Βίβιαν Στεργίου 

«Δεν είναι λίγο ν' ασχολείσαι, επιτυχώς ή ανεπιτυχώς μ' αυτά που σ' αρέσουν....»

Η Βίβιαν Στεργίου γεννήθηκε στα Τρίκαλα, το 1992. 

Σπούδασε νομική στην Αθήνα και στην Ουτρέχτη.

Είναι υποψήφια διδάκτωρ της Νομικής Αθήνας. Το μπλε υγρό είναι η πρώτη της συλλογή διηγημάτων που έκανε ιδιαίτερη αίσθηση στο αναγνωστικό κοινό.

Πολλοί και διαφορετικοί χαρακτήρες κάθε ηλικίας συνθέτουν το καλογραμμένο παζλ του βιβλίου της.Με γραφή ώριμη που αγγίζει και τον πιο δύσκολο αναγνώστη η Βίβιαν Στεργίου σίγουρα έχει πολλά ακόμα να προσφέρει  στο συγγραφικό χώρο. 

Η συλλογή των διηγημάτων σας με τίτλο Μπλε υγρό,από τις εκδ. Πόλις .Πείτε μας λίγα λόγια.

Ιστορίες καθημερινών ανθρώπων που ζουν τώρα. Πολλοί διαφορετικοί χαρακτήρες και όχι όλοι νέοι ή όλοι της γενιάς μου όπως συνηθίζεται να γράφεται όταν γίνονται αναφορές στο “μπλε υγρό”.

Με δεδομένο το νεαρό της ηλικίας σας είναι βέβαιο ότι ξεκινήσατε να γράφετε κατά τα φοιτητικά  χρόνια.Τι ήταν αυτό που παρακίνησε μια φοιτήτρια Νομικής να ασχοληθεί με τη συγγραφή ;

Δεν ξέρω τι είναι αυτό που μας κάνει να γράφουμε. Από μόνη μου δεν έχω αναρωτηθεί στα σοβαρά γιατί γράφω, δεν έχω καθίσει να φιλοσοφήσω. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν το κάνω συνειδητά, αλλά δεν βρήκα σκόπιμο να σκεφτώ γιατί το κάνω. Θα μπορούσα να πω διάφορα, που τα έχω μάλιστα ισχυρισθεί, όπως ότι με ισορροπεί, ότι μου δίνει νόημα, με κάνει χαρούμενη και μού αρέσει. Δεν είναι λίγο ν' ασχολείσαι, επιτυχώς ή ανεπιτυχώς μ' αυτά που σ' αρέσουν, να μπορείς να τα ονομάσεις και να τα έχεις στη μέρα σου. Αλλά όλες αυτές οι σκέψεις έρχονται μετά το γράψιμο. Όταν κάθεσαι να γράψεις το κάνεις από ανάγκη, θέλεις να το κάνεις, δεν μπορείς αλλιώς. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ούτε ότι θα βγει οπωσδήποτε κάτι καλό ούτε ότι θα έχεις αποτέλεσμα, αν δεν δουλέψεις με το γράψιμο σου.

Γιατί τα νέα παιδιά δεν διαβάζουν λογοτεχνία ;

Πιστεύω ότι θα έχουν να δώσουν καλύτερες εξηγήσεις οι ειδικοί. Μπορώ να υποθέσω ότι φταίει πολύ το σχολείο που πείθει τα παιδιά ότι πρέπει να διαβάζουν, για να πάρουν κάτι (π.χ. Βαθμό, αποδοχή του δασκάλου), ενώ διαβάζουμε και δημιουργούμε, για να μαθαίνουμε και να χαιρόμαστε και για την ίδια την απόλαυση της ανάγνωσης. Ίσως φταίει και η υπερβολική έκθεση σε εφαρμογές ή οθόνες που χαλάνε τη συγκέντρωση, αλλά αλήθεια δεν έχω διαβάσει έρευνες πάνω στο θέμα, είμαι σίγουρη ότι θα υπάρχουν. 

Είναι γεγονός ότι είστε  κατά κοινή ομολογία αποδεκτή από τον συγγραφικό κόσμο στο σύνολό του -αλλά και ως η πιο πολυσυζητημένη νέα συγγραφέας.Ποια είναι τα συναισθήματά σας ;

Χαίρομαι για την αποδοχή και αισθάνομαι ειδικά ευγνωμοσύνη για τους ανθρώπους που πίστεψαν στο “μπλε υγρό” από πολύ νωρίς. Οι συγγραφείς ναι μεν δεν γράφουν για να είναι αρεστοί ή να ταιριάζουν στις προσδοκίες των αναγνωστών ή των εκδοτών, αλλά από την άλλη επιχειρούν να επικοινωνήσουν με τους ανθρώπους, να δημιουργήσουν σημεία επαφής και οικειότητας να νιώσουν κοντά με άλλους, κυρίως μ' αυτούς που θα τους διαβάσουν. Οπότε χαίρομαι που το βιβλίο προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον, ενώ εννοείται δεν συμμερίζομαι πάντα αυτό που βλέπουν στο βιβλίο άλλοι συγγραφείς ή αναγνώστες. Εμένα δηλαδή τυχαίνει μερικές φορές να μού αρέσει για άλλους λόγους. Παρακολουθώ με τεράστιο ενδιαφέρον όμως τους λόγους για τους οποίους αρέσει, ή δεν αρέσει, και διαβάζω όλες τις γνώμες που γράφονται είτε αναγνωστών είτε συγγραφέων και κριτικών με μεγάλη ευγνωμοσύνη. 

Παρόλο που μεγαλώσατε σε μια επαρχιακή πόλη ,δίνετε το στίγμα της αθηναϊκής ζωής με μεγάλη ευστοχία .Ποιο στοιχείο της ζωής στην πρωτεύουσα σας έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση ;

Αρχικά, ίσως η ζωή σε αρκετά διαφορετικά μέρη, επαρχία, Αθήνα, εξωτερικό να βοηθάει, μαζί με άλλα, στην παρατήρηση. Όλα σού κάνουν εντύπωση, καλά και άσχημα, αν τους δώσεις την κατάλληλη προσοχή και μιας που ήθελα να βάλω τις ιστορίες μου στην Αθήνα, τις περισσότερες τουλάχιστον, εστίασα την προσοχή μου στην Αθήνα όπως είναι και έτσι δημιουργήθηκε το σχετικό μοτίβο που υπάρχει στο βιβλίο.

Η  αποτύπωση της διαφορετικότητας  είναι έντονη σε πολλά κείμενά σας.

Ποια κοινωνική σύμβαση σάς είναι πιο αποκρουστική ;

Δεν μ' αρέσει αυτοί που δεν μοιάζουν πολύ με τους πολλούς να αντιμετωπίζονται ως “οι άλλοι”. Να καταπιέζονται, επειδή είναι ο εαυτός τους και έχουν μια δυσαρμονία με αυτό που υποτίθεται ότι είναι ένα συμπαγές όλον, η πλειονότητα των ατόμων, με την κυρίαρχη ταυτότητα, το κυρίαρχο φύλο, εθνικότητα, σεξουαλικότητα, τον κυρίαρχο τρόπο σκέψης κλπ. Είναι άδικο. Δεν θα 'πρεπε να υπάρχουν διακρίσεις, υπάρχουν όμως και υπάρχει μαζί κι η παρηγοριά ότι στις ιστορίες μας μπορούμε να λέμε τα πράγματα όπως είναι, όχι να κάνουμε κήρυγμα ούτε να κουνάμε το δάχτυλο, αλλά με αγάπη, κατανόηση και σεβασμό προς όλες τις κατευθύνσεις να δημιουργούμε οικειότητα γι αυτούς που συνήθως είναι “οι άλλοι”. Ήθελα, με τη συλλογή, και σ' αυτούς που βλέπουν τους “ξένους”, τους γκέι, τους “περίεργους” ως άλλους να πω ότι αν τους κοιτάξεις από κοντά θα δεις ότι μοιάζετε, στα βασικά ανθρώπινα στοιχεία μας είμαστε όλοι μαζί, δεν διαφέρουμε, παραμένουμε εντελώς ξεχωριστά άτομα που όμως βιώνουν όλα παρόμοιες ανθρώπινες καταστάσεις.

