Ρέα Γαλανάκη :"Το καλό μυθιστόρημα είναι σε άνθιση σήμερα ,παρόλο που κοντά του ανθεί και η παραλογοτεχνία."

Τα εργαστήρια δημιουργικής γραφής που διοργανώνει και φέτος ο IANOS είναι η αφορμή της συζήτησής μας με τη Ρέα Γαλανάκη. Η αγαπημένη και πολυβραβευμένη συγγραφέας που διδάσκει για δεύτερη χρονιά τα μυστικά της συγγραφής αποκαλύπτει στιγμές της δικής της συγγραφικής πορείας, ενώ καταθέτει τις απόψεις της για την πορεία του μυθιστορήματος στη χώρα μας αλλά και στοιχεία για το βιβλίο που ετοιμάζει.

Η Ρέα Γαλανάκη γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στην Αθήνα. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα και δοκίμια. Ανήκει στα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων (το 1981). Έχει τιμηθεί δύο φορές με το Κρατικό Βραβείο (το 1999 για το μυθιστόρημα Ελένη ή ο Κανένας και το 2005 για τη συλλογή διηγημάτων Ένα σχεδόν γαλάζιο χέρι). Επίσης, έχει τιμηθεί με το Βραβείο Πεζογραφίας «Κώστα και Ελένης Ουράνη» της Ακαδημίας Αθηνών (το 2003 για το μυθιστόρημα Ο αιώνας των λαβυρίνθων), με το Βραβείο «Νίκος Καζαντζάκης» του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης το 1987 και με το «Βραβείο Αναγνωστών» του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου το 2006 για το μυθιστορηματικό χρονικό Αμίλητα, βαθιά νερά. Το μυθιστόρημά της Ο βίος του Ισμαήλ Φερίκ πασά είναι το πρώτο ελληνικό βιβλίο που εντάχθηκε από την UNESCO στην «UNESCO Collection of Representative Works» (1994), ενώ το Ελένη ή ο Κανένας διεκδίκησε το Ευρωπαϊκό Βραβείο «Αριστείον» μπαίνοντας στην τελική τριάδα των υποψήφιων έργων (1999). Έργα της έχουν μεταφραστεί σε δεκαπέντε γλώσσες: αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, ιταλικά, ολλανδικά, τσεχικά, βουλγαρικά, σουηδικά, λιθουανικά, τουρκικά, αραβικά, κινεζικά, εβραϊκά και αλβανικά.

Επαναλαμβάνονται και φέτος τα εργαστήρια δημιουργικής γραφής από τον Ιανό. Τι ακριβώς προσφέρουν τα συγκεκριμένα σεμινάρια και σε ποιους απευθύνονται, κυρία Γαλανάκη;

Τα εργαστήρια δημιουργικής γραφής είναι μια σύγχρονη μορφή εκπαίδευσης που απευθύνεται σε ενήλικες. Τους προσφέρει τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν την επιθυμία τους να γράψουν, αλλά και να προσδιορίσει καλύτερα ο καθένας με ποιο τρόπο θα προσεγγίσει το θέμα του. Μεγάλη, επίσης, σημασία έχει και η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, ανάλογα με την προσωπικότητα και τα ενδιαφέροντα του καθενός. Σ’ αυτή τη μορφή εκπαίδευσης, οι ενήλικες έχουν τη δυνατότητα να διαλέξουν οι ίδιοι τον δάσκαλό τους, σε αντίθεση με άλλες μορφές εκπαίδευσης.

Τα εργαστήρια απευθύνονται σε ανθρώπους διαφορετικής ηλικίας, μόρφωσης, επαγγέλματος και οικονομικής εμβέλειας, γεγονός που κάνει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ζωντανή την όλη διαδικασία, δημιουργεί μάλιστα και ανθρώπινες σχέσεις. Κατά κάποιο τρόπο, υπάρχει μια «μικροκοινωνία» στο μάθημα. Μαθητές από προηγούμενα εργαστήρια συνεχίζουν να συναντιούνται και να συζητούν αναμεταξύ τους για τα κείμενα που γράφουν. Μερικοί μαθητές έχουν ήδη εκδώσει λογοτεχνικά βιβλία και θέλουν να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα με τις γνώσεις που θα τους προσφέρει το εργαστήριο, οι περισσότεροι θέλουν να αφηγηθούν μια συγκεκριμένη ιστορία και αναζητούν τον τρόπο, κάποιοι έρχονται για να μορφωθούν και να γίνουν καλύτεροι αναγνώστες.

Το καλό μυθιστόρημα είναι σε άνθιση σήμερα, παρόλο που κοντά του ανθεί και η παραλογοτεχνία, αλλά μαζί βαδίζουνε στην πιο εμπορική για το βιβλίο εποχή μας, μαζί βαδίζαν πάντοτε. Δεν πειράζει, φτάνει να μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε την ήρα από το στάρι.

Τι είναι αυτό που έχει στρέψει τα τελευταία χρόνια ανθρώπους κάθε ηλικίας 
στη δημιουργική γραφή;

Ίσως έχει γίνει πια συνειδητό ότι τα εργαστήρια είναι μια έγκυρη μορφή εκπαίδευσης ενηλίκων, που σχετίζεται πάντως με την εγκυρότητα των συντελεστών. Ίσως έχει πάψει να ντρέπεται ο κόσμος, προπαντός οι άντρες, για την αγάπη τους προς τη λογοτεχνία και την επιθυμία τους να γράψουν. Ίσως τα πράγματα δείχνουν πιο εύκολα σήμερα στον εκδοτικό χώρο, χωρίς να είναι πάντα. Κι εγώ η ίδια απορώ πώς, μέσα στη συνεχιζόμενη κρίση, πολλοί, ακόμη και άνεργοι, έρχονται για να καλλιεργήσουν αυτό που αγαπούν, αλλά σκέφτομαι ότι αυτό μπορεί να είναι και μια πολύ σωστή αντίδραση στο ζοφερό κλίμα που μας περιβάλλει.

Το μυθιστόρημα είναι το λογοτεχνικό είδος το οποίο διδάσκετε εσείς. Με ποιο τρόπο μεταφέρετε τις γνώσεις σας;

Έχω δώσει στο μάθημά μου τον τίτλο «Κλειδιά κι αντικλείδια». Το πρώτο προκειμένου να κατανοήσουν οι μαθητές την τεχνική, τα τεχνάσματα δηλαδή με τα οποία «κλειδώνει» ο συγγραφέας την αφήγησή του σε ένα μεγάλο κείμενο, το δεύτερο προκειμένου να μάθουν πώς να αποκρυπτογραφούν αυτά τα καλά κρυμμένα μυστικά της συγγραφής και να μπορούν να χειριστούν οι ίδιοι ό,τι τους ταιριάζει. Αυτό θα τους βοηθήσει να τολμήσουν να γράψουν ή να προχωρήσουν σε ένα ανολοκλήρωτο έργο τους. Το λιγότερο, ίσως, μα ο –πιστεύω– εξίσου σημαντικό, είναι να γίνουν πολύ καλύτεροι αναγνώστες τελειώνοντας το εργαστήριο.

