Τούλα Τίγκα 

Το δύσκολο σημαίνει κατάκτηση,

υπέρβαση,προσπάθεια να δοκιμάσεις και να δοκιμαστείς. 

Η συγγραφέας κυρία Τούλα Τίγκα μιλά στις Διαδρομές για το πρόσφατο βιβλίο της "Φεγγάρι στο νερό",που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός,για τη σχέση της αλλά και τη σχέση 

 των βιβλίων της με την πόλη του Βόλου, την εμπειρία της από τις επισκέψεις της στα σχολεία και την προσωπική της συγγραφική πορεία.

Γεννήθηκε στα Τρίκαλα στο τέλος του πολέμου,έζησε για λίγο  στο Βόλο και για δεκαοκτώ χρόνια στη Θεσσαλονίκη,όπου και σπούδασε αγγλική φιλολογία.Έχει γράψει δέκα βιβλία,πέντε για ενήλικες και πέντε για εφήβους.

Τα βιβλία :"Οδός Γραβιάς " και "Η εποχή των υακίνθων" βραβεύθηκαν  από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού  Βιβλίου  στον ετήσιο διαγωνισμό του Κύκλου .

Η " Βοή των υδάτων"  αναγράφηκε στον τιμητικό πίνακα της Διεθνούς Οργάνωσης  Βιβλίων για Νέους (IBBY),ενώ το βιβλίο:"Τα χρόνια τρέχοντας " βραβεύτηκε από το περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ ως το καλύτερο εφηβικό μυθιστόρημα της χρονιάς 2000.

Σήμερα ζει μόνιμα  στα Τρίκαλα.

 

Με χαρά σας καλωσορίζω στις Διαδρομές κ.Τίγκα!

Μόνιμη-τα τελευταία χρόνια-κάτοικος Τρικάλων, με σχέση και σχέσεις χρόνων και στο Βόλο, ωστόσο.

Είναι και δική μου χαρά  , κυρία Μαλισσόβα ,  που  με φιλοξενείτε  σ’αυτή τη σελίδα   γιατί "είμαι" σε μια εφημερίδα  της    πόλης που αγαπώ ιδιαίτερα. Γεννήθηκα στα Τρίκαλα βέβαια και εκεί ζω αλλά με δένουν πολλά με το Βόλο  από την παιδική μου ηλικία ακόμα. Δεν είναι τυχαίο ξέρετε ,ότι ο Βόλος και  κάποιες γειτονιές του πρωταγωνιστούν σε αρκετές  σελίδες των βιβλίων μου όπως στο βιβλίο   «Τα πουλιά στο χιόνι» π.χ.  στο οποίο πρωταγωνιστεί η Νέα Ιωνία του Βόλου ή   στο βιβλίο για έφηβους « Τα χρόνια τρέχοντας» όπου η παρέα των παιδιών  που ζουν τις περιπέτειες της ενηλικίωσης ,  είναι παιδιά που ξεκίνησαν  από  τον Άναυρο .Και επειδή οι συγγραφείς έχουν ως πρώτη ύλη  για τις ιστορίες που επινοούν κάτι από αυτά που βρίσκονται  στη μνήμη τους ή στην ψυχή τους,εγώ έχω πολλά να θυμάμαι  από το Βόλο για να τον αγαπώ  .Και αυτή την αγάπη   την αξιοποιώ  επιστρέφοντας - μέσα από τη ζωή των ηρώων μου  - στις  γειτονιές της .

Το μυθιστόρημά σας, «Φεγγάρι στο νερό»,έχει πολλές περιγραφές της πόλης των Τρικάλων, αλλά  και της πόλης του Βόλου των αρχών του περασμένου αιώνα, αφού η κεντρική ηρωίδα ήταν μόνιμη κάτοικός της.Ποιο ήταν το κίνητρο για  να αφηγηθείτε μια τέτοια ιστορία;

