερο μέρος...


Το Σανατόριο ήταν και πόλος έλξης λογοτεχνών της εποχής.Πόσο αλληλένδετοι μπορεί να είναι οι δυο χώροι ,της ιατρικής και των γραμμάτων ;

Έχουμε πολλά παραδείγματα γιατρών συγγραφέων παγκόσμια, αλλά και σανατορίων ως τόπο που εμπνέει την λογοτεχνία, με γνωστότερο ίσως το ‘’Μαγεμένο Βουνό’’ του Τόμας Μαν.


Ο εμφύλιος πόλεμος αποτελεί τη μεγάλη πληγή της σύγχρονης ιστορίας της χώρας μας.Πόσο δύσκολο ήταν για εσάς να διατηρήσετε τις ισορροπίες καταγράφοντας ένα τόσο ευαίσθητο θέμα ;

Δύσκολο γενικά, και ακόμα ένα δύσκολο τώρα, στο τρίτο βιβλίο της σειράς, που θα έχει τίτλο ‘’Η αγάπη στα χρόνια του εμφυλίου’’. Αναφέρθηκα και πριν στην ακόμα και τώρα φορτισμένη ιστορία του εμφυλίου. Κάθε εμφύλιος , όπως είναι φυσικός είναι φορτισμένος, σε κάθε χώρα, αλλά δίνει και θαυμάσια λογοτεχνικά έργα όπως το ‘’Για ποιόν χτυπάει η καμπάνα’’ του Χέμινγουεϊ και την ‘’Ελπίδα’’ του Αντρέ Μαλρώ για το ισπανικό το ‘’Όσα παίρνει ο άνεμος’’ της Μ. Μίτσελ και το ‘’Κόκκινο Σήμα του θάρρους’’ του Στίβεν Κρειν για αμερικανικό  , τον ‘’Ήρεμο Δον’’ του Σολόχωφ τον ‘’Δόκτωρα Ζιβάγκο’’ του Πάστερνακ για τον ρωσικό, του Βαλτινού, Αλεξάνδρου, Καζαντζάκη, Αβέρωφ, Κοτζιά κλπ. Για τον δικό μας.



Με τον έρωτα να θριαμβεύει ακόμα και κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες θέλατε να δώσετε ένα αισιόδοξο μήνυμα για τη ζωή και τη συνέχειά της;

Ακριβώς αυτό. Ο έρωτας και η αγάπη είναι η ελπίδα και τελικά νικά.


 Εύλογο ερώτημα των αναγνωστών πώς συνδυάζεται η συγγραφική πορεία δύο συγγραφέων στο ίδιο βιβλίο ;

Είναι η δεύτερη συνεργασία μας. Ο κ. Γουργουλιάνης ήταν ο εμπνευστής των βιβλίων, γιατί γνώριζε το σανατόριο, τον γιατρό κλπ. Με βάση τα όσα μου διηγήθηκε το υλικό που είχε συγκεντρώσει, έγγραφα το βιβλίο, και μετά το συζητήσαμε μαζί, πριν τελική του μορφή. Έτσι είναι πραγματικά ένα κοινό έργο. Χωρίς τον κ. Γουργουλιάνη δεν θα είχε γραφτεί ούτε η ‘’Άννα’’ ούτε ο ‘’ Έρωτας’’. 


Θα μας πείτε για τα λογοτεχνικά βραβεία  που θεσμοθετεί το Ίδρυμα Κώστας και Άρτεμις Κυριαζή ; 


 Το Ίδρυμα "Κώστας και Άρτεμις Κυριαζή" σε συνεργασία με τις εκδόσεις Ωκεανός – Ενάλιος, θεσμοθετούν δύο νέα λογοτεχνικά βραβεία. Το πρώτο ‘’Κώστας Κυριαζής΄΄ για το καλύτερο ιστορικό μυθιστόρημα νέου συγγραφέα, το δεύτερο ‘’ Άρτεμις Κυριαζή’’ για λογοτεχνικό μυθιστόρημα. Τα έργα που θα επιλέγονται θα εκδίδονται από τις εκδόσεις ‘’Ωκεανός’’ .