Με αυτή την οπτική, αναπτύσσω με τον απλούστερο δυνατό τρόπο διάφορα θεωρητικά ζητήματα, και ζητώ –χωρίς όμως να είναι υποχρεωτικό– γραπτές ασκήσεις από τους μαθητές, οι οποίες και συζητιούνται από όλους μας μέσα στο εργαστήριο. Δεν θέλω όμως να επεκταθώ σε περισσότερα.

Επιμένω, φυσικά, στην πολύ μεγάλη σημασία που έχει η καλή λογοτεχνία στη ζωή του καθενός μας, όχι μόνο από την άποψη της γλωσσικής καλλιέργειας αλλά και για τη συγκρότηση του ίδιου του εαυτού μας.

Η γενιά σας έχει να επιδείξει αξιόλογους μυθιστοριογράφους. Πώς βλέπετε την πορεία του μυθιστορήματος, και γενικότερα της μεγάλης φόρμας, σήμερα;

Όσο μπορώ να παρακολουθώ τα πράγματα, θα έλεγα ότι και το μυθιστόρημα (η μεγάλη φόρμα) και το διήγημα (η μικρή φόρμα) συνεχίζουν να έχουν αξιόλογους συγγραφείς στην Ελλάδα, και αλλού. Κατά τη γνώμη μου η μικρή φόρμα δεν ανθίζει ανεξάρτητα από τη μεγάλη, ούτε και η μεγάλη χωρίς τη μικρή. Είναι άρρηκτα δεμένες σε μια κοινή πορεία, αφού για πεζογραφία πρόκειται και στις δυο περιπτώσεις. Απορώ μάλιστα με κάποιους αβασάνιστους, επιπόλαιους αφορισμούς, που ακούστηκαν τελευταία, ότι δήθεν δεν υπάρχει μόνο μυθιστόρημα στην Ελλάδα σήμερα, αλλά μόνο διήγημα. Ύπουλοι, και με πονηρό σκοπό, μου φαίνονται αυτοί οι αφορισμοί.

Υπάρχουν αξιόλογοι συνεχιστές;

Αξιολογότατοι συνεχιστές υπάρχουν στο μυθιστόρημα, που ανήκουν στις νεότερες γενιές. Δεν θα πω εδώ ονόματα. Ας κοιτάξει όποιος θέλει στα βιβλιοπωλεία, ας διαβάσει κάποιους έγκυρους κριτικούς, ας ακούσει τις φωνές που εμπιστεύεται. Το καλό μυθιστόρημα είναι σε άνθιση σήμερα, παρόλο που κοντά του ανθεί και η παραλογοτεχνία, αλλά μαζί βαδίζουνε στην πιο εμπορική για το βιβλίο εποχή μας, μαζί βαδίζαν πάντοτε. Δεν πειράζει, φτάνει να μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε την ήρα από το στάρι, και να μην αγοράζουμε βιβλία μόνο με βάση τα «ευπώλητα» κάποιων, πονηρών επίσης, καταλόγων στις εφημερίδες. Το ίδιο συμβαίνει και με το διήγημα.

Χάρισμα, έμπνευση, τεχνική, εμπειρία, σκληρή δουλειά. Τι ποσοστό από τα πιο πάνω χρειάζεται σε κάθε συγγραφέα για να επιτύχει;

Μακάρι να ήξερα τη συνταγή… σε όσα αναφέρετε, θα πρόσθετα μόνο την πίστη: πίστη στο βάρος της λογοτεχνίας, στο νόημα που δίνει στη ζωή του καθενός μας.

Η συγγραφική σας πορεία έχει επιβραβευθεί από την αγάπη του αναγνωστικού κοινού αλλά και των κριτικών. Τι σημαίνει αυτή η αναγνώριση για εσάς;

Σημαίνει ότι στις πιο μαύρες ώρες της ζωής μου ακουμπώ πάνω τους για να συνεχίσω, ιδίως στην αγάπη των αναγνωστών για τα βιβλία μου, όπως την εισπράττω με πολλούς τρόπους. Κατόπιν τα ξεχνώ όλα για να θέσω από την αρχή το στοίχημα ενός καινούριου έργου. Άλλωστε, μη γενικεύετε, υπάρχουν και κριτικοί που κινούνται εντελώς σε άλλο μήκος κύματος από μένα, με αποτέλεσμα να έχω πάντα και λίγες αρνητικές κριτικές. Σημειώνω ότι δεν είναι τούτο το χειρότερο, στον χώρο της κριτικής (και των βραβείων) μερικές φορές συμβαίνουν αθλιότητες, που προφανώς δεν βγαίνουν προς τα έξω για να μη χαλάσει η δήθεν «αντικειμενικότητα» της κρίσης.

Τι κινητοποιεί μια καταξιωμένη συγγραφέα να «δώσει τα φώτα της» στη νέα γενιά;

Μου έκανε δυο τρεις φορές πρόταση ο Ιανός, τελικά δέχτηκα. Όλοι μας έχουμε και οικονομικές δυσκολίες τα τελευταία χρόνια. Δεν περίμενα, ωστόσο, ότι θα μου άρεσε τόσο πολύ η διδασκαλία και η επαφή με τους μαθητές μου σ’ αυτά τα σεμινάρια.

Και δεν θα συμφωνούσα, επίσης, με την έκφραση «δίνω τα φώτα» μου. Απλώς προσπαθώ να κάνω τη δουλειά μου καλά.

Τι κινητοποίησε εσάς (στα πρώτα σας βήματα) για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;

Έγραφα ποιηματάκια σχεδόν μαθαίνοντας γραφή και ανάγνωση, δηλαδή από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Με «οδηγούσε» πάντα η καλή λογοτεχνία, κι ευτύχησα να έχω μερικούς εξαιρετικούς καθηγητές στη Μέση Εκπαίδευση, όχι όμως στο Πανεπιστήμιο κατά τη διάρκεια της Χούντας. Κάποτε κατέστρεψα όλα τα νεανικά γραπτά μου, και μετά από λίγο ξανάρχισα να γράφω.