Η  αγάπη μου  για το Βόλο  στο  μυθιστόρημα « Φεγγάρι στο νερό» συναντήθηκε με την άλλη αγάπη μου ,αυτή που έχω για την πόλη όπου γεννήθηκα,τα Τρίκαλα.Άρχισα να σχεδιάζω αυτό το βιβλίο έχοντας  δύο σκέψεις στο μυαλό μου και καμιά δεκαριά βιβλία δίπλα μου . Η πρώτη ήταν πως τίποτε δεν είναι δεδομένο στη ζωή μας και τα πάντα μπορούν να ανατραπούν από τη μια στιγμή στην άλλη . Γι αυτό και ο τίτλος «Φεγγάρι στο νερό» . Με ένα ελαφρό φυλλαράκι που θα πέσει στο νερό όπου καθρεφτίζεται το φεγγάρι , από  ολόκληρο  γίνεται κομμάτια . Η δεύτερη  αφορούσε    τη μόνιμη επιθυμία μου να γράψω ένα βιβλίο για την πόλη μου . Να ξαναζωντανέψω το απώτατο παρελθόν της , τα βάσανα και τους αγώνες της και να φανούν οι αλλαγές της μέσα  από τη ζωή των ανθρώπων της και των ανθρώπων   του κάμπου  έτσι όπως τους φαντάστηκα να αγωνίζονται  με τη γη τους , να ερωτεύονται, να πενθούν ,να γλεντούν και να διεκδικούν...Είχα διαβάσει και αρκετά βιβλία παλιότερων Τρικαλινών που  αναφέρονται  στην ιστορία  της πόλης  και με προκαλούσε η ιδέα  να αξιοποιήσω  αυτή τη  γνώση , αυτό το εξαίρετο υλικό  με κάποιο τρόπο  σε μια φανταστική ιστορία .Όπως επίσης είχα διαβάσει και  το δίτομο έργο της Βολιώτισσας  δημοσιογράφου Νίτσα Κολιού «Τυπο-φωτο- γραφικό πανόραμα του Βόλου» όπου βρήκα  πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το ιστορικό παρελθόν του Βόλου  και βρήκα και μια θαυμάσια ευκαιρία , να βάλω ξανά στην ιστορία μου και το Βόλο με τη ζωή μιας από τις κεντρικές ηρωίδες , όπως είπατε .

  Το βιβλίο,έκτασης 500 σελίδων,έχει πολλά ιστορικά γεγονότα, κυρίως της πόλης των Τρικάλων, που πλαισιώνουν τους πρωταγωνιστές σας. Πόσο χρόνο χρειαστήκατε για την έρευνα και  την αποπεράτωσή του;

Χρειάστηκα αρκετό χρόνο  αλλά  δεν μπορώ , ξέρετε, να  υπολογίσω πόσο ακριβώς .Διάβαζα από παλιά ό,τι  είχε σχέση με το παρελθόν των Τρικάλων ή του Βόλου  και κρατούσα σημειώσεις , ξέροντας ότι  θάθελα να γράψω μια φανταστική ιστορία  που να διαδραματίζεται σ’αυτές τις δύο πόλεις και περισσότερο στα Τρίκαλα . Είναι μια περιπέτεια , ξέρετε αυτή που ζει ο συγγραφέας γράφοντας ένα βιβλίο .  Μια περιπέτεια που αρχίζει από τη στιγμή που θα συλλάβει την ιδέα  μέχρι   τη στιγμή που θα    εξοικειωθεί  με το θέμα του , με τους χαρακτήρες  και  θα σταθεροποιήσει τη σχέση του με τους ήρωες , με τα γεγονότα ,με την εποχή πλάθοντας ανθρώπους που να μοιάζουν ζωντανοί και όχι τεχνητά κατασκευάσματα..Και  σ’αυτά αν προσθέσετε και τον αγώνα για τη γλώσσα  ώστε να μην κακοπέσει στα χέρια του συγγραφέα , τότε  είναι φανερό  ότι αυτή η περιπέτεια γίνεται πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Όλα αυτά που διάβασα ή άκουσα, ήρθε κάποτε ο καιρός που, όπως συμβαίνει σ’αυτή την  ωραία υπόθεση η οποία λέγεται μυθοπλασία ,θέλησα να τα βάλω  σε φανταστικές   ιστορίες και αγώνες  ανθρώπων , έρωτες , ανατροπές και αδιέξοδα , πάθη και λάθη ,απώλειες ή κατακτήσεις .Αυτή είναι και η πιο ωραία περίοδος στη συγγραφή ενός έργου .