Το χιούμορ είναι ένα ακόμα στοιχείο της γραφής σας .Μήπως τελικά το χιούμορ είναι ένας σίγουρος τρόπος να διατυπώσουμε τα πολύ σοβαρά που θέλουμε να πούμε ; 

Ναι σίγουρα. Είναι η καλύτερη παρηγοριά. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να έχει περάσει δύσκολα κάποια στιγμή στη ζωή του και να μην εκτιμά το γέλιο. Σιχαίνομαι και τη σοβαροφάνεια, αν κάτι είναι καλά γραμμένο δεν έχει καμία ανάγκη να το παίζει και σοβαρό, μπορεί μια χαρά να μιλά για τα σοβαρά και να είναι αστείο.

Αλήθεια ,πόσο ανασχετικός παράγοντας είναι η ευφυΐα απέναντι στο συμβιβασμό;

Δεν ξέρω. Δεν νομίζω πάντως ότι συμβιβάζονται οι χαζοί και επαναστατούν οι ευφυείς, άλλα στοιχεία είναι ίσως σημαντικά όπως, για παράδειγμα, το αν βολεύεσαι εύκολα ή δύσκολα σε καταστάσεις που δεν σου πάνε ή που είναι άδικες. 

Πώς θα θέλατε  να είναι η ζωή σας (επαγγελματικά ) μετά από 10 χρόνια; 

Δεν πάει τόσο μακριά το μυαλό μου.

Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και σας εντυπωσίασε ;

Διάβασα την “Αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλντι” του Handke και το λάτρεψα. Από ελληνικά μού άρεσαν πολύ “Οι κόρες του ηφαιστείου” του Οικονόμου.

Γράφετε κάτι καινούργιο ;Θέλετε να μας πείτε ;

Ναι, γράφω, αλλά δεν έχω ξέρω τι θα βγει. Περνάω ωραία γράφοντάς το όμως κι αυτό είναι το πιο σημαντικό σ' αυτό το πολύ αρχικό στάδιο. 

Ασημίνα Ξηρογιάννη « Το θέατρο θα έπρεπε να υπάρχει σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης»

            Ασημίνα Ξηρογιάννη 

« Το θέατρο θα έπρεπε να υπάρχει σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης»

«Η θεατρική αγωγή μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη του παιδιού.Και η πείρα μού διδάσκει πως έχουν βοηθηθεί πολλά παιδιά μέσω αυτής.»

 Με αφορμή την ημέρα θεάτρου που γιορτάζεται στις 27 Μαρτίου συνομιλήσαμε με τη  θεατρολόγο και ποιήτρια Ασημίνα Ξηρογιάννη για την Ανθολογία της με τίτλο «Το θέατρο  στην πόιηση» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Momentum,αλλά και για ζητήματα που αφορούν την θεατρική αγωγή στο σχολείο .

1)Το θέατρο στην ποίηση είναι μια ανθολόγηση 55 ποιημάτων διαφορετικών συγγραφέων που αφορούν το θέατρο.... 

Από όταν ήμουν φοιτήτρια στη δραματική σχολή «Θέατρο-εργαστήριο»/Εμπρός,υπήρχε μέσα μου το ενδιαφέρον να δω πώς οι δύο τέχνες, το θέατρο και η ποίηση, μπορούν να συνυπάρξουν ή να συνδεθούν με κάποιον τρόπο.Έχοντας αυτό το έντονο  ενδιαφέρον κάποια στιγμή γύρω στο 2013 ξεκίνησα σιγά σιγά, κάνοντας έρευνα, να συγκεντρώνω ποιήματα που είχαν ως θέμα τους το θέατρο, ή είχαν άμεση ή έμμεση αναφορά σε αυτό.Βρήκα πολλά τέτοια ποιήματα Ελλήνων και ξένων ποιητών,  ζώντων και τεθνεώτων. Τα χώρισα σε τρεις κατηγορίες. Σε ποιήματα σύγχρονών μου ζώντων ποιητών, σε ποιήματα κλασικών ελλήνων ποιητών και σε ποιήματα κλασικών ξένων ποιητών.Το παρόν βιβλίο αποτελεί τον πρώτο τόμο της έρευνας. Συνενώνει ποιητές τεσσάρων σχεδόν διαφορετικών γενεών.

2)Στην ανθολόγηση ποιημάτων με τίτλο Το θέατρο στην ποίηση αποδεικνύετε πόσο οι τέχνες αλληλεπιδρούν .Θέλετε να σχολιάσετε ; 

Αυτό είναι το ενδιαφέρον κομμάτι της ανθολογίας:Να δει κανείς πώς οι τέχνες διεισδύουν η μία στην άλλη,πώς διαλέγονται μεταξύ τους.Με ποιον τρόπο ποιητές διαφορετικών γενεών γράφουν για το ίδιο θεατρικό πρόσωπο ή στοιχείο ή πραγματεύονται το ίδιο θέμα.Πολλές φορές βλέπουμε ποιήματα που αποτελούν άρτιους θεατρικούς μονολόγους ή διαλόγους και είναι σκέτη πρόκληση για κάποιον σκηνοθέτη ή ηθοποιό.Δεν είναι λίγοι οι ποιητές που σκηνοθετούν τα ποιήματά τους δημιουργώντας την αίσθηση μέσα σε αυτά ενός σκηνικού χώρου ή μιας υποβλητικής σκηνοθεσίας. Κλασικό παράδειγμα ο Καβάφης, αλλά όχι μόνο.Αντίστροφα, δεν είναι λίγοι οι θεατρικοί συγγραφείς και σκηνοθέτες που υιοθετούν και επιβάλλουν μια ποιητική ατμόσφαιρα μέσα στο έργο ή την παράστασή τους. Εδώ θυμόμαστε τον Λόρκα με το ποιητικό του θέατρο ή τον Σαίξπηρ ή τον Τσέχωφ. Από σκηνοθέτες δεν μπορώ να μην αναφέρω τον δικό μας Λευτέρη Βογιατζή που οι παραστάσεις του χαρακτηρίζονταν από μια ιδιόμορφη ποιητική διάθεση και ένα λοξό ποιητικό βλέμμα. Οι ποιητές του τόμου εμπνέονται από τα υλικά και τις πρακτικές του θεάτρου και συνδιαλέγονται δημιουργικά με αυτά, φιλτράροντας ανάλογα και δίνοντας τις δικές τους ανοίκειες προεκτάσεις και οπτικές αναφορικά με τη μάσκα, τον θίασο, τη σκηνή, τον ηθοποιό, τους κλασικούς ήρωες του αρχαίου ή του σύγχρονου θεάτρου.

3)Έχετε τίτλους σπουδών φιλολογίας και θεατρολογίας,ενώ διδάσκετε θεατρολογία σε παιδιά δημοτικού σχολείου .Πόσο σημαντική θεωρείτε την ύπαρξη του συγκεκριμένου μαθήματος στα παιδιά των 6 ετών ; 

Άκρως σημαντική,με την έννοια ότι μέσω του θεάτρου τα παιδιά μαθαίνουν να επικοινωνούν και να εκφράζονται.Μαθαίνουν να σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους.Να συμμετέχουν σε ομάδες και να συμβάλλουν στην καλή τους λειτουργία.Εμπειρικά βιώνουν πράγματα και καταστάσεις.Λέξεις -κλειδιά είναι οι εξής:αλληλεπίδραση,συνεργατικότητα ,διάλογος,ομαδικότητα.Η θεατρική αγωγή μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη του παιδιού.Και η πείρα μού διδάσκει πως έχουν βοηθηθεί πολλά παιδιά μέσω αυτής.

4)Είναι λάθος που στις μεγάλες τάξεις δεν διδάσκεται το μάθημα; 

Τεράστιο λάθος.Τα παιδιά έχουν ανάγκη το μάθημα ,ακριβώς γιατί σε λίγο θα μπουν στην εφηβεία και έχουν φοβερές ανησυχίες.Το θέατρο δίνει διεξόδους,διαμορφώνει την προσωπικότητα,μέσα από τα παιχνίδια ρόλων βάζει τα παιδιά να σκεφτούν πάνω σε διλήμματα.Ακόμα,με τις μεγάλες τάξεις δουλεύεις αλλιώς.Έχω ανεβάσει ρεπερτόριο με παιδιά μεγάλων τάξεων  και στα πλαίσια διαφόρων Φεστιβάλ.(Ρωμαίο και Ιουλιέτα,Πλούτο και Ειρήνη του δικού μας Αριστοφάνη σε διασκευή και σκηνοθεσία δική μου),μεγάλες και σε διάρκεια παραστάσεις που μόνο με μεγάλες τάξεις μπορούν να πραγματωθούν.