Σιγά σιγά το γράψιμο, ιδιαίτερα το μυθιστόρημα, έγινε ο τρόπος μου να υπάρχω ανάμεσα στους άλλους, να επικοινωνώ με τον κόσμο σαν ένα αναπόσπαστο κομμάτι του συνόλου, να ενώνομαι με τους άλλους μέσα από κοινούς προβληματισμούς, μέσα από το πείσμα να συνεχίσω, μέσα από την προσωπική μου ευαισθησία, και μέσα από πολύ, μα πάρα πολύ διάβασμα. Συγκεντρώθηκα σε αυτό, δεν δούλεψα αλλού παρά το πτυχίο μου. Πρέπει να πω ότι γι’ αυτό είχα τη μεγάλη υποστήριξη του άντρα μου Ηλία Κούβελα που, και μετά από μια πολύ επώδυνη ζωή, ενίσχυσε την επιθυμία μου να αφοσιωθώ (στην ηλικία των τριάντα πλέον) αποκλειστικά στο γράψιμο, παρά την κάθε τύπου ανασφάλεια που είχα στην αρχή. Δεν γράφω συνέχεια, δεν αισθάνομαι μηχανή παραγωγής προϊόντων προς κατανάλωση. Περνούν μεγάλα διαστήματα από το ένα μυθιστόρημα στο άλλο, κατά κάποιο τρόπο από το φως στο σκοτάδι και το αντίστροφο. Δεν λειτουργώ αλλιώς, άλλωστε είμαι ένας άνθρωπος με όλες τις φροντίδες της καθημερινής ζωής, που τρώνε ώρες και ώρες. Δεν πειράζει όμως, νομίζω πως είναι σωστό να μην ξεκόβεται όποιος γράφει από την καθημερινή ζωή, ακόμη κι από τη χειρονακτική δουλειά.

Τι ανάλογο των εργαστηρίων δημιουργικής γραφής ακολουθήσατε εσείς;

Τίποτα απολύτως. Είχα μερικούς εξαιρετικούς φιλολόγους. Διάβαζα, διάβαζα, διάβαζα μόνη μου κι επιλεκτικά, που δεν είναι πάντα το καλύτερο. Επίσης είχα κατά καιρούς την εύνοια της τύχης να γνωρίσω και να συνδεθώ με σπουδαίους ανθρώπους, ανθρώπους που διεύρυναν τους ορίζοντες της σκέψης και της ευαισθησία μου, που με άγγιξαν και με μάγεψαν. Η ίδια η λογοτεχνία μου φέρει τα σημάδια τους, παραμένοντας ωστόσο κάτι πολύ πιο βαθύ και προσωπικό, κάτι δικό μου.

Το καλό μυθιστόρημα είναι σε άνθιση σήμερα, παρόλο που κοντά του ανθεί και η παραλογοτεχνία, αλλά μαζί βαδίζουνε στην πιο εμπορική για το βιβλίο εποχή μας, μαζί βαδίζαν πάντοτε. Δεν πειράζει, φτάνει να μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε την ήρα από το στάρι.Δεν γράφω συνέχεια, δεν αισθάνομαι μηχανή παραγωγής προϊόντων προς κατανάλωση. Περνούν μεγάλα διαστήματα από το ένα μυθιστόρημα στο άλλο, κατά κάποιο τρόπο από το φως στο σκοτάδι και το αντίστροφο. Δεν λειτουργώ αλλιώς, άλλωστε είμαι ένας άνθρωπος με όλες τις φροντίδες της καθημερινής ζωής.

Ποιοι λογοτέχνες κινητοποίησαν τη δική σας πένα;

Πολλοί, πάρα πολλοί. Και συνεχίζω να διδάσκομαι από μεγάλους συγγραφείς, δηλαδή να διαβάζω με μεγάλο σεβασμό και όση παρατηρητικότητα διαθέτω τα βιβλία τους.

Τα διαδικτυακά σεμινάρια πόσο αποτελεσματικά κρίνετε ότι είναι;

Προσωπικά με ενδιαφέρει η ολοζώντανη, η πολύ δημιουργική σχέση δάσκαλου και μαθητή, καθώς επίσης και οι σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα στην τάξη ανάμεσα σε όλους στις τριάντα ώρες που κρατά η αναμεταξύ μας επικοινωνία. Δεν μπορώ να μιλήσω για κάτι που αγνοώ, δηλαδή για τα διαδικτυακά μαθήματα. Σκέφτομαι μόνο ότι κι αυτά ενδεχομένως είναι το ίδιο αποτελεσματικά, ή μη αποτελεσματικά, όσο και τα «διά ζώσης», τα ζωντανά μαθήματα. Σημασία έχουν και για τα δυο οι συντελεστές.

Η Άκρα ταπείνωση είναι το τελευταίο σας βιβλίο, το οποίο αγαπήθηκε από τους αναγνώστες σας. Ποιο είναι το πιο ταπεινωτικό που συμβαίνει στη χώρα μας σήμερα;

Άλλο για τον καθένα, αλλά και μια δημόσια αίσθηση ταπείνωσης. Όμως η λέξη αντιστέκεται, δεν θέλει να την εξειδικεύσω. Σέβομαι την αντίστασή της.

Ετοιμάζετε κάποιο καινούργιο μυθιστόρημα;

Το φθινόπωρο, όταν θα έχω απαλλαγεί, ελπίζω, από διάφορους μπελάδες που έχω αυτή την εποχή, θα βγάλω δυο νουβέλες σε ένα βιβλίο. Ήταν να γίνει αυτό τον καιρό η έκδοση, μα το ανέβαλα για να είμαι πιο ήσυχη και να χαρώ την έκδοση του καινούριου μου βιβλίου, γιατί τα βιβλία είναι σαν τα παιδιά που γεννιούνται. Ο τίτλος είναι Δυο γυναίκες, δυο θεές. Τα υπόλοιπα εκεί κάπου στον Οκτώβριο, υποθέτω.

Βαγγέλης Παπαδόπουλος:"Σήμερα ο σύγχρονος άνθρωπος βρίσκει λύση στη μοναξιά του σερφάροντας...."

         Βαγγέλης Παπαδόπουλος 

"Σήμερα ο σύγχρονος άνθρωπος βρίσκει λύση στη μοναξιά του σερφάροντας...."

Όλοι γνωρίζουμε τη μακρά  και πλούσια δημοσιογραφική πορεία του  Βαγγέλη Παπαδόπουλου .Μέλος της Ένωσης Συντακτών, (ΕΣΗΕΑ) και από τα πιο παλιά στελέχη της ΕΡΤ.Ρεπόρτερ, συντάκτης γραφείου, αρχισυντάκτης, αρθρογράφος και διευθυντής σε εφημερίδες και περιοδικά,συντάκτης στα δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης, πολιτικός συντάκτης και σχολιαστής, αρχισυντάκτης της πρωινής ζώνης της τηλεόρασης της ΕΡΤ.

Το 1990  δημιούργησε για πρώτη φορά πρωινή  τηλεοπτική εκπομπή – πρόδρομο των σημερινών πρωινών- με τίτλο ΤΑ ΠΡΩΙΝΑ,ενώ η τηλεοπτική του εκπομπή Ραντεβού το μεσημέρι πήρε το πρώτο βραβείο κοινού για την καλύτερη ενημερωτική εκπομπή το 1991.