Καταγράφοντας την προσωπική μου αίσθηση, κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης ένιωσα συχνότατα να «ζω» τις εικόνες που τόσο γλαφυρά περιγράφετε και ότι σίγουρα αγαπάτε πολύ τον τόπο σας. Τι νομίζετε ότι προσφέρεται-τε  στον αναγνώστη με την  αναγνωστική του καταβύθιση στο βιβλίο σας;

Κατ'αρχήν χαίρομαι  που σας άρεσε ο τρόπος που περιγράφω . Δεν αρέσει σε πολλούς, ξέρετε . Αλλά όπως όταν διαβάζω ένα βιβλίο  μ’αρέσει να αισθάνομαι ότι συμπορεύομαι  με τους ήρωες  μέσα από τις  περιγραφές των χώρων , των συνασθημάτων  των καταστάσεων έτσι και ως συγγραφέας  θέλω να νιώσει ο αναγνώστης ότι  ζει μαζί με τους ήρωες , συμπάσχει ή χαίρεται μαζί τους.Το ίδιο προσπάθησα και σ’αυτό το βιβλίο . Δεν ξέρω αν αυτό έχει σχέση με την αγάπη που έχω για τον τόπο μου ή  με την επιθυμία μου  να παρασύρω τον αναγνώστη  στον κόσμο που δημιουργώ ώστε να νιώσει πως ζει εκεί μέσα .Όσο για το τι αποκομίζει ο αναγνώστης  από αυτή την αναγνωστική του περιπέτεια – γιατί μια περιπέτεια ζει και ο ανγνώστης  διαβάζοντας ένα βιβλίο - κι εδώ δεν μπορώ να δώσω απάντηση . Είναι απρόβλεπτος ο αναγνώστης και ο άγνωστος Χ για τον συγγραφέα . Στα βιβλία μου προσπαθώ  να  πω αυτό που θέλω  εγώ να πω και όχι αυτό που θέλει να διαβάσει ο αναγνώστης . Γιατί,για ποιον από τους αναγνώστες μιλάμε και σε ποιους απευθύνεται  τελικά ο συγγραφέας ;  Μπορεί να το ξέρει εκ των προτέρων ; Ενδέχεται  να συμπέσουν οι αναζητήσεις  του αναγνώστη  με τις επιλογές  του συγγραφέα ως προς το μύθο , τους χαρακτήρες  και  τα εκφραστικά του μέσα . Ενδέχεται όμως και να μην συμπέσουν . Εξαρτάται από το τι περιμένει και τι θέλει να βρει μέσα σ’ ένα βιβλίο  ο αναγνώστης .

   Με εντυπωσίασε ο τρόπος προσέγγισης της ηθογραφίας της εποχής εκείνης ,ο τρόπος που καταγίνεστε με τις συμπεριφορές των ηρώων σας στην προσπάθειά σας  να εξελίξετε την ιστορία. .Πόσο δύσκολο, κυρία Τίγκα, είναι για έναν συγγραφέα,με τόσα πρωταγωνιστικά πρόσωπα στην ιστορία του, να είναι «έντιμος» με όλους και να μην αδικήσει κανέναν;

Η αλήθεια  είναι ότι μ’αυτό το μυθιστόρημα  για πρώτη φορά επιχείρησα να γράψω ένα τόσο πολυπρόσωπο έργο  που μάλιστα διατρέχει  σχεδόν έναν αιώνα ζωής της πόλης   . Δεν ήταν εύκολο  αλλά δεν έμαθα να σταματώ μπροστά στα δύσκολα – τα δύσκολα γενικώς . Γιατί  τα δύσκολα είναι αυτά που ενεργοποιούν όλους αυτούς τους  θαυμαστούς μηχανισμούς  που διαθέτουμε ως έλλογα όντα  ώστε να μην πέφτουμε  στις παγίδες που στήνει μπροστά μας το  εύκολο γενικώς – εύκολος πλουτισμός, εύκολη διασκέδαση , εύκολη ζωή , εύκολοι έρωτες, εύκολες φιλίες. Το δύσκολο σημαίνει κατάκτηση ,  σημαίνει  υπέρβαση , σημαίνει έστω προσπάθεια  να δοκιμάσεις και να δοκιμαστείς  σε καινούρια πράγματα . Κι εγώ αυτό δοκίμασα μ’αυτή την ιστορία. Δεν  ξέρω ,δε,αν  αδίκησα κάποιον  από τους ήρωές μου στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα. . Προσπάθησα να έχει ο καθένας  το ρόλο του , το χώρο  που του ταιριάζει , το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί στην εξέλιξη των καταστάσεων  και το χρόνο που  του χρειάζεται για να  εξελιχθεί ως χαρακτήρας .