5)Υπάρχει αρκετός χρόνος για να αποδώσει όσα πρέπει; 

Ναι,αν έχεις σύστημα,πρόγραμμα,κέφι και όρεξη για δουλειά.

6)Παγκόσμια ημέρα θεάτρου η 27η Μαρτίου .Με γνώμονα ότι από αρχαιοτάτων χρόνων το θέατρο ήταν μάθημα για τα παιδιά ,γιατί σήμερα πρέπει να υπενθυμίζουμε την αναγκαιότητα της ύπαρξης αυτής της τέχνης;

Δυστυχώς πρέπει να υπενθυμίζουμε το αυτονόητο.Το θέατρο θα έπρεπε να υπάρχει σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης κανονικότατα και με τον νόμο σε μια χώρα που γέννησε το θέατρο.Δεν δίνεται ούτε έμφαση ούτε προσοχή στη θεατρική μας παράδοση όσο θα έπρεπε στο σχολείο.Κι όμως οι νέες γενιές οφείλουν να γνωρίζουν πώς ξεκίνησαν όλα για το αρχαίο θέατρο,για τους τραγικούς και κωμικούς μας ποιητές ,για το πώς επηρεάστηκαν οι Ευρωπαίοι.Οι αρχαίοι έλληνες αποκαλούσαν τις παραστάσεις Διδασκαλίες,όλοι παρακολουθούσαν θέατρο,ήταν μέρος της εκπαιδευτικής αλλά και της καθημερινής τους πρακτικής.

7)Μια  θεατρική παράσταση σε ποιητική μορφή που ακόμα και σήμερα γοητεύει και προτείνετε ; 

Εχω δει τα τελευταία  χρόνια πολλές δουλειές που απευθύνονται σε παιδιά και με έχουν κερδίσει. Οπως τον Δον Κιχώτη στο Παλλάς με τον Γιάννη Στάνκογλου και τον Γύρω του Κόσμου σε 80 μέρες στο Μέγαλο Μουσικής ,ένα επίτευγμα διασκευής,σκηνοθεσίας και υποκριτικής.Πρόσφατα είχα την τύχη να διαβάσω (δεν έχω δει ακόμα την παράσταση) ένα εξαιρετικό θεατρικό κείμενο για παιδιά ένα μουσικοθεατρικό παραμύθι,  που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σοκόλη,που πραγματεύεται με μοναδικό τρόπο την απώλεια, «Το κορίτσι που επιμένει» σε στίχους και μουσική του Τηλέμαχου Τσαρδάκα.

8)Ηθοποιός σημαίνει ..... 

Αλήθεια.Φως!Είναι αυτός που μυεί σε νέες εμπειρίες ,που κάνει ορατό το αόρατο.

9)Τι είναι αυτό που θέλετε να εισπράξει ο αναγνώστης της ανά χείρας ανθολογίας;

Στόχος μου να δημιουργήσω μια ποιητική ανθολογία με θέμα το θέατρο, η οποία δεν υπάρχει στην ελληνική τουλάχιστον βιβλιογραφία. Μια ανθολογία που θα αποτελέσει πολύτιμη βοήθεια στον φιλόλογο, στον δάσκαλο, τον σκηνοθέτη, τον ηθοποιό, τον συνάδελφο θεατρολόγο και γενικά ένα ερέθισμα για δημιουργία και τροφή για σκέψη σε όσους αγαπούν το θέατρο και την ποίηση.

Μαρίκα Συμεωνίδου Δεν ξέρω αν η ποίηση δίνει λύσεις.. Είναι για να πλαταίνει τη συνείδηση

                           Μαρίκα Συμεωνίδου

              Δεν ξέρω αν η ποίηση δίνει λύσεις..

         Είναι για να πλαταίνει τη συνείδηση 

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ποίησης και την νέα ποιητική της συλλογή με τίτλο «Παράξενη εξήγηση 22» (εκδ.Γαβριηλίδης)συνομιλήσαμε με την εκπαιδευτικό και ποιήτρια Μαρίκα Συμεωνίδου.

Τι κινητοποίησε την ίδια να στραφεί στην ποίηση αλλά και με ποιο τρόπο περνά στην εκπαιδευτική διαδικασία το λογοτεχνικό είδος της ποίησης ;

Η Μαρίκα Συμεωνίδου είναι πτυχιούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Πατρών κι έχει δυο μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών στην ψυχολογία και την εξέλιξη του παιδιού στα Πανεπιστήμια του Σάρεϊ και του Λονδίνου. Εργάζεται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Έχει ήδη στο ενεργητικό της: τις ποιητικές συλλογές "Με τα μάτια των άλλων" (2010), "Πλάνη 18" (2014), και μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο "Ζωή".

1) Παράξενη Εξήγηση 22 ,ο τίτλος της νέας (τέταρτης) ποιητικής σας συλλογής.Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία ;

Η ποίηση είναι ένας καθρέφτης κι εδώ όλα τα βλέπω από ένα κάτοπτρο χωροχρονικά, ο ποιητής γράφει κι ο καθένας καθρεφτίζεται στις λέξεις με τη δική του «εξήγηση» κι αυτό δεν είναι ούτε παράλληλη , ούτε υπόγεια εξήγηση αλλά για μένα παράξενη μα τόσο όμορφη όπως έτσι είναι η ποίηση. Ο δε αριθμός 22 ,που είναι κι αυτός παράξενος, θυμίζει κύκνους αλλά συμβολίζει ίσως μια ημερομηνία, ένα κώδικα, 2+2 ,κάτι που μόνο αν το διαβάσεις το βιβλίο ίσως να βρεις μια «εξήγηση».

2) Οι τέσσερις υποενότητες απέχουν χρονικά μεταξύ τους ;

Οι τέσσερις ενότητες απέχουν χρονικά μεταξύ τους και συνάμα όχι, μπλέκονται θα έλεγα αφού η πρώτη μιλάει για τις ρίζες , την Πόλη , την οικογένεια ,τις μνήμες κι είναι η πρώτη φορά που αφιερώνω ένα πεζοποίημα στους γονείς μου . Συνεχίζω με τον έρωτα , την φιλία, τα «ανείπωτα» κι όμως πολύ σημαντικά. Είναι όλες αυτές οι σφραγίδες που μας καθορίζουν και μας θυμίζουν το μεταχθές και το προαύριο όπως έλεγε ο αγαπημενος μου ποιητής Νικόλας Κάλας.

3) Πώς και πότε προέκυψε η ανάγκη σας να εκφράζεστε μέσω της ποίησης;

Εκεί κάπου στα 14, στην εφηβεία , αρκετά κλειστός χαρακτήρας,στρείδι , όπως λένε οι άλλοι ,τελειώνοντας το Γυμνάσιο. Μου άρεσε να παρατηρώ τα πάντα με τις ώρες,.Ένας συμμαθητής μου καθόταν πολλά χρόνια δίπλα μου , με κοίταζε , τον κοίταζα, δε μιλούσαμε , με ρωτούσε «καλά;» του απαντούσα «καλά» και το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς ,θυμάμαι , έρχεται μου δίνει ένα ποίημα του William Carlos Williams λέγοντάς μου ότι μετακομίζουν στην Αμερική. Εκείνο το καλοκαίρι διάβασα όλο τον Καβάφη κι άρχισα να κουτσογράφω .

4)Ποιοι ήταν οι ποιητές που καθόρισαν ή και καθοδήγησαν ενδόμυχα τη δική σας πένα ;

Νομίζω πως ήδη έχω πει τρεις: Καβάφης, Κάλας, William Carlos Williams.Επίσης ο Καρούζος , ο Άρης Αλεξάνδρου , ο Kavanagh , ο Μαλαρμέ, ο Μπέκετ και ο Μπέρνχαρντ· αυτοί είναι οι φάροι μου. Υπάρχουν όμως κι άλλοι.