Δημοσιογραφικές αποστολές τον έφεραν στο Κάιρο για τη δολοφονία του Σαντάντ, στον πόλεμο του Κόλπου, στα γεγονότα του Ιράκ, στα γεγονότα της πτώσης του Αλία στην Αλβανία, σε συνόδους κορυφής στις Βρυξέλλες, στην υπογραφή της συμφωνίας του Μάαστριχτ, και στο διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας.

Ταξίδεψε σχεδόν σ όλο τον κόσμο καλύπτοντας για την ΕΡΤ η για τις εφημερίδες στις οποίες εργάζονταν, μεγάλα γεγονότα  και δημοσιογραφικές αποστολές συνοδεύοντας την εκάστοτε πολιτική ηγεσία της Ελλάδος.

Τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται στο χώρο της συγγραφής με πρόσφατο βιβλίο τον Οδοστρωτήρα, το οποίο παρουσιάζεται απόψε στις 7 το απόγευμα,στο Public.

Με τη γνωστή του ευθύτητα καταθέτει στη συνέντευξή μας,που παραχώρησε για τους αναγνώστες της εφ.Θεσσαλία, τις απόψεις του για την Ελλάδα της κρίσης,για το ρόλο του δημοσιογράφου στη γραφή του βιβλίου,τη σημερινή κρατική τηλεόραση και την κοινωνική δικτύωση αλλά και για τις αξίες  της ζωής .

1)Το βιβλίο σας ,"Οδοστρωτήρας",μια ερωτική ιστορία με πολλά στοιχεία του σήμερα.Πείτε μας λίγα λόγια.

 Ο Οδοστρωτήρας είναι το τρίτο βιβλίο της μυθιστορηματικής μου τριλογίας: ΠΟΡΕΙΑ. Νομίζω ότι όσο υπάρχουν άνθρωποι το βιβλίο αυτό θα είναι χρήσιμο για την κοινωνία γιατί περιγράφει την πορεία των ανθρώπων και τα υπαρξιακά τους προβλήματα.Τον έρωτα,το θάνατο,την επικράτηση και διάκρισή τους,τον πόλεμο και την ειρήνη,τη στάση τους απέναντι στη ζωή,τις επιθυμίες και τα πάθη τους.

Μέσα στο διάστημα των τελευταίων 100 ετών,δηλαδή από τη Μικρασιατική καταστροφή ως σήμερα, ξετυλίγεται η ζωή και οι περιπέτειες των ηρώων στο περιθώριο της πολιτικής ζωής και καταγράφεται η πρόσφατη ιστορία της χώρας.Όχι όμως όπως τη γράφουν οι ιστορικοί,οι πολιτικοί,οι διπλωμάτες και οι επιστήμονες,αλλά όπως τη βιώνουν οι πολίτες και ο λαός.Γιατί πιστεύω πως άλλο είναι η εξιστόρηση μιας πολιτικής απόφασης ή ενός γεγονότος και άλλο πώς το βίωσε ιστορικά στο πετσί του ο λαός με όσες συνέπειες συνεπάγεται αυτό.

 Το πρώτο βιβλίο "Αίμα σπέρμα ψέμα" περιγράφει την παιδική ηλικία των ηρώων στις μικρές επαρχιακές πόλεις,τους παιδικούς έρωτες και τις σκανταλιές τους.Κάτι ανάλογο με την υπέροχη ταινία  "400 χτυπήματα" του Τρυφφώ.

 Το δεύτερο βιβλίο "Έρωτας στα χρόνια της κρίσης" περνά στην ενηλικίωσή τους και κυριαρχείται από τον αναπάντεχο έρωτα του 70χρονου πρωταγωνιστή και μιας πανέμορφης γυναίκας που έχει τα μισά του χρόνια.Αν ο διάσημος γιατρός από την Αθήνα που δέχεται τα βέλη του φτερωτού Θεού κατάγεται από τη Σμύρνη ή τη Θεσσαλονίκη ή την Καλαμαριά  δεν έχει καμία σημασία.Όπως είναι αδιάφορο αν ή γυναίκα που τον τρελαίνει είναι από τη Δράμα,το Βόλο,τα Τρίκαλα ή τα Χανιά.Εκείνο που βαραίνει είναι το γεγονός ότι ο έρωτας ανασταίνει και τους νεκρούς.Και ευτυχώς.

 Και το τρίτο βιβλίο:"Ο Οδοστρωτήρας" είναι αυτό που σαν καταλύτης φέρνει την κάθαρση και δίνει απάντηση  στα βασικά και βασανιστικά ερωτήματα για τη ζωή και πού  πάμε...

2)Η κρίση και η κατάσταση που βιώνει η χώρα μας διανθίζουν την ιστορία του βιβλίου σας.Είναι η  δημοσιογραφική σας ιδιότητα ή ο ρόλος σας ως  ενεργός  πολίτης που σας παρακίνησε να τα καταγράψετε;

Βεβαίως και με ερέθισε η οικονομική κρίση,όπως και όλα τα σημαντικά γεγονότα της γενιάς μας.Και σε όλα υπάρχει πάντα ο έρωτας και η αγάπη.Και στην καταστροφή και στο διχασμό και στο έπος του 40 και στην εθνική αντίσταση,κ.λπ.Όμως ένας συγγραφέας έχει χρέος να αντιστέκεται πάντα σ'οποιονδήποτε Οδοστρωτήρα επιδιώκει να απαξιώσει,να ταπεινώσει,να αδικήσει,να σκλαβώσει και να εξαφανίσει την ιδιοπροσωπία,την ελευθερία και την προσωπική ζωή του ανθρώπου.Αυτό το χρέος με βαραίνει και με κάνει να ξαγρυπνώ με αγωνίες και φόβους και να πασχίζω μέσα από τις λέξεις και το νόημά τους,να ρίξω φως,να λευτερώσω και να λευτερωθώ,να ζωντανέψω τις μικρές σπίθες ελπίδας που κρύβονται στις στάχτες της καρδιάς των ανθρώπων αδελφών μου.Να γίνω αγέρας,να βάλω φωτιά να καίω το σύμπαν...Να ερεθίσω τον κόσμο για να μη φοβάται,να μη σκύβει το κεφάλι,να αγαπά και να ερωτεύεται...