   Ο αναγνώστης έχει  να σημειώσει πολλά κομμάτια του βιβλίου σας, θα μείνω, ωστόσο, σ’ εκείνο που  με άγγιξε ιδιαίτερα: «Τόσοι και τόσοι καβαλάρηδες βρέθηκαν παγιδευμένοι με το άλογό τους σ’αυτές τις παγίδες της ζωής¨».Πόσο πιστεύετε ότι η μοίρα καθορίζει τη ζωή των ανθρώπων και πόσο εμείς οφείλουμε να παρεμβαίνουμε;

Κατ’ αρχήν  δεν μπορώ να δεχτώ ότι είμαστε άβουλα όντα που απλώς ακολουθούμε τις προσταγές της μοίρας μας και μια προδιαγεγραμμένη πορεία  την οποία  όρισε  το « γραφτό μας» ,η μοίρα μας .Αυτό θα μας οδηγούσε σε μία μόνιμη αδράνεια , σε μια παραίτηση περιμένοντας να μας συμβεί αυτό που κάποιος άλλος  αποφάσισε για μας .  Σίγουρα υπάρχουν παγίδες στη ζωή μας αλλά έχουμε και μυαλό είτε να προσπαθήσουμε   να τις αποφύγουμε ή αν πέσουμε μέσα να προσπαθήσουμε να ξαναβγούμε. Επίσης υπάρχουν απρόβλεπτα γεγονότα , κάποιες συμπτώσεις  που καθορίζουν τις εξελίξεις  και    μπορούν να αλλάξουν  προς στιγμή  την πορεία  της ζωής μας .Αλλά  ο άνθρωπος είναι ο υπεύθυνος ρυθμιστής της ζωής του  γιατί μπορεί να σκέφτεται  να αποφασίζει  και να πράττει .Και αν θεωρώ κάτι παντοδύναμο δεν είναι η  οι αποφάσεις  της μοίρας ώστε να καθορίζεται  η ζωή μας από κάτι άλλο – άγνωστο , Θεϊκό,  υπερφυσικό , όπως θέλετε πέστε το -  αλλά οι δικές μας αποφάσεις . Η  ελεύθερη βούληση του ανθρώπου  ο οποίος  μπορεί να σκέφτεται , να επιλέγει , να αποφασίζει   ανάλογα.  

Τα ταμπού και οι προκαταλήψεις του προηγούμενου αιώνα σε ποιο βαθμό επηρεάζουν τη σύγχρονη Ελλάδα; Πόσο έχουμε προχωρήσει και πόσο καλύτερους μάς έκανε,τελικά ,η εξέλιξή μας;

Δυστυχώς  επικρατούν ,στις παλιότερες κυρίως γενιές , και κάποιες προκαταλήψεις και κάποιες αγκυλώσεις ως προς τη συμπεριφορά  μας περισσότερο . Αλλά  στις νεότερες γενιές αυτό το φαινόμενο πάει να εκλείψει σιγά σιγά. Το θέμα είναι αφενός μεν  με τι έχουμε αντικαταστήσει όλα αυτά τα παλιά  που δεν μας κάνουν πια και δεν ταριάζουν  με τη ζωή όπως  εξελίχθηκε  ως τις μέρες μας ,  και αφετέρου  πώς αξιοποιούμε  όλα αυτά  τα προιόντα  της εξέλιξης ,όπως  η πυρηνική  ενέργεια, το αυτοκίνητο , το τηλέφωνο η τηλεόραση ,ο Η/Υ-για να αναφέρω ελάχιστα από τα επιτεύγματα της τεχνολογίας-έφεραν μια επανάσταση στη ζωή των ανθρώπων . Αλλά  η χρήση τους μπορεί να γίνει από σωτήρια  έως εφιαλτικά καταστροφική ή από εποικοδομητική έως αφόρητα ενοχλητική . Αλλά η  πρόοδος στην τεχνολογία που διευκόλυνε σήμερα τις συνθήκες διαβίωσης   αν δεν συμβαδίζει με την πρόοδο στις ιδέες ,στις Τέχνες,  στη στάση μας απέναντι  στους  ανθρώπους  όπου κι αν βρίσκονται , ό,τι κι αν είναι  δεν σημαίνει  παρά μονάχα την εξέλιξη ενός μηχανήματος . Το αν μας έκανε καλύτερους ή χειρότερους η εξέλιξη αφορά τον τρόπο που αποφασίζουμε  να την  βάλουμε στη ζωή μας . 