5)Παρόλο που η ποίηση είναι ένα δύσκολο είδος γραφής που προϋποθέτει μεγάλη οικονομία λόγου ,πολλοί την παρεξηγούν,τη χλευάζουν ή και τη συγχέουν με την ακατάσχετη και ακαταλαβίστικη φλυαρία .Τι απαντάτε σε αυτούς ;

«Ίσως να μην έχεις ακόμη κοιταχτεί στον δικό σου καθρέφτη», αυτό απαντώ ακόμα και σε φίλους που μου λένε «δεν καταλαβαίνω την ποίηση , είναι δύσκολη». Σίγουρα δεν έχει διαβάσει κάτι που να τον αγγίξει και να το απολαύσει ή να ακούσει μέσα από τη φωνή του ποιητή τη δική του ή της αγαπημένης/ου του/της. «Η ποίηση μπορεί να σου αρέσει προτού να γίνει κατανοητή» ,αυτά τους απαντώ. Χαρίζω λοιπόν σε αυτούς μόνο ποίηση που πιστεύω ότι θα τους αρέσει κι έρχονται μετά και μου λένε «γιατί τόσο καιρό δεν διάβαζα ποίηση , και πόσο δίκιο είχα κι αν έχω κάτι άλλο από ποίηση να τους προτείνω».

6) Τι νομίζετε ότι λείπει από το σύγχρονο σχολείο και τα παιδιά δεν έχουν επαφή και εξοικείωση με τον ποιητικό λόγο ;

Ο τρόπος που δίνεται η ποίηση στα παιδιά είναι λάθος , την ποίηση την απολαμβάνεις , την τραγουδάς , δεν την κακομεταχειρίζεσαι , κάνοντας την απαράδεκτη ερώτηση «τι θέλει να πει ο ποιητής ;» . « Ό,τι θέλει ας πει ο ποιητής» , το ποίημα στον καθένα λέει το δικό του μυστικό , την δική του αλήθεια , τη δική του «Παράξενη εξήγηση». Επίσης λείπουν βιβλία και βιβλιοθήκες με σύγχρονη ελληνική και ξένη ποίηση.

7) Ως εκπαιδευτικός και ποιήτρια τι κάνετε για να αγαπήσουν οι μαθητές σας την ποίηση;

Διαβάζουν ποιήματα και γράφουν ποιήματα για θέματα που τους αφορούν . Προσκαλώ νέους ποιητές , τους ρωτούν , τους βλέπουν , υπάρχουν και ζωντανοί αξιόλογοι ποιητές όχι μόνο νεκροί και το λέω αυτό γιατί τα βιβλία τους έχουν μόνο νεκρούς ποιητές , σίγουρα θα πρέπει να υπάρχουν κι αυτοί, είναι μια κληρονομιά .Αλλά θα πρέπει να υπάρχει και το νέο, το φρέσκο,αυτό που χτυπάει με τον παλμό της εποχής τους.

8)Διαβάζοντας τα ποιήματα της συλλογής σας μου δημιουργείται αίσθημα ηρεμίας και αισιοδοξίας .Θέλετε να σχολιάσετε ;

Χαίρομαι που ένας βαθύτατα απαισιόδοξος άνθρωπος όπως είμαι πραγματικά δίνω αυτή την αίσθηση της ηρεμίας και της αισιοδοξίας με τη γραφή μου, είναι μια «Παράξενη εξήγηση» τόσο αντιφατική μα τόσο όμορφη. Θα πω μόνο πως οι ποιητές/τριες είναι άνθρωποι που μπορούν ακόμα να βλέπουν τον κόσμο με τα μάτια ενός παιδιού.

9) Χρειάζεται η ποίηση σε δύσκολους καιρούς;

Είναι παντός καιρού η ποίηση. Δεν ξέρω αν η ποίηση δίνει λύσεις σε δύσκολους καιρούς ,ανεργία, φτώχεια, πόλεμοι,ή είναι απαραίτητη, αλλά σίγουρα δεν μπορώ να φανταστώ έναν κόσμο χωρίς ποίηση, η ποίηση είναι για να πλαταίνει τη συνείδηση. «Είναι το καταφύγιο που όλοι φθονούμε» λέει ο Καρυωτάκης , γι αυτό λέω «κρατήστε αυτόν τον ήχο, τις βροντές, τη καταιγίδα, μέχρι να τα σημειώσω κάπου».

Στάλθηκε από το iPhone μου

Ηλίας Καλλές «Η κοινωνία μας έχει μια πορεία αντιρατσιστική. Απαιτείται ακόμα αρκετός χρόνος και προσπάθεια.»

               Ηλίας Καλλές 

«Η κοινωνία μας έχει μια πορεία αντιρατσιστική. Απαιτείται ακόμα αρκετός χρόνος και προσπάθεια.»

Το έκτο βιβλίο του ,με τίτλο Μη διώχνεις τα χελιδόνια,ένα μυθιστόρημα γεμάτο ανθρώπινη αλληλεγγύη είναι η αφορμή της συζήτησής μας με τον φιλόλογο και συγγραφέα κ.Ηλία Καλλέ.

Το βιβλίο παρουσιάζεται την Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου ,στις 7 το απόγευμα στο ξενοδοχείο Κυψέλη με κεντρικό ομιλητή τον επίτιμο σχολικό σύμβουλο φιλολόγων ,κ.Γιώργο Πατελοδήμο.

1)’’Μη διώχνεις τα χελιδόνια’’ είναι ο τίτλος του νέου σας μυθιστορήματος. Θέλετε να μας δώσετε μερικά στοιχεία;

Το βιβλίο μου ‘’Μη διώχνεις τα χελιδόνια’’ είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα. Τα ‘’χελιδόνια’’  συμβολίζουν τον κάθε κατατρεγμένο, τον δυστυχισμένο, τον πρόσφυγα, τον μετανάστη, που έχει την ανάγκη του συνανθρώπου. Αυτά τα χελιδόνια θα καταφθάνουν, θα κατακλύζουν και τη χώρα μας όλες τις εποχές. Να τα προσεγγίσουμε με ανθρωπιά και να αγωνιστούμε για ειρηνική συνύπαρξη, για αναγνώριση δικαιωμάτων, για συνεργασία με γνώμονα το εφικτό. Να πάψουν οι διακρίσεις  και να τα δούμε ως ανθρώπους που έχουν ανάγκη  βοήθειας.

2)Η πρόσφατη επέλαση μεταναστών  στη χώρα μας ήταν αφορμή  για να γράψετε το βιβλίο σας;

Αν κάποιος θα έλεγε ότι το φαινόμενο της μετανάστευσης, και μάλιστα με τη σημερινή μορφή και ένταση , τον έχει αφήσει  αδιάφορο, δεν τον έχει αγγίξει, θα έλεγε, προφανώς, ψέματα. Μπροστά  σε μια τέτοια δυστυχία, που δεν την προκάλεσαν, δεν την επιδίωξαν οι ίδιοι, δεν μπορεί να παραμένει κάποιος απαθής. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να αφουγκραζόμαστε τον κάθε κατατρεγμένο. Μετανάστες, πρόσφυγες και κατατρεγμένοι πάντοτε υπήρχαν και θα υπάρχουν. Απλώς σήμερα η κατάσταση ξέφυγε από τον έλεγχο και πήρε απειλητικές διαστάσεις. Παρακολουθώντας  και από παλιότερα τις κοινωνικο- πολιτικές ανακατατάξεις, αλλά και τα οικονομικά και ιδεολογικά δρώμενα, γενικότερα, πάντοτε βρισκόμουνα σε προβληματισμό γι’ αυτή την κατάσταση, που γινόταν όλο και πιο έκρυθμη. Στην εποχή μας, όμως, ξεχείλισε το ποτήρι  και η εσωτερική φωνή, η συνείδηση με παρότρυνε να αντιδράσω. Έτσι οδηγήθηκα στο να γράψω αυτό το βιβλίο και να συστρατεύσω τον εαυτό μου σε μια προσπάθεια αναγνώρισης του διαφορετικού.