3)Τι παρακίνησε έναν δημοσιογράφο με τη δική σας πορεία να ασχοληθεί με τη συγγραφή λογοτεχνικών βιβλίων;

Με τη λογοτεχνία ασχολούμαι από το 1968.Ειναι μία παράλληλη ιδιότητα με εκείνη του δημοσιογράφου.Το ρεπορτάζ να γράφεται λογοτεχνικά ή η λογοτεχνία να γίνεται ρεπορτάζ-ντουμέντο(Βλέπε Τρούμαν Καπότε κλπ).Το πρώτο μου διήγημα κρίθηκε άσεμνο και οδηγήθηκα κατηγορούμενος για προσβολή της δημόσιας αιδούς.Είχε θέμα μία πολύ όμορφη ερωτική σχέση καθηγήτριας-μαθητή.Αθωώθηκα και πρωτοδίκως και στο Εφετείο, το 1968....

4)Η ΕΡΤ της δικής σας δημοσιογραφικής περιόδου και τα προβλήματα που βιώνει σήμερα.

Η ΕΡΤ είναι το πανεπιστήμιο του λαού.Είναι η φωνή της Ελλάδας.Και παρά τα λάθη και την κακοδιοίκησή της κατά καιρούς είναι σαν το Εθνικό Θέατρο.Είναι σχολή.Παράδοση.Κύρος.Έστω κι αν καταδυναστεύεται πάντα από την εξουσία πλην μικρών χρονικών περιόδων.Είναι το ελληνικό BBC...Δούλεψα  σε  αυτήν πάνω από 25 χρόνια και προσέφερα πολλά,όπως και πήρα την καταξίωση και την επιτυχία.Και μόνον που ο Σαμαράς έριξε μαύρο ήταν αρκετό να χάσει τις εκλογές.Διέπραξε έγκλημα.Κακούργημα.

5)Υπάρχει καλή τηλεόραση σήμερα;

Βεβαίως υπάρχει καλή τηλεόραση σήμερα.Αρκεί ο θεατής με το ζάπινγκ να κάνει το προσωπικό του πρόγραμμα επιλέγοντας τις καλές εκπομπές από όλα τα κανάλια και να περιφρονεί τα σκουπίδια....

6)Στο βιβλίο θίγετε την ευκολία που δημιούργησε η κοινωνική δικτύωση στις παράνομες ερωτικές σχέσεις.Είναι φαινόμενο καθαρά της εποχής μας ή απλώς έχει αλλάξει μορφή;

Οι ανθρώπινες σχέσεις παραμένουν οι ίδιες στην ουσία τους γιατί όσο υπάρχουν άνθρωποι θα γεννιούνται,θα πεθαίνουν θα μισούν,θα αγαπούν,θα ερωτεύονται.Η επικοινωνία τους ποικίλει.Από τη γραμμική γραφή και τις βραχογραφίες(ήταν το πρώτο ίντερνετ....αστειεύομαι )ως το περιστέρι που μετέφερε το σημείωμα,το γράμμα με τα ξηραμένα λουλούδια και τα αρώματα που μετέφερε ο ταχυδρόμος,ωςτο κινητό και τα sms που αστραπιαία επικοινωνεί τους ανθρώπους,ο στόχος είναι ή επαφή,το μοίρασμα,η έκφραση, ή αποφυγή της μοναξιάς...Σήμερα ο σύγχρονος άνθρωπος βρίσκει λύση στη μοναξιά του σερφάροντας....

7)Η οικογένεια τι θέση έχει στον δικό σας αξιακό κώδικα;

Είτε είσαι μέσα στο κάστρο του γάμου και θέλεις να βγεις,είτε είσαι έξω και θέλεις να μπεις πρέπει να είσαι έντιμος με την επιλογή σου.Δεν πρέπει η δική σου χαρά να γίνεται δυστυχία για τον άλλον.Το να προκαλέσεις λύπη και να διαλύσεις μία σχέση είναι εύκολο.Το δύσκολο και το ωραίο είναι να αντέχει.Η αγάπη για να είναι αληθινή πρέπει να έχει το στοιχείο της θυσίας...

8)Ποια θεωρείτε μεγαλύτερη χαρά στη ζωή;

Να είσαι αυτάρκης...

9)Τελικά,έχουν ισοπεδωθεί αξίες και ιδανικά ή μήπως υπάρχει ελπίδα να αποφύγουμε τον Οδοστρωτήρα;

Υπάρχει.Αν πιστεύεις στον εαυτό σου.Αν αποποινικοποίησεις τα συναισθήματα και τη γλώσσα.Αν ερωτεύεται και αγαπάς.Η αγάπη εξαγνίζει την αμαρτία.Ο Θεός αγάπη εστί .  

Δημήτρης Μπουραντάς Να δούμε ξεκάθαρα και ορθά τους ρόλους μας ως επιχειρηματίες,εργαζόμενοι,σύζυγοι,εραστές,κυρίως ως πολίτες"

         Δημήτρης Μπουραντάς

"Να δούμε ξεκάθαρα και ορθά 

τους ρόλους μας ως

επιχειρηματίες,εργαζόμενοι,σύζυγοι,εραστές,κυρίως ως πολίτες" 

Το βιβλίο "Αν μ'άφηνες τη λέξη να σου μάθω",που παρουσιάστηκε λίγες μέρες πριν στην πόλη μας σε πολυπληθές  κοινό, είναι η αφορμή της συζήτησής μας με τον καθηγητή Δημήτρη Μπουραντά.Το βιβλίο αποτελεί τη συνέχεια του πολυδιαβασμένου και πολυβραβευμένου Όλα σου τα' μαθα Μα ξέχασα μια λέξη" που γράφτηκε μιλά δεκαετία πριν .

"Αν μ'άφηνες τη λέξη να σου μάθω",ο τίτλος του νέου σας βιβλίου ,που αποτελεί τη συνέχεια του πολυδιαβασμένου(9 χρόνια μετά ) "Όλα σου τα μαθα μα ξέχασα μια  λέξη".Πείτε μας λίγα λόγια.

Το «Αν μ’ άφηνες τη λέξη να σου μάθω» αποτελεί μία ανατρεπτική και συγκλονιστική συνέχεια του «Όλα σου τα’ μαθα, μα ξέχασα μια λέξη αφού ανατρεπτική ήταν και η πορεία της πατρίδας μας την τελευταία δεκαετία. Σήμερα χρειαζόμαστε περισσότερες ιδέες, γνώσεις και διδάγματα για να ζήσουμε καλά σε τούτους τους ταραγμένους και δύσκολους καιρούς. Αυτά προσπαθώ να δώσω στους αναγνώστες μέσα από τις δύο κύριες και παράλληλες ιστορίες, πολιτική και ερωτκή, καθώς και μέσα από τις επιμέρους οι οποίες όλες βεβαίως συνδέονται μεταξύ τους.

Τι άλλαξε στους ήρωές σας μετά από μία δεκαετία;

Οι ήρωες ως ενεργοί πολίτες, σε αυτή τη δύσκολη δεκαετία, με βάση τις θεμελειώδεις αξίες τους ακολουθούν διαφορετικούς πολιτικούς δρόμους, πράγμα που καταστρέφει και την ερωτική τους σχέση. Έτσι η συμπεριφορά του ενός μας μαθαίνει τι είναι σωστό να κάνουμε και του άλλου ποια λάθη πρέπει να αποφύγουμε αν θέλουμε να ζήσουμε καλά και διαρκώς ερωτευμένοι σε μία κοινωνία συνοχής και ευημερίας.

Η δεκαετία αυτή ήταν η περίοδος κατά την οποία όλα ανατράπηκαν στην Ελλάδα.Ποιο στοιχείο του χαρακτήρα των Ελλήνων  αλλοίωσε (κακώς )η κρίση που βιώνει η χώρα μας;

Δεκαετίες τώρα ξεχάσαμε τις σωστές αξίες μας και τις αντικαταστήσαμε με άλλες που μας οδήγησαν στην οικονομική, πολιτική, κοινωνική και εθνική χρεοκοπία. Χάσαμε τις αξίες της αλήθειας, της εντιμότητας, της υπευθυνότητας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης, της υγειούς επιχειρηματικότητας, της εργατικότητας, το φιλότιμο. Κάναμε θεότητα την απόκτηση και κατανάλωση υλικών αγαθών και ξεχάσαμε τον άνθρωπο. Οι επιλογές και συμπεριφορές μας προσδιορίστηκαν από την ύβρη που σημαίνει ότι υπερεκτιμήσαμε τις δυνατότητες μας, αισθανθήκαμε Θεοί και αυτό μας οδήγησε σε αλαζονεία, επιθετικότητα, ασέβεια και αυθάδεια απέναντι στους προγόνους, τη φύση, τις θεμελειώδεις αξίες και τους ανθρώπους. Ξεχάσαμε ότι μετά την Ύβρη επέρχεται η Νέμεσις, δηλαδή η τιμωρία των «Θεών». Έτσι μετά από τόσες ευκαιρίες που είχαμε τα τελευταία τριάντα χρόνια καταντήσαμε το παγκόσμιο παράδειγμα προς αποφυγή, με ένα μέρος της κοινωνίας σε εξαθλίωση, με το τρίτο μεγαλύτερο μεταναστευτικό κύμα στην ιστορία, με τεράστια ανεργία και χωρίς καμία αχτίδα αισιοδοξίας για το μέλλον των παιδιών μας.

Και πού μας βοήθησε να βελτιωθούμε;

Για να βελτιωθούμε οφείλουμε να κοιταχθούμε στον καθρέφτη να συνειδητοποιήσουμε τα λάθη μας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, να μετανοήσουμε και να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς. Να δούμε πιο ξεκάθαρα και ορθά τους κοινωνικούς μας ρόλους ως γονείς, δάσκαλοι, επιχειρηματίες, εργαζόμενοι, σύζυγοι, εραστές και κυρίως ως πολίτες. Αυτός άλλωστε είναι και ο στόχος του νέου μου βιβλίου. Αν η κρίση δεν μας οδηγήσει σε αυτό, τότε θα ισχύει για πολύ η ρήση του Αντόνιο Γκράμσι που υποστηρίζει ότι όταν το παλιό πεθαίνει και δεν μπορεί να γεννηθεί το νέο είναι η εποχή των τεράτων.

 Οι διαλέξεις σας είναι ένας πρωτότυπος (με μεγάλη απήχηση )τρόπος να παρουσιάζετε  τα βιβλία σας.Τι σας οδήγησε να το κάνετε;

Νομίζω ότι κάθε παρουσίαση βιβλίου πρέπει να προσθέτει αξία στους ανθρώπους και όχι να γίνεται για να πουληθούν βιβλία, μέσα από παρουσιαστές που παντα λένε καλά λόγια για το συγγραφέα και το βιβλίο του. Εγώ έχω την τύχη ως καθηγητής να μπορώ μέσω των διαλέξεων μου να εκλαϊκεύω επιστημονικές γνώσεις που είναι χρήσιμες για όλους μας. Έτσι επέλεξα να κάνω διαλέξεις όπως άλλωστε κάνω διαρκώς και χωρίς αμοιβή σε Λύκεια, Συλλόγους και άλλους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς ανεξαρτήτως των βιβλίων μου.

Είχατε προβλέψει την  κρίση; 

Υπήρχαν σημάδια της επερχόμενης φθοράς ;

Τα σημάδια της ευθείας πορείας προς τον πάτο υπήρχαν πολλές δεκαετίες πριν και έγιναν πολύ έντονα πριν δέκα χρόνια. Με άρθρο μου στην Ελευθεροτυπία στις 9/1/1992 και με τίτλο «Ο κύκλος των χαμένων αξιών» τα είχα επισημάνει. Εκτός από εμένα, πολλοί άλλοι και πολύ νωρίς έβγαζαν κραυγές αγωνίας για την καταστροφική πορεία. Η μουσική όμως στον πάρτυ που είχαμε στον Τιτανικό έπαιζε πολύ δυνατά και κανείς δεν μας άκουγε.

Θεωρείτε ότι υπάρχει τρόπος να μην ολισθήσουμε περισσότερο ;

Προηγουμένως, ανέφερα την βασική προϋπόθεση. Στο νέο μου βιβλίο υπάρχουν όλα όσα πρέπει να κάνουν οι πολιτικοί και οι πολίτες. Δυστυχώς όμως δεν είμαι αισιόδοξος ή καλύτερα είμαι αισιόδοξος στην καρδιά και απαισιόδοξος στο μυαλό.

 Έλλειψη επάρκειας,σκοπιμότητα ή λάθος χειρισμοί είναι αυτά που μας οδήγησαν ως εδώ ;

Τα λάθη όταν γίνονται μια φορά είναι ανθρώπινα και μας οδηγούν  σε μάθηση. Τα διαρκή λάθη όμως έχουν ως αιτία την ανεντιμότητα, την αλαζονεία, την έλλειψη κοινωνικής ευθύνης, το ατομικό και όχι το κοινό καλό κατά τον Αριστοτέλη. Αυτά είναι τα αίτια και όχι η έλλεψη επάρκειας, διότι ο Ελληνισμός διαθέτει εξαιρετικούς και πολλούς ανθρώπους που ξέρουν και μπορούν να κάνουν τα σωστά πράγματα σωστά και να εξασφαλίζουν την ανπάπτυξη, την αποτελεσματική λειτουργία των θεσμών, όπως του κράτους, της Δικαιοσύνης, της Υγείας, της Παιδείας, των Δημοσίων Επιχειρήσεων κλπ.

 Πόσο σημαντικό είναι να προλαβαίνουμε μη αναστρέψιμες καταστάσεις;

Αυτό δεν είναι απλά σημαντικό αλλά είναι όρος επιβίωσης. Την προνοητικότητα μας την έχουν διδάξει οι αρχαίοι πρόγονοι μας. Όμως δεν αρκεί μόνο να προβλέπουμε. Ταυτόχρονα πρέπει να δημιουργούμε το μέλλον. Συχνά δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον. Μπορούμε όμως να το δημιουργήσουμε.