Έχετε γράψει άλλα τέσσερα βιβλία  για ενήλικες και άλλα πέντε για εφήβους. Πόσο διαφορετικά είναι αυτά τα δύο είδη συγγραφής και ποιο κομμάτι δικό σας συμπληρώνει το καθένα από αυτά;

Είτε γράφω για έφηβους είτε για ενήλικες , γράφω πάντα με τον ίδιο σεβασμό  στη γλώσσα ,στον  τρόπο   σκιαγράφισης   των χαρακτήρων και με τον ίδιο σεβασμό στον αναγνώστη . Αλλάζει μόνο  ο τρόπος που παρουσιάζω κάποια θέματα . Αλλιώς θα μιλήσω για τον έρωτα ή το θάνατο π.χ. σε έναν έφηβο  και αλλιώς σε έναν ενήλικα . Εγώ δε, είμαι ολόκληρη σε όλα μου τα βιβλία ! Φαίνεται πάντα η αγάπη μου  για την ποίηση, η αισιοδοξία μου που προέρχεται  από την ικανότητα του ανθρώπου να προσπαθεί για το καλύτερο  και η εμπιστοσύνη στα καλά στοιχεία που κρύβει μέσα του ο κάθε άνθρωπος .

Aπό την εμπειρία των επισκέψεών σας στα σχολεία, τι έχετε επισημάνει σχετικά με  τη φιλαναγνωσία των μαθητών στο πέρασμα των χρόνων;

 Έχω επισημάνει  τις φιλότιμες προσπάθειες κάποιων εκπαιδευτικών να φέρουν τα παιδιά  πιο  κοντά  στη Λογοτεχνία .  Η φιλαναγνωσία είναι κάτι που καλλιεργείται και επειδή στο σπίτι τους δεν έχουν όλα τα παιδιά την ευχέρεια μιας πλούσιας βιβλιοθήκης ή δεν έχουν όλα γονείς   που  αγαπούν τη Λογοτεχνία , γι'αυτό  θεωρώ ότι  ο σπουδαιότερος ρόλος είναι αυτός που παίζει ο εκπαιδευτικός μέσα στην τάξη .

Θα ήθελα να κλείσουμε  τη συνομιλία μας  καταθέτοντάς μας την άποψή σας γενικά αλλά  και μέσα από την προσωπική σας εμπειρία, πόσο  δύσκολο είναι για  μια μόνιμη κάτοικο επαρχιακής πόλης να γίνει αναγνωρίσιμο το συγγραφικό της έργο.

Συγγραφέας ή είναι κανείς ή δεν είναι . Δεν τον κάνει η μεγαλούπολη . Η μεγαλούπολη  του παρέχει βέβαια  κάποια ευχέρεια  πρόσβασης σε κύκλους που  δραστηριοποιούνται στο χώρο της Λογοτεχνίας. Αλλά με την τεχνολογία σήμερα  , ο συγγραφέας και σε ένα βουνό να βρεθεί έχει τον τρόπο να επικοινωνήσει με  άλλους συγγραφείς  , να παρακολουθήσει από μία διάλεξη  ή μία παρουσίαση  βιβλίου  μέχρι να εισχωρήσει στα άδυτα της μεγαλύτερης βιβλιοθήκης του κόσμου ή στη Μετροπόλιταν Όπερα .Όσο για την αναγνώριση του έργου ενός  συγγραφέα  που ζει στην  επαρχία , πιστεύω ότι ένα καλό βιβλίο  πάντα βρίσκει  το δρόμο του προς το αναγνωστικό κοινό   και ποτέ  δεν πάει  χαμένο το έργο άξιων συγγραφέων .

