Αργυρώ Πιπίνη
"Τα βιβλία είναι ο πιο ανέξοδος κι ανταποδοτικός τρόπος να ταξιδεύεις"
Η βράβευση του βιβλίου της "Μελάκ ,μόνος"ήταν η αφορμή της συζήτησής μας με τη συγγραφέα Αργυρώ Πιπίνη .Με άξονα το πλούσιο έργο της η Αργυρώ Πιπίνη μιλά για τη συγγραφή και την εικονογράφηση των βιβλίων ,για τους στόχους της φιλαναγνωσίας και τον απόηχο των βραβεύσεων .
H Αργυρώ Πιπίνη σπούδασε πολιτικές επιστήμες και θέατρο. Γράφει, διδάσκει θέατρο, μεταφράζει λογοτεχνία, κείμενα για το θέατρο, παιδικά βιβλία. Έχει βραβευτεί για τα βιβλία της και τις μεταφράσεις της.
1)Το εκτενές και αξιόλογο συγγραφικό και μεταφραστικό σας έργο αφορά κυρίως τα παιδικά βιβλία. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να θέλετε να ασχοληθείτε περισσότερο με το παιδικό βιβλίο;
Δεν ήταν ακριβώς θέμα απόφασης. Το παιδικό βιβλίο με διάλεξε. Τα χρόνια του πανεπιστήμιου τριγύριζα στα βιβλιοπωλεία, ξεφύλλιζα, χάιδευα, μύριζα, αγόραζα και διάβαζα παιδικά βιβλία. Το λαίμαργο παιδί μέσα μου λαχταρούσε να ανήκει σ’ αυτόν τον πολύχρωμο κόσμο. Και ακόμα πιο παλιά, στα χρόνια του σχολείου, σκάρωνα ιστορίες και ανέβαζα στον κήπο μας παραστάσεις βασισμένες σ’ αυτές. Η προοπτική να ζήσω μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο με μάγευε. Είχα ανάγκη το ‘Έζησαν αυτοί καλά’.
2)Για το βιβλίο σας Μελάκ, μόνος (εκδόσεις Καλειδοσκόπιο-εικονογράφηση Αχιλλέας Ραζής) σας απονεμήθηκε το βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου (Αναγνώστης ). Η πολιτική επικαιρότητα στο παιδικό βιβλίο έχει σκοπό να αφυπνίσει και να ευαισθητοποιήσει το παιδικό αναγνωστικό κοινό;
Ο κόσμος αλλάζει ταχύτατα. Τα παιδιά γίνονται μάρτυρες μεγάλων κοινωνικών αλλαγών. Δε θα μπορούσε λοιπόν παρά να επηρεαστεί και η θεματολογία των βιβλίων για παιδιά στην οποία τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη διεύρυνση.
Το καλοκαίρι του 2015 στις θάλασσες όπου κολυμπούσαμε πνίγονταν άνθρωποι. Στις ίδιες αυτές θάλασσες. Και η ζωή συνεχιζόταν. Αναρωτιόμουν πώς θα μπορούσα να μιλήσω στα παιδιά που βλέπουν, νιώθουν, ρωτούν για κάτι που κι εγώ ως ενήλικας δυσκολευόμουν να διαχειριστώ. Έγραψα την ιστορία του Μελάκ θέλοντας να μιλήσω για την αξία της ζωής, θέλοντας να απλώσω το χέρι μου σ’ αυτούς τους ανθρώπους για να κρατηθούν.