3)Είναι εύκολο στην εποχή μας να περιθάλψει κάποιος τους πρόσφυγες χωρίς συναισθήματα φόβου και επιφυλακτικότητας;

Ο άνθρωπος σήμερα βρίσκεται μπροστά σε ομάδες ανθρώπων  διαφορετικών χωρών, που, κι όταν ακόμα γνωρίζει την προέλευσή τους, δεν παύουν να του είναι άγνωστοι, να μη γνωρίζει τον εσωτερικό τους κόσμο. Ο Θουκυδίδης τονίζει: ’’αιδώς τε και φόβος έμφυτα τοις ανθρώποις’’. Το άγνωστο, όπως και οι πρόσφυγες  ‘’εν προκειμένω’’, είναι φυσικό να τον φοβίζει και επιστρατεύοντας τη λογική να οδηγείται σε επιφυλακτικότητα. Ο φόβος λειτουργεί ενστικτωδώς. Θορυβημένος ο άνθρωπος ανατρέχει στη λογική που περιορίζει το φόβο και φέρνει το δίλημμα: να προχωρήσει ή όχι; Αλλά και η εγκληματικότητα, που βρίσκεται σε έξαρση είναι με τη σειρά της κατάσταση που δημιουργεί φόβο και επιφυλακτικότητα. Την έννοια της προσφοράς τη δυσχεραίνει πολύ και η οικονομική κρίση. Με κανένα, όμως, τρόπο δε θα πρέπει να ταυτίζουμε το φόβο και την επιφυλακτικότητα, που είναι φυσικές καταστάσεις του ανθρώπου, με το ρατσισμό που είναι επιλογή του για αρνητική στάση απέναντι στον πρόσφυγα. Δεν είναι εύκολο να περιθάλψει κάποιος τους πρόσφυγες, όπως πρέπει και όσο πρέπει, αλλά βλέποντας τη δυστυχία τους ας μην είναι κάθετα αρνητικός. Η συνεργασία συναισθημάτων και λογικής κρίνεται αναγκαία. Τότε επικρατεί η ‘’Αριστοτελική μεσότητα’’.

4)Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν οι πρόσφυγες από τη Συρία στα Hot Spots της Ελλάδας, πόσο θεωρείτε ότι απέχουν από τις πραγματικές ανθρώπινες αξίες;

Όταν λέμε ‘’ανθρώπινες αξίες’’, εννοούμε ότι προσφέρουμε στον άλλο, και μάλιστα στον πρόσφυγα, όλα εκείνα που δεν εξευτελίζουν την ανθρώπινη οντότητα. Οι συνθήκες, όμως, που επικρατούν και οι υπηρεσίες που προσφέρονται στα Hot Spots, σύμφωνα με αυτά που κατά καιρούς έρχονται στο φως, στην επικαιρότητα, πιστεύω ότι απέχουν παρασάγγας ακόμα και από το αυτονόητο. Βέβαια, δε θα πρέπει να διαφεύγουν της προσοχής μας και οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας, αλλά και ο αριθμός των προσφύγων, που απαιτείται να περιθάλψει. Αυτό, όμως, με κανένα τρόπο δεν μπορεί να αποτελεί επαρκή δικαιολογία για την τραγική κατάσταση που βιώνουν οι πρόσφυγες. Είναι μια κατάσταση που αποτελεί προσβολή για τη χώρα μας, τη χώρα του ‘’Ξένιου Δία’’.

5)Ζούμε σε αντιρατσιστική κοινωνία; Είμαστε ώριμοι και έτοιμοι να δεχτούμε τα διαφορετικό;

Μια απόλυτα θετική ή αρνητική απάντηση θα ήταν πολύ ευάλωτη. Και τούτο επειδή επικρατεί κάποια ενδιάμεση κατάσταση. Σε σύγκριση με παλιότερες εποχές, που συμπορεύονταν με ταμπού και στερεότυπα, σήμερα έχουμε κάποιες ενδείξεις ότι η κοινωνία αναμορφώνεται, μεταλλάσσεται, απορρίπτει κάποια αναχρονιστικά στοιχεία και αποδέχεται κάποια άλλα, όπως είναι ο αντιρατσισμός. Έτσι η κοινωνία μας έχει μια πορεία αντιρατσιστική. Απαιτείται ακόμα αρκετός χρόνος και προσπάθεια, αλλά και πιο γοργά και σταθερά βήματα. Όσον αφορά στο κατά πόσο είμαστε ώριμοι και έτοιμοι, θα έλεγα ότι απέχουμε πολύ. Άλλωστε αποδεχτήκαμε προηγουμένως ότι υπάρχει φόβος και επιφυλακτικότητα απέναντι στο διαφορετικό. Αυτό από μόνο του αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει  η απαιτούμενη ωριμότητα και ετοιμότητα. Όταν  αποκτήσουμε αυτά τα στοιχεία, τότε θα χαρακτηρίσουμε και την κοινωνία ‘’αντιρατσιστική’’.

6)Ποια χαρακτηριστικά που έχει ο ήρωάς σας χρειάζεται να έχει ένας άνθρωπος την εποχή της παγκοσμιοποίησης, της κρίσης και των κοινωνικών κατατάξεων;

Η παγκοσμιοποίηση, η κρίση και οι κοινωνικές κατατάξεις αποτελούν ένα σοβαρό και σύνθετο πρόβλημα. Ο ήρωας έχει υπόψη του αυτό το πρόβλημα και αγωνίζεται να αντιμετωπίσει τις συνέπειές του. Επιβάλλεται ο κάθε άνθρωπος να έχει γνώση του αντικειμένου, να είναι αγωνιστικός, να μην παραιτείται  από τον στόχο του, να αποδέχεται το διαφορετικό, να δίνει αγώνες για δικαιώματα, ισοτιμία, ισότητα, ελευθερία, συνεργασία και ειρηνική συνύπαρξη. Να έχει πνεύμα προσφοράς προς αυτόν που έχει ανάγκη, μακριά από κάθε είδους διακρίσεις, πνεύμα αυτοθυσίας για το κοινωνικό σύνολο. Με μια φράση:’’ Να είναι ‘Άνθρωπος’’, όπως διαλαλεί και ο Μένανδρος:’’  ως χαρίεν άνθρωπος, όταν Ά ν θ ρ ω π ο ς η’’.

7)Ποια μηνύματα θέλετε να περάσετε  μέσα από το βιβλίο σας στον αναγνώστη;

Θα έλεγα ότι πρέπει να μάθει ο άνθρωπος να συνυπάρχει με το διαφορετικό, να δημιουργήσει μια κοινωνία χωρίς διακρίσεις και ανισότητες. Να έχει πνεύμα συνεργασίας και να είναι πρόθυμος να απαλύνει τον πόνο του κάθε κατατρεγμένου. Να αντιληφθεί ότι θα βρίσκεται σε συχνή επαφή με ανθρώπους άλλων χωρών και  θα υπάρχει πάντρεμα διαφορετικής κουλτούρας. Να εντάξει και να αφομοιώσει  ομαλά τα νέα μέλη κάνοντάς τα κοινωνούς της ελληνικής παιδείας με τα πανανθρώπινα ιδεώδη. Έτσι θα δικαιώσει τις δημοκρατικές αξίες της Ελλάδας και το πνεύμα φιλοξενίας.

8)Το ανά χείρας είναι το έκτο βιβλίο σας(δεύτερο μυθιστόρημα).Γράφετε κάτι αυτόν τον καιρό;

Επειδή πολλές είναι οι προκλήσεις στον κοινωνικό, ηθικό, πνευματικό φυσιολατρικό και γενικά το χώρο των αξιών, δε θα μπορούσα να μείνω απαθής. Άλλωστε το γράψιμο έχει ταυτιστεί με τον εαυτό μου. Ναι… ήδη μια ποιητική συλλογή βρίσκεται σε πολύ καλή πορεία.

Μάρω Μπέλλου «Ο έρωτας θεραπεύει τη συνεχώς ανοικτή πληγή της διαφοράς των δύο φύλων»

                 Μάρω Μπέλλου 

«Ο έρωτας θεραπεύει τη συνεχώς ανοικτή πληγή της διαφοράς των δύο φύλων»

Σε μια διασταύρωση Ψυχανάλυσης και Κοινωνιολογίας η  Κλινικός Ψυχολόγος Μάρω Μπέλλου καταδεικνύει  στο δοκίμιό της μια νέα κοινωνική συνθήκη,αυτή που ονομάζει Γκατζετ-Eros.

Ποιες λοιπόν είναι οι  διαφορές ανάμεσα στα δυο φύλα ,πόσο στοιχίζει η  απώλεια του έρωτα αλλά και πότε χρειάζεται η παρέμβαση ενός ειδικού ;

Πόσο σημαντικό είναι το συναίσθημα του έρωτα και ποια η σημασία του στην εποχή της τεχνολογίας ;Αυτά είναι μερικά από τα σημεία της συζήτησής μας με τη συγγραφέα του βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ι.Σιδέρη .

Στο βιβλίο σας με τίτλο Ο Γκατζετ-Eros βάζετε τον έρωτα (με αφορμή τη χρήση  της τεχνολογίας) κάτω από το πρίσμα της ψυχανάλυσης.Τι ακριβώς θέλατε να καταδείξετε;

Ο γκατζετ-Eros δηλώνει μία νέα εμπειρία σχέσεων που αναδύεται στον σύγχρονο κόσμο και έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την σταθερότητα του χθες. Στο παρελθόν άντρες και γυναίκες παρέμεναν μαζί μέχρι να τους χωρίσει ο θάνατος υπό τα ιερά δεσμά του γάμου. Σήμερα άντρες και γυναίκες καλούνται να εξοικειωθούν με την ιδέα ενός ζευγαριού που έχει ημερομηνία λήξης. Ο γκατζετ-Eros είναι μία υβριδική μορφή σχέσης στην οποία το κυρίαρχο στοιχείο δεν είναι η απόπειρα αμοιβαίας εμβάθυνσης της δέσμευσης, αλλά η διερεύνηση της δυνατότητας μίας συνεύρευσης στην οποία οι εμπλεκόμενοι τείνουν να επιβεβαιώνουν διαρκώς τον βαθμό μηδέν της δέσμευσής τους σε αυτήν. Βρισκόμαστε ενώπιον της ανάδυσης μίας νέας κοινωνικής συνθήκης, της οποίας φαίνεται να μην έχουμε ακόμη πλήρη επίγνωση. Τη συνθήκη αυτή, τις ποικίλες παραμέτρους που τη συνθέτουν καθώς και τις συνέπειές της στη ζωή του καθενός από εμάς επιδιώκει να αναλύσει το βιβλίο. Η μέθοδος που ακολουθήθηκε είναι η διασταύρωση της Ψυχανάλυσης με την Κοινωνιολογία.

Πόσο σημαντικό είναι το συναίσθημα του έρωτα για τον άνθρωπο ;

Ο έρωτας είναι αυτός που θεραπεύει τη συνεχώς ανοικτή πληγή της διαφοράς των δύο φύλων. Το ερωτικό συναίσθημα είναι μία ουσιώδης και διαρκής μορφή αναζήτησης του Έτερου στον οποίο απευθύνομαι σε εκείνον γιατί υποθέτω ότι ξέρει κάτι από την αλήθεια μου. Ο Έτερος μου φαίνεται διαφορετικός από όλους τους άλλους παρτενέρ, γιατί αυτός και μόνο μου φανερώνει το πιο μυστικό μου κέντρο. Ο Έτερος είναι πάντα η μορφή μιας διαφοράς που με φέρνει πιο κοντά στον εαυτό μου. Ενώ, αντίθετα, ο γκατζετ-Eros χαρακτηρίζεται από την πλήρη απουσία του Έτερου: ο παρτενέρ τείνει να συρρικνωθεί στις συντεταγμένες ενός γκάτζετ, προορισμένου να εκπληρώσει το πεπρωμένο ενός απορρίματος.

Στο δοκίμιό σας αναφέρετε τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τα δυο φύλα τον έρωτα. Θέλετε να μας δώσετε λίγα στοιχεία;

«Το γυναικείο πάθος έχει τόση σχέση με το αντρικό, όση ένα έπος με ένα επίγραμμα". Πράγματι, κάθε φύλο απολαμβάνει με τον δικό του αυτοερωτικό τρόπο. Στον άντρα η ερωτική επιθυμία περνά συνήθως από την απόλαυση του σώματος και συρρικνώνεται στη φαντασίωση, ενώ στη γυναίκα η ερωτική επιθυμία είναι αδιαχώριστη από την απόλαυση της ομιλίας. Η γυναικεία επιθυμία περνά από την ερωτική εξομολόγηση, την ποιητική του λόγου, τον ίδιο τον έρωτα. Εκτός και αν εκείνη παριστάνει τον άντρα και φορέσει το ένδυμα της συλλέκτριας, φαινόμενο διόλου σπάνιο στις μέρες μας. Επομένως, τα πράγματα είναι πιο απλά για τον άντρα, καθώς του αρκεί η απόλαυσή του, ενώ για τη γυναίκα είναι αναγκαία μία απόλαυση συμπληρωματική, πέραν της σεξουαλικής απόλαυσης και συνδέεται με την επιθυμία του έρωτα. 

Τι έχετε να πείτε σε όσους δαιμονοποιούν τα γκάτζετς;

Όπως κάθε δαιμονοποίηση, έτσι και η δαιμονοποίηση των γκάτζετς δηλώνει τον εγκλωβισμό σε έναν αρχαϊκό τρόπο σκέψης. Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι τα γκάτζετς δεν καθιστούν απλώς ταχύτερη την επικοινωνία, απεναντίας δημιουργούν νέες μορφές επικοινωνίας και άρα νέες μορφές σχέσεων ασύμμετρες προς τις παλιές. Δεν θα πρέπει ωστόσο να σπεύσουμε να υιοθετήσουμε άκριτα αυτές τις νέες μορφές σχέσεων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από ένα είδος προθεσμιακής ερωτικής επένδυσης.

Και τι θα λέγατε σε όσους τα χρησιμοποιούν με λάθος τρόπους;

Δεν είναι βέβαιο ότι υπάρχει ένας λάθος και ένας σωστός τρόπος χρήσης των γκάτζετς. Στην περίπτωσή τους εμφανίζεται το εξής παράδοξο: οι οδηγίες χρήσης δεν προηγούνται αλλά έπονται. Είναι η χρήση που παράγει τους κανόνες της. Και αυτό είναι που ταυτόχρονα εκπλήσσει και φοβίζει.

Ο έρωτας στα χρόνια της Κρίσης. Πόσο επηρεάζει η άσχημη οικονομική κατάσταση;

 Η κρίση φαίνεται να επιτελεί μία διττή λειτουργία: άλλοτε δημιουργεί ρωγμές στη ζωή ενός ζευγαριού, άλλοτε όμως, και αυτό συμβαίνει τις περισσότερες φορές, διευρύνει ρωγμές ήδη υπάρχουσες.

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν ερωτεύονται; Πόσο επικίνδυνο είναι για την σωματική και ψυχική τους υγεία;

Υπάρχουν άνθρωποι που γνωρίζουν και ασκούν επιτυχημένα την ars amandi, την τέχνη του έρωτα, χωρίς όμως να ερωτεύονται οι ίδιοι. Η τέχνη τους περιορίζεται στο να προκαλούν αυτό το συναίσθημα σε άλλους. Στην περίπτωση αυτή την κοινή ερωτική απόλαυση υποκαθιστά η μονόπλευρη απόλαυση της χειραγώγησης. Αργά ή γρήγορα όμως, η ψευδαίσθηση πληρότητας και αυτάρκειας  που συνοδεύει αυτές τις απόπειρες χειραγώγησης συναντά τα όριά της. Οι κατά συρροήν εραστές έρχονται αντιμέτωποι με το αίσθημα του ανικανοποίητου και του κενού διότι, αποφεύγοντας το ρίσκο του έρωτα, στερούνται επίσης την ευχαρίστησή του.

Η απώλεια ενός έρωτα ,πόσο μπορεί να στοιχίσει ;

Ο πόνος που δημιουργεί μία τέτοια απώλεια δεν είναι πάντα ο ίδιος. Όταν υιοθετώ τη μορφή σχέσης που δηλώνει ο γκατζετ-Eros, αντιστέκομαι στα μακρόπνοα σενάρια και τότε το πέρασμα στην διακοπή της σχέσης γίνεται ανεμπόδιστα και χωρίς δεύτερη σκέψη. Προχωρώ έτσι στη δημιουργία μίας νέας σχέσης καταδικασμένης να έχει την ίδια κατάληξη με τις προηγούμενες, παραμένοντας όμως αλώβητος από τις πληγές ενός επώδυνου χωρισμού. Ενώ στην περίπτωση της απώλειας του έρωτα με τον Έτερο ο πόνος μπορεί να είναι αφόρητος. Όλα περνούν ασφαλώς, αλλά χρειάζεται χρόνος.

Και ποια είναι τα θετικά για  τον έρωτα στα χρόνια της τεχνολογίας;

Θα ήταν δύσκολο να συντάξουμε έναν κατάλογο γενικής ισχύος που θα περιλάμβανε τα θετικά και τα αρνητικά σημεία του έρωτα στην εποχή μας. Και τούτο γιατί δεν υπάρχει μία οικουμενική ερωτική αλήθεια που να εκφράζει το πλήθος των ατομικοτήτων που κατοικούν πάνω σε αυτόν τον πλανήτη. Δεν υπάρχει μία προκάτ συνταγή, καθώς καθένας καλείται στη σύγχρονη εποχή να επινοήσει μόνος του το σενάριο της απόλαυσής του.

Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται η γνώμη - βοήθεια ενός ειδικού;

Όταν η επιθυμία κάποιου είναι ασαφής και συγκεχυμένη, όταν αυτός βρίσκεται σε κατάσταση εσωτερικής σύγκρουσης ή αμφιταλάντευσης από την οποία, παρά τις προσπάθειες του ίδιου και του άμεσου περιβάλλοντός του, δεν κατορθώνει να ξεφύγει, τότε η βοήθεια ενός ειδικού μπορεί να παίξει αποφασιστικό ρόλο. Σε τι ακριβώς συνίσταται ο ρόλος αυτός; Κυρίως στην αποσαφήνιση της επιθυμίας του και στην κατανόηση των λόγων της αμφιταλάντευσης.  Έτσι, αποκτώντας συνείδηση των σύνθετων διαδρομών που ακολουθεί η επιθυμία του, μπορεί κάποιος να επινοήσει μία ολότελα δική του διάνοιξη και έναν δικό του προσανατολισμό στην κατά τα άλλα πολυδαίδαλη εμπειρία των σχέσεων.    

Σοφία Κανταράκη: «Ακόμη και σήμερα η Ευρώπη συνεχίζει να υποκλίνεται στο Βυζαντινό πολιτισμό»

                                                         Σοφία Κανταράκη 

     «Ακόμη και σήμερα η Ευρώπη συνεχίζει να υποκλίνεται στο Βυζαντινό πολιτισμό»

Ένα μεσαιωνικό ιστορικό μυθιστόρημα με κεντρική ηρωίδα την Άννα την Κομνηνή και αφηγήτρια τη θεραπαινίδα της παραδίδει στο αναγνωστικό κοινό η φιλόλογος ,συγγραφέας και υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Μαγνησίας 

Σοφία Κανταράκη είναι η αφορμή της συζήτησής μας .

Τίτλος του «Η προφητεία του αίματος»,(Εναλλακτικές εκδόσεις )ένα εξαιρετικά καλοδουλεμένο βιβλίο,το οποίο,μας μεταφέρει σε μια ενδιαφέρουσα ιστορική περίοδο.

Η συζήτησή μας δεν θα μπορούσε να μη συμπεριλαμβάνει φυσικά και θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ,αλλά και τη άλλη ,μεγάλη της αγάπη ,τον Αλ.Παπαδιαμάντη .

Η προφητεία του αίματος το πρώτο μυθιστόρημά σας στην εποχή της Άννας της Κομνηνής. Δώστε μας κάποια στοιχεία .

Καταρχάς επιτρέψτε μου να σας ευχαριστήσω για την εξαιρετική συνέντευξη που θα μας ταξιδέψει στον κόσμο της βυζαντινής ιστορίας. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα μεσαιωνικό ιστορικό μυθιστόρημα που σε κάνει να αναρωτιέσαι μέχρι πού μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη μισαλλοδοξία και φαυλότητα. Βρισκόμαστε στο Βυζάντιο τον 11ο αι. επί αυτοκρατορίας Αλέξιου Α’ του Κομνηνού, όταν η αυτοκρατορία κλυδωνίζεται από τις ανηλεείς επιθέσεις των Νορμανδών. Η πιστή υπηρέτρια της πριγκίπισσας Άννας Κομνηνής, ως πρωταγωνίστρια, ζωντανεύει από το μοναστήρι της Κεχαριτωμένης πλήθος ιστορικών γεγονότων με αρκετή δόση μυθοπλασίας. Οι περιγραφές της ουσιαστικά αντικατοπτρίζουν τις σκέψεις και μεταφέρουν τη φωνή της Κομνηνής, η οποία τροφοδοτείται από μια σειρά περίεργων συγκυριών και καταστάσεων με πρωταγωνιστές τους βάρβαρους Δυτικούς. Μέσα από παραστατικές ανακλήσεις αληθινών γεγονότων, όπως οι νορμανδικές επιθέσεις και η άφιξη των πρώτων Σταυροφόρων, αλλά και μυθοπλαστικών, κατακεραυνώνει με το διεισδυτικό μάτι μιας σκληρής κριτικής, Νορμανδούς, Βενετούς, και Σταυροφόρους, σκιαγραφώντας με τα πιο ζοφερά χρώματα τα χαρακτηριστικά τους, αλλά και ο,τιδήποτε προέρχεται από το Βορρά και τη Δύση και απειλεί πολιτιστικά, πνευματικά και στρατιωτικά το ζωτικό χώρο της Αυτοκρατορίας, προοιωνίζοντας ένα αβυσσαλέο αντιλατινικό μίσος.

Ούσα αυτόπτης μάρτυρας πολλών εκ των δρώμενων προβάλλει λεπτομερώς τη Δυτική ματαιοδοξία, υποκρισία, και φαυλότητα, τις οποίες και θεωρεί εγγενές στοιχείο του χαρακτήρα των Δυτικών. Αφήνει ουσιαστικά να διαφανεί η ύπουλη συμπεριφορά των Νορμανδών, του Ροβέρτου, κυρίως όμως του γιου του Βοημούνδου, για τον οποίο η Κομνηνή νιώθει μια ιδιαίτερη έλξη, εκφράζοντας περίεργα συναισθήματα. Αντιλαμβάνεστε ότι οι σπόροι του αντιλατινικού μένους φαίνεται να καρποφορούν.

Ωστόσο, η άφιξη των πρώτων Σταυροφόρων στη βασιλεύουσα επιβεβαιώνει τις υποψίες για τις αδηφάγες ορέξεις τους, τον άξεστο τρόπο τους και τον «ευσεβή» τυχοδιωκτισμό τους. Κυρίαρχη κι ηγετική φυσιογνωμία αποτελεί ο Νορμανδός Βοημούνδος, ο οποίος φαίνεται να επιβεβαιώνει τη δυτική πανουργία, αφερεγγυότητα και ταυτόχρονα αφέλεια απέναντι στον Αλέξιο και την αυτοκρατορία. Ένας σκηνοθετημένος θάνατος και άλλες ενέργειες ολοκληρώνουν το πάζλ της αρνητικής εικόνας λειτουργώντας ως οιωνός όσων θα επακολουθήσουν από τους Δυτικούς, μεγαλώνοντας παράλληλα το χάσμα Ανατολικών και Δυτικών.

Για τους Βυζαντινούς η ανωτερότητα τους έναντι των βάρβαρων Δυτικών, με τους ενδόμυχους λογισμούς, φαίνεται δεδομένη!!!

 Η διπλωματική σας διατριβή έχει ανάλογο θέμα .Λογικά ήταν και το ερέθισμα για τη συγγραφή του ανά χείρας βιβλίου .

Το βυζάντιο είναι η μεγάλη μου αδυναμία, μαζί με τον Παπαδιαμάντη...Βεβαίως οι μεταπτυχιακές μου σπουδές ήταν το ερέθισμα για τη συγγραφή του μυθιστορήματος, αφού χρησιμοποίησα πολλά στοιχεία, για να είμαι ακριβής μέχρι κεραίας στις ιστορικές μου αναφορές. Απαιτήθηκε εξαντλητική ιστορική έρευνα για να μπορέσω να συναρμολογήσω έναν κορμό ιστορίας που θα έχει παρακλάδια μύθου.

 Ποιο ήταν το στοιχείο εκείνο που σας γοήτευσε ώστε να ασχοληθείτε με τη συγκεκριμένη εποχή και το συγκεκριμένο πρόσωπο ;

Να ξεκαθαρίσω ότι δεν χρησιμοποιώ το Βυζάντιο ως ιστορικό πλαίσιο για να εντάξω δακρύβρεχτες ιστορίες. Είναι ένας κόσμος που έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, αλλά εξακολουθεί να γοητεύει, να διδάσκει χωρίς ποτέ να είναι πληκτικός. Μέγας υπερασπιστής του Πολιτισμού επί αιώνες βοήθησε την Δύση να ανδρωθεί και να μεγαλουργήσει, εισπράττοντας με δόλο την απληστία και την φαυλότητα της, αν και της προσέφερε το πολιτιστικό του κεφάλαιο. Αυτό το έκανε πάντα να ξεχωρίζει και να τραβά σαν μαγνήτης το δυτικό φθόνο. Στο πλαίσιο αυτό και η Άννα Κομνηνή κατακεραυνώνει αυτή τη μικρότητα που τους διατρέχει και τους στιγματίζει ως προπομπούς της Άλωσης. Η γυναικεία της δυναμικότητα, η μόρφωση της, η ισχυρή της προσωπικότητα σηματοδοτούν το μεγαλείο της Κομνήνειας Δυναστείας, προαναγγέλοντας μια ειρηνική επανάσταση θηλυκού γένους. Αυτό με συναρπάζει σε εκείνη!

 Αφηγήτρια είναι η θεραπαινίδα και όχι η ίδια η Άννα. Γιατί;

Προτίμησα να  παρουσιάσω τα γεγονότα μέσα από τη ματιά της πιστής υπηρέτριας, γιατί ήθελα να προβάλω μια παράλληλη εικόνα των καταστάσεων. Η πιστή της θεραπινίδα προβαίνει πολλές φορές σε κριτική και προσπαθεί να προφυλάξει την κυρία της από στραβοπατήματα. Ουσιαστικά αυτή είναι που συνθέτει το μωσαϊκό της προσωπικότητας της πριγκιπίσσας με έναν ευρηματικό ψυχογραφικό τρόπο. Πάντως ιδεολογικά δεν παρεκκλίνει των απόψεων του Παλατιού, στιγματίζοντας με το δικό της λεκτικό οπλοστάσιο τη στάση των Δυτικών, τους οποίους στυγνά κατακεραυνώνει.

Η μυθοπλασία σε σχέση με τα ιστορικά στοιχεία τι ποσοστό καταλαμβάνει στο βιβλίο;

Η προσωποποιία είναι ιδιαίτερα προσεγμένη, οι πρωταγωνιστές, εκτός της υπηρέτριας, είναι πραγματικά πρόσωπα. Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου δεν είναι μυθοπλασία, παρά γεγονότα που προέρχονται από την Αλεξιάδα της Άννας Κομνηνής, της πρώτης γυναίκας ιστορικού. Όμως, αρκετά στοιχεία μύθου έρχονται να πλαισιώσουν καταστάσεις τραγικές με αρκετές δόσεις αλήθειας. Να ξεκαθαρίσουμε ότι η παραποίηση της ιστορικής αλήθειας δεν σημαίνει για μένα μυθοπλασία. Ιστορικά γεγονότα μιας ταραγμένης περιόδου στο Βυζάντιο έρχονται να μας συγκλονίσουν και να υπενθυμίσουν ότι η ιστορία διδάσκει. Μέσα στον κυκεώνα της δράσης των ηρώων αναπαρίσταται, προάγοντας και υπηρετώντας τη μυθοπλασία, η ανθρωπογεωγραφία, και το λαογραφικό μωσαϊκό της περιόδου αυτής, με στόχο να μεταφερθούμε σε εκείνη την εποχή, να κατανοήσουμε τον τρόπο ζωής και σκέψης των ανθρώπων συμμετέχοντας παραστατικά στα δρώμενα.

Παρόλο που αναφέρεστε στο 1100,διαβάζοντας το βιβλίο σας ένιωσα πως θα μπορούσαν να έχουν διαδραματιστεί και στη σημερινή εποχή . Έχουν το στοιχείο της διαχρονικότητας τελικά κάποιες ιστορικές στιγμές;

Αναμφίλεκτα υπάρχει το στοιχείο της διαχρονικότητας και αυτό άλλωστε ήθελα να αναδείξω. Το Βυζάντιο κρύβει διαχρονικές αλήθειες! Θεωρώ ανεπίτρεπτο να επικαλείται κάποιος την αξία του Βυζαντίου ή και το αντίθετο και να είναι ιστορικά και θεολογικά αδαής. Το χθες πολλές φορές φαίνεται να ακουμπά το σήμερα. Πρωτοστατεί η δυτική υπονόμευση, η δίψα για εξουσία, ο δόλος, η εξαπάτηση, η μικρότητα και η αχαριστία τα οποία εν τέλει συνθέτουν το πάζλ της διαχρονικής ανθρώπινης φαυλότητας. Η γενναιοδωρία των ορθόδοξων Βυζαντινών Αυτοκρατόρων ερέθιζε τη Δυτική ματαιοδοξία.  Παρόλα αυτά ακόμη και σήμερα η Ευρώπη συνεχίζει να υποκλίνεται στο Βυζαντινό πολιτισμό!

 «Η ιστορία επαναλαμβάνεται» και ποια είναι αυτά τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν αυτή την άποψη στο μυθιστόρημά σας;

Στρέφοντας κανείς το βλέμμα του στο παρελθόν ειδικά στο μακρινό, μαθαίνει, οπλίζεται, μπορεί να δει πιο καθαρά τις σημερινές αλήθειες και πιο αισιόδοξα το μέλλον. Το βιβλίο αντανακλά στο σήμερα, καθώς πραγματεύεται ποικίλους θεματικούς πυρήνες που έχουν σχέση με τη διαχρονική ανθρώπινη πορεία, και πραγματεύεται ζητήματα όπως η αλαζονεία της εξουσίας, της ματαιοδοξίας. Το ζητούμενο είναι μέσα από την εχθρότητα και την  αντιπαλότητα  που μεταλλάσσει τον άνθρωπο σε άγριο, άπληστο και φαύλο θηρίο που διψά για αίμα, εκδίκηση,  εξουσία, κυριαρχία να παραμείνει Άνθρωπος, με αξιοπρέπεια, αρχές και αξίες!

 Ως εκπαιδευτικός θεωρείτε ότι οι μαθητές αγαπούν την ιστορία ;Αν όχι ,γιατί ;

Κατηγορηματική απάντηση δεν υπάρχει. Υπάρχουν συνάδελφοι που αποφεύγουν το στοίβαγμα στη μνήμη χρονολογιών και γεγονότων, επιδιώκοντας κυρίως την καλλιέργεια της κριτικής ιστορικής σκέψης. Και έτσι πρέπει. Έχω επανειλλημένως υποστηρίξει ότι η ιστορία δεν είναι μετάδοση πληροφορίας και γνώσης, αποστήθιση και παπαγαλία, είναι ανακάλυψη, τριβή με το γίγνεσθαι και κέντρισμα της περιέργειας.  Δεν επιβάλλεται, γιατί τότε την έχεις καταδικάσει στην αδιαφορία. Όταν αυτό γίνει κατανοητό τότε θα κερδίσει το μάθημα της ιστορίας μια θέση στις καρδιές των μαθητών και θα μπορούν μέσα από κριτική επεξεργασία των γεγονότων να συνάγουν μόνοι τους έμπεδα συμπεράσματα.

 Πρόσφατα αναλάβατε καθήκοντα υπεύθυνης Σχολικών Δραστηριοτήτων Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Μαγνησίας. Πόσο μπορείτε από τη θέση αυτή να συμβάλλετε στην καλλιέργεια της προώθησης και της αγάπης του μαθήματος της ιστορίας ;

Ως ιστορικός διατρανώνω απερίφραστα την αξία της ιστορίας στην εκπαίδευση μέσα από μια σωστή διδακτική προσέγγιση η οποία δεν εγκλωβίζεται στη στείρα απομνημόνευση. Στα πολιτιστικά προγράμματα η ιστορία κατέχει έναν σημαντικό ρόλο, καθώς επισημαίνεται η πολιτισμική ανοχή, η δημιουργική σκέψη και η αναζήτηση της αλήθειας, προάγοντας έτσι έναν μεθοδολογικό πλουραλισμό. Προσπαθώ να προωθήσω αυτή τη δυναμική της ιστορικής γνώσης, ώστε να διαφανεί ότι η Ιστορία συμβάλλει καθοριστικά στην αρτίωση της προσωπικότητας του μαθητή.

 Και το δεύτερο βιβλίο για τον Παπαδιαμάντη ;Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η συγγραφή του ;

Σχεδόν έχω τελειώσει. Ο Παπαδιαμάντης είναι ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών και πάντα με εκπλήττει ευχάριστα. Έχω επικεντρωθεί στη σχολική πραγματικότητα και ερευνώ κάποιες πηγές. Φέτος η ΔΔΕ διοργανώνει το πρώτο μαθητικό συνέδριο για τον πεζογράφο, οπότε οι εκπλήξεις μας περιμένουν.