Ποια αξία θεωρείτε αδιαπραγμάτευτη ;

Ο σεβασμός στον άνθρωπο. Αν αυτή η αξία αποτελεί τη βάση μας τότε από αυτή πηγάζουν άλλες σημαντικές αξίες όπως η αλήθεια, το ήθος, η δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, συμπόνοια, ενσυνάισθηση, συνεργασία, συνέπεια, υπευθυνότητα, ο σεβασμός στη φύση και άλλες.

Δημήτρης Στεφανάκης:"Η ευτυχία δεν μπορεί να είναι στατική σε μια ζωή γεμάτη προκλήσεις,δυσκολίες,ματαιώσεις,τραγωδίες"

          Δημήτρης Στεφανάκης

"Η ευτυχία δεν μπορεί να είναι στατική σε μια ζωή γεμάτη

προκλήσεις,δυσκολίες,ματαιώσεις,τραγωδίες"

 

Για το  νέο  βιβλίο του,με τίτλο "Ευτυχισμένες οικογένειες",που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο,συνομιλούμε με τον Δημήτρη Στεφανάκη.Ο βραβευμένοςσυγγραφέας (Prix Méditerranée Étranger,Βραβείο Καβάφη,2011,Ιππότης Γραμμάτων και Τεχνών),εξηγεί γιατί διάλεξε ως αφηγήτρια  του βιβλίου ένα γυναικείο πρόσωπο,τι σημαίνει αντι-ήρωας σε ένα μυθιστόρημα και πόσο χρήσιμοι είναι στη λογοτεχνία ανάλογοι ήρωες ενώ καταθέτει τη δική του άποψη περί οικογενειακής ευτυχίας.

Ευτυχισμένες Οικογένειες, το νέο σας μυθιστόρημα, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Πείτε μας λίγα λόγια.

 

Οι Ευτυχισμένες Οικογένειες είναι μια οικογενειακή σάγκα χτισμένη σε τρεις γενιές η οποία παρακολουθεί συστηματικά έναν αιώνα μικρής και μεγάλης Ιστορίας. Μια οικογένεια «υπεράνω υποψίας» εύπορη και κραταιά βρίσκεται σε πραγματικά δύσκολη θέση όταν απειλείται σοβαρά η υστεροφημία ενός από τα επιφανή μέλη της. Στη συνέχεια του βιβλίου το χτες και το σήμερα αναμειγνύονται σε μια προσπάθεια να αποδειχθεί η ιστορική αλήθεια και να αποκαλυφθούν τα ένοχα μυστικά. Οι ανατροπές που θα προκύψουν δεν έχουν να κάνουν μόνο με τα γεγονότα αλλά και με την ηθική και την ευαισθησία των προσώπων που πρωταγωνιστούν.

 

Γιατί επιλέξατε ως κεντρική ηρωίδα και αφηγήτρια ένα γυναικείο πρόσωπο; 

Η Λήδα Δημητριάδη, η κυρίαρχη αφηγηματική φωνή του βιβλίου, με έπεισε εξαρχής πως θα μπορούσε καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον να σηκώσει το βάρος της εξιστόρησης τόσων διαφορετικών αλλά και αλληλένδετων επεισοδίων. Μέχρι τώρα έχω εξοικειωθεί απόλυτα με την γυναικεία ψυχολογία στα μυθιστορήματα, είναι όμως η πρώτη φορά που εμπιστεύομαι σε μια γυναίκα την αφήγηση. Σε πολλούς θα φανεί σαν στοίχημα το οποίο ελπίζω να έχω κερδίσει.

 

Χαρακτηριστικό στοιχείο των βιβλίων σας είναι τα ταξίδια σε διαφορετικές χώρες και εποχές, στοιχείο έντονο και  στις Ευτυχισμένες Οικογένειες. 

 

Μου αρέσει το ταξίδι στο χρόνο και το παιχνίδι με την Ιστορία. Μου δίνει την δυνατότητα να  χτίσω πάνω σε μια τέταρτη διάσταση τα μικρά και μεγάλα επεισόδια που περιγράφω.  Όσο για τους πολλούς τόπους αισθάνομαι πως αφορούν την ανάγκη μου να δω το χρόνο πίσω μου με μια κοσμοπολίτικη ματιά. Άλλωστε τι άλλο είναι η λογοτεχνία αν όχι κοσμοπολιτισμός;

 

Ήρωες ή αντι-ήρωες οι περισσότεροι πρωταγωνιστές του βιβλίου σας;

Αντιήρωες στην ιδιοσυστασία τους που στη συνέχεια μερικοί από αυτούς αποκτούν αίφνης θετικό πρόσημο, όπως άλλωστε πολύ συχνά συμβαίνει και στην πραγματική ζωή. Γίνεται πολύς λόγος για τους αντιήρωες τα τελευταία χρόνια. Δεν ξέρω αν θα μπορούσε να υπάρξει αυθεντική λογοτεχνία χωρίς αυτούς.

 

Ποιον ήρωα του βιβλίου σας "συμπαθείτε" περισσότερο;

 

Καταρχάς νομίζω πως δεν μπορεί κανείς να μην συμπαθήσει την Λήδα Δημητριάδη, όσο αντιφατική και αμφιλεγόμενη αν φαντάζει με πρώτη ματιά. Ακόμα και ο σκοτεινός Ρόμπερτ Σέραρντ προκαλεί το αίσθημα της συμπάθειας, πόσω μάλλον ο  ονειροπόλος Τζώρτζης και η γοητευτική θεία Μέλπω. Η μεγάλη μου ωστόσο συμπάθεια, και δεν το κρύβω, παραμένει ο Σταμάτης Σταμάτης, ο νεαρός ερευνητής που ανατέμνει σχολαστικά το σώμα της Ιστορίας. Είναι ένας χαρακτήρας που θα ήθελα να τον χρησιμοποιήσω και σε επόμενα βιβλία μου.

Η Λήδα Δημητριάδη, διακατέχεται από συμπλέγματα ,απωθημένα και θυμό ,που στη συνέχεια δείχνουν να κατευνάζονται –και δεν θα αποκαλύψω πώς. Τι συμβαίνει με αυτή την ηρωίδα;

 

Δεν είναι η μόνη. Μπορώ να σας δείξω χιλιάδες πρωταγωνιστές της πραγματικότητας και της φαντασίας που επιτρέπουν να καταλαγιάσουν μέσα τους παρόμοια συναισθήματα. Η ζωή είναι δάσκαλος, σκληρός δάσκαλος ενίοτε, αλλά δάσκαλος. Ας μην βιαζόμαστε να προεξοφλήσουμε την πορεία και την εξέλιξη ενός ανθρώπου στη ζωή και στα βιβλία. Το μέλλον επιφυλάσσει εκπλήξεις, πολλές από τις οποίες, είναι, ευτυχώς, ευχάριστες.