Σας ευχαριστώ θερμά!

"Ο τόπος,οι μνήμες και ο έρωτας σε ένα ταξίδι στο χρόνο"

Με τον βαθύ έρωτα ανάμεσα σε μια κοπέλα από το Βόλο και σε ένα παλικάρι από την καρδιά της Θεσσαλίας,στις αρχές του προηγούμενου αιώνα,μια δύσκολη εποχή για την Ελλάδα και τη Θεσσαλία, η Τούλα Τίγκα στο βιβλίο της "Φεγγάρι στο νερό",μας μεταφέρει τον τρόπο ζωής των κατοίκων της θεσσαλικής γης, διηγώντας μας την ιστορία μιας οικογένειας.
Τα πολλά πρόσωπα αυτού του βιβλίου η Φιλίτσα , ο Πασχάλης, ο Νικηφόρος, η Λένω, ο Αντρέας, η Διαμάντω, ο Κωνσταντής, η Ζαμπέτα , ο Λίνο , ο Αργύρης , Αγγέλα, η Ζώγια, ο Μιχέλ, η Παρασκευή, ο Προκόπης ,οι δίδυμες Αρετή και Ρασμία, η Φιλιώ, κ.ά,
αποτελούν την πρώτη ύλη για τους ήρωες και τις ηρωίδες του έργου της,με μόνιμο σκηνικό τα αγαπημένα της Τρίκαλα,με τον κάμπο και τον Ληθαίο,αλλά και τον Βόλο.
Με λόγο πυκνό και σοβαρό ,με εξαίσιες και αβρές εικόνες μέσα από περιγραφές ενός κόσμου, ο οποίος κλονίζεται αλλά ελπίζει και κυρίως προχωρά, ο αναγνώστης άλλοτε νιώθει ότι γίνεται μελετητής της τοπικής ιστορίας,άλλοτε ότι διαβάζει Φιλοσοφία και Ψυχολογία,άλλοτε είναι κοινωνός της τέχνης της Ζωγραφικής της Μουσικής και Ποίησης.
Οι συσχετισμοί παρόντος και παρελθόντος δίνονται χωρίς χρονολογίες κι άχρηστες λεπτομέρειες, και ασφαλώς χωρίς παρελθοντολογία,αλλά με το παρελθόν ως προϋπόθεση για το μέλλον.
Με μνήμες από την πόλη του Βόλου,που συχνά πρωταγωνίστησε στα βιβλία της,αλλά με δεδομένη την αγάπη της για την ιδιαίτερη πατρίδα της,η κυρία Τίγκα ξεδιπλώνει σε 500 σελίδες, που σε συνεπαίρνουν με τη δύναμή τους,μια ιστορία που είχε ως κίνητρο να ξαναζωντανέψει το απώτατο παρελθόν της,που αποπνέει αμεσότητα, τρυφερότητα και μελαγχολία, ενώ ο αναγνώστης θα αναγνωρίσει τις δικές του αγαπημένες μνήμες , οι οποίες έμειναν αναλλοίωτες στο πέρασμα του χρόνου και συνιστούν μέρος της ύπαρξής του.
Μέσα από ιστορίες και αγώνες ανθρώπων , έρωτες , ανατροπές και αδιέξοδα , πάθη και λάθη ,απώλειες ή κατακτήσεις ,αφού όπως πιστεύει και η ίδια "τίποτα δεν είναι δεδομένο στη ζωή μας και τα πάντα μπορούν να ανατραπούν από τη μια στιγμή στην άλλη"
γίνεται σαφές στον αναγνώστη ότι:
"Η ζωή δεν είναι ούτε άσπρη, ούτε μαύρη. Πότε φαντάζει λαμπερή πότε σκορπισμένη, σαν το φεγγάρι που άλλοτε καθρεφτίζεται ολόκληρο σε νερά ακύμαντα και άλλοτε σπασμένο σε νερά ταραγμένα".
Χαριτίνη Μαλισσόβα