3)Το Βραβείο Ελληνικού τμήματος της IBBY σας απονεμήθηκε για το βιβλίο Καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας, άνοιξη, καλοκαίρι… (εκδόσεις Πατάκη-εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή). Μια ιστορία για τη συνέχεια της ζωής των πραγμάτων και των ανθρώπων αλλά και για τις δεύτερες ευκαιρίες. Θέλετε να σχολιάσετε;
Πιστεύω στις δεύτερες ευκαιρίες. Ίσως επειδή ήμουν τυχερή και βρέθηκα κοντά σε σοφούς ανθρώπους που μου τις χάρισαν απλόχερα, που με ενθάρρυναν, με στήριξαν και, το σημαντικότερο, μου πρόσφεραν το σπίτι που τόσο είχα ανάγκη. Θα μπορούσα να κουβεντιάζω ώρες ολόκληρες για τη χαρά και τη συγκίνηση που μου έδωσε το γράψιμο, η προετοιμασία, η έκδοση και οι αναγνώστες αυτού του βιβλίου. Μου μιλούσαν τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες για πράγματα που ένιωθαν και δεν ήταν καν στις δικές μου προθέσεις όταν έγραφα την ιστορία. «Γιατί κάθε φορά που διαβάζει κάποιος ένα κείμενο, αυτό γεννιέται ξανά και ξανά σε μια αέναη διαδικασία νοηματοδότησής του» _διάβασα κάπου. Και συμφωνώ απόλυτα.
4)Η Βιολέτα και ο Ιππότης (εκδόσεις Μεταίχμιο-εικονογράφηση Έφη Λαδά) είναι ένα μεταφυσικό παραμύθι για την αγάπη που λειτουργεί θεραπευτικά. Πόσο προσεκτικός οφείλει να είναι ένας συγγραφέας παιδικών βιβλίων στην απόδοση των συναισθημάτων;
Νομίζω πως έναν συγγραφέα τον απασχολεί η ακρίβεια στις αποχρώσεις των συναισθημάτων. Δε μου αρέσουν οι ιστορίες που εκβιάζουν τα συναισθήματα για να προκαλέσουν συγκίνηση, γέλιο, δάκρυ. Προτιμώ να υπονοώ κάτι από το να δείχνω. Στα παραμύθια λέμε την αλήθεια, μιλάμε για θαύματα, όπως είναι το θαύμα του έρωτα που γιατρεύει το σώμα και την ψυχή.
5)Τι σημαίνουν οι βραβεύσεις για έναν συγγραφέα και για εσάς προσωπικά;
Τα βραβεία ανεβάζουν στη σκηνή ένα βιβλίο σε ρόλο πρωταγωνιστικό. Τραβούν την προσοχή σε βιβλία συγγραφέων που, για διάφορους λόγους, δεν έχουν βρει τον δρόμο τους προς το ευρύ κοινό. Βοηθούν τους εκδοτικούς οίκους να προωθήσουν τα βιβλία. Οι επιτροπές των βραβείων θα έπρεπε να υποδαυλίζουν το ενδιαφέρον των αναγνωστών προς αξιόλογους συγγραφείς που για ποικίλους λόγους δεν έχουν προσέξει ακόμα οι αναγνώστες. Ως βραβείο βέβαια λογίζεται και η αγάπη των αναγνωστών. Και είναι μεγάλο δώρο αυτή η αγάπη. Βραβείο είναι ακόμα τα καλά λόγια που γράφουν για τα βιβλία σου άνθρωποι που τη διαδρομή τους τιμάς. Όσο για μένα, αυτές οι βραβεύσεις με βοηθούν να συνεχίσω αυτό που κάνω: να γράφω. Είναι ωραίο να ξέρεις ότι εκτιμούν τη δουλειά σου οι ομότεχνοί σου γιατί εκείνοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις αμφιβολίες, τις δυσκολίες, τον αγώνα με τις λέξεις.
6)Θεωρείτε ότι η παιδική λογοτεχνία οφείλει να έχει ως στόχο να δημιουργηθεί παιδικό αναγνωστικό κοινό με επάρκεια;
Γιατί διαβάζουμε λογοτεχνία; Για μένα ο κόσμος των βιβλίων είναι ένας τρόπος να βλέπω τα πράγματα. Η ζωγραφική, το θέατρο, ο κινηματογράφος είναι μερικοί ακόμα τρόποι. Ζώντας τις ζωές των χάρτινων ηρώων, πλοηγούμαστε στις δικές μας ζωές. Και θα ήταν τρισμέγιστη χαρά για μένα αν ένα παιδί που ξεκινάει το ταξίδι της ανάγνωσης μέσα από ένα δικό μου βιβλίο, αγαπήσει τα βιβλία. Τα βιβλία είναι ο πιο ανέξοδος και ανταποδοτικός τρόπος για να ταξιδεύεις.