 

Η ηρωίδα σας, παρόλο που ανακινεί έρευνες για να μάθει τα κρυμμένα μυστικά της ευρύτερης οικογένειάς της, δείχνει, από ένα σημείο και μετά, να μην θέλει να μάθει όλη την αλήθεια. Είναι απαραίτητο, τελικά, κάποιες φορές να μην γνωρίζουμε τα πάντα;

 

Δεν ξέρω αν η γνώση αυτή μας προσφέρει κάτι από ένα σημείο και πέρα. Η Λήδα εμφορείται αρχικά από την εμμονή της  να εκδικηθεί, βαθμιαία όμως αντιλαμβάνεται πως καθένα από τα τρομερά οικογενειακά μυστικά  την αφορά λίγο πολύ κι αυτό είναι μια συνθήκη ωρίμανσης που πρέπει να έχει κάθε πρωταγωνιστικός χαρακτήρας σ’ ένα μυθιστόρημα.

 

Οι ήρωες του βιβλίου σας δείχνουν να κάνουν τα πάντα για το χρήμα, τα περιουσιακά στοιχεία  και την κοινωνική καταξίωση. Το χρήμα και η δόξα πάνω από όλους και από όλα;

Υπάρχουν, και το ξέρουμε όλοι, πολλά υποκατάστατα για την ανθρώπινη ευτυχία και αξιοπρέπεια. Το χρήμα, η δόξα, η εξουσία, η κοινωνική καταξίωση είναι μερικά από αυτά. Από την άλλη δεν ξέρω κανέναν που να μην τα πόθησε σε κάποια φάση της ζωής του. Πρέπει να είμαστε επιεικείς απέναντι στους ανθρώπους είτε ως πραγματικά είτε ως φανταστικά πρόσωπα. Στη ζωή και στο μυθιστόρημα όλα είναι πιο δύσκολα από όσο πιστεύουμε. Καλό θα είναι να μην το ξεχνάμε ποτέ.

 

Ο χαρακτηρισμός "ευτυχισμένη" είναι απόλυτος ,ιδιαίτερα όταν μιλάμε για οικογένειες, αφού ο καθένας εκλαμβάνει διαφορετικά την έννοια αυτή .Θέλατε μέσω του μυθιστορήματός σας να καταδείξετε ότι τίποτε δεν είναι απόλυτο;

 

Στη λογοτεχνία τίποτε δεν είναι απόλυτο, ή μάλλον, τίποτε δεν είναι αδιαμφισβήτητο.  Η έννοια της ευτυχίας δεν μπορεί να είναι στατική σε μια ζωή γεμάτη προκλήσεις, δυσκολίες, ματαιώσεις και τραγωδίες. Η δυναμική θεώρηση των πραγμάτων σου επιτρέπει τουλάχιστον να αντιμετωπίζεις πρόσωπα και καταστάσεις με την ευλογία  της λεπτής ειρωνείας και του χιούμορ. Ας κάνουμε το ίδιο και με τον όρο «ευτυχισμένες οικογένειες».

 

 

Στο δικό σας αξιακό κώδικα  τι θέση έχει ο θεσμός της οικογένειας;

 

Είναι απλό νομίζω: Δύσκολα μπορεί να συγκριθεί κάτι εφήμερο με αυτό που χτίζει κανείς επί χρόνια. Με αυτή την έννοια οι οικογενειακές σχέσεις, περισσότερο ή λιγότερο ευτυχείς, παραμένουν μια ισχυρή παρακαταθήκη. Ταυτόχρονα καλό θα είναι να εκλείψει επιτέλους η οικογενειοκρατία ως κυρίαρχη κοινωνική δομή.

 

Ποια στοιχεία συνθέτουν, κατά την άποψή σας ,μια ευτυχισμένη οικογένεια;

 

Στη διάρκεια  της συγγραφής αυτού του βιβλίου, διερωτήθηκα αρκετές φορές τι σημαίνει ευτυχισμένη οικογένεια. Ομολογώ ότι η απάντηση που έδινα κάθε φορά είχε να κάνει με τις μεταπτώσεις  της αφήγησης, που όπως ήδη ξέρετε κι εσείς, είναι πολλές σε αυτό το βιβλίο. Ακούγεται κάπως παράξενο να το λέει ένας συγγραφέας αλλά οι ήρωές μου με δίδαξαν περισσότερο από όσα γνώριζα ή νόμιζα πως γνώριζα για την οικογενειακή ευτυχία. Απέναντι σε μια τόσο ακραία  οικογενειακή ιστορία όπως αυτή του νέου μου μυθιστορήματος  χρειάζεται κανείς να επιδείξει επιείκεια και ευελιξία. Δεν ξέρω αλήθεια να σας πω αν η οικογενειακή ευτυχία είναι ζήτημα ηθικής ή αφοσίωσης. Ίσως είναι απλώς θέμα αγάπης με την έννοια που αποκτά αυτή η λέξη όταν κανείς καλείται να συγχωρήσει πρώτα από όλους τον ίδιο του τον εαυτό. Ένα είναι σίγουρο πάντως: Οι οικογένειες βρίσκουν πάντα ένα τρόπο να  είναι ευτυχισμένες κι αυτός ο τρόπος υπερβαίνει ακόμα και την φαντασία του συγγραφέα.

 

Ο Δημήτρης Στεφανάκης στον Βόλο ,για την παρουσίαση του βιβλίου :"Ευτυχισμένες οικογένειες",εκδ.Μεταίχμιο.

Ο Σύλλογος Αποφοίτων Ελληνογαλλικής Σχολής Βόλου «Άγιος Ιωσήφ», τα Public και οι εκδόσεις Μεταίχμιο προγραμματίζουν την παρουσίαση του νέου μυθιστορήματος του Δημήτρη Στεφανάκη «Ευτυχισμένες Οικογένειες», την Τρίτη 9 ,Μαΐου στις 7μ.μ. στο Public Βόλου. 

Για το βιβλίο θα μιλήσει η εκπαιδευτικός – αρθρογράφος λογοτεχνίας Χαριτίνη Μαλισσόβα. Η Άρτεμις Χατζηγεωργίου – Κουτσούκου, πρόεδρος του συλλόγου «Άγιος Ιωσήφ» θα απευθύνει χαιρετισμό. 

Συντονίζει η δημοσιογράφος Ροσσάνα Πώποτα, ενώ ο συγγραφέας θα συνομιλήσει με το κοινό και θα υπογράψει αντίτυπα του βιβλίου του.