7)Η εικόνα είναι αυτή που ελκύει τα παιδιά να επιλέξουν ένα βιβλίο. Πόσο νιώθει ο συγγραφέας ότι μοιράζεται την επιτυχία ενός βιβλίου με τον εικονογράφο του;
Ο εικονογράφος και ο συγγραφέας, έτσι όπως βλέπω εγώ τα πράγματα, περπατάνε χέρι-χέρι, είτε συνεργάζονται στενά είτε ο καθένας δημιουργεί το κομμάτι που του αναλογεί πριν ο γραφίστας παντρέψει τις ζωγραφιές με το κείμενο και δημιουργήσει το βιβλίο. Θεωρώ ότι είναι τσιγκουνιά να επιμερίζεις την επιτυχία, να θεωρείς ότι σου ανήκει το πιο μεγάλο της κομμάτι. Για μένα αποτελεί τεράστια χαρά να ξεφυλλίζει ο αναγνώστης το βιβλίο, να το αγοράζει, να το δανείζεται, να το διαβάζει και να νιώθει ότι δε θα μπορούσε να παρασταθεί αλλιώς αυτή η ιστορία, ότι μόνο μ’ αυτή τη μορφή μπορεί να ταξιδέψει και να αγαπηθεί.
8)Η συνάφεια του θεάτρου και των βιβλίων....Ρωτώ γνωρίζοντας ότι ασχολείστε και με αυτό.
Το θέατρο, τα κείμενα, οι σπουδές, οι παραστάσεις στις οποίες έχω πάρει μέρος οργάνωσαν το ψυχικό χάος και μου πρόσφεραν καλύτερη θέαση σε κόσμους εσωτερικούς. Το ίδιο πράγμα σου προσφέρουν η ανάγνωση και το γράψιμο των βιβλίων.
9)Έχετε δεχθεί επιρροές από άλλους συγγραφείς;
Οι επιρροές μου είναι κυρίως εικαστικές και ποιητικές. Ένα ποίημα ―οι λέξεις, ο ρυθμός του―, ένας πίνακας, μια φωτογραφία αποτελούν έμπνευση για μια ιστορία. Όταν διαβάζω λογοτεχνία, θαυμάζω τον τρόπο που στήνεται και δομείται η ιστορία από τον συγγραφέα. Το διάβασμα είναι η κλωστή που με ενώνει με τους ανθρώπους με τους οποίους νιώθω ότι μοιραζόμαστε τον ίδιο δρόμο. Και αγαπώ απεριόριστα τα παραμύθια, όλα τα παραμύθια, τη μικρή φόρμα ―διήγημα, νουβέλα― αλλά και τα πολύφυλλα μυθιστορήματα, τον Ντίκενς, τον Φλωμπέρ, τον Χάρντυ.
10) Αλήθεια, υπάρχουν ευπώλητα παιδικά βιβλία που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που χαρακτηρίζουν καλό ένα βιβλίο;
Εκδίδονται τόσο πολλά βιβλία. Δε θα ήθελα να ενοχοποιήσω ένα βιβλίο από τις πωλήσεις και τη διαδρομή του στα βιβλιοπωλεία. Ένα ευπώλητο βιβλίο δεν είναι απαραίτητα ένα κακό βιβλίο. Από την άλλη, με στενοχωρεί βαθιά η έλλειψη αισθητικής που με χαστουκίζει όταν μπαίνω σ’ ένα βιβλιοπωλείο και βλέπω αραδιασμένα στους πάγκους βιβλία κάθε λογής, βιβλία ακαλαίσθητα, τυπωμένα πρόχειρα, σε κακής ποιότητας χαρτί, με κακόγουστα εξώφυλλα, αν και τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε πως γράφονται και εκδίδονται όλο και περισσότερα βιβλία υψηλής αισθητικής και επιπέδου. Αυτό που εμένα με ξενίζει, είναι η συγγραφή βιβλίων πάνω σ’ ένα θέμα ώστε να ‘αξιοποιηθεί’ το βιβλίο. Η λειτουργία αξιοποίησης της ιστορίας έπεται της απόλαυσης της ανάγνωσης και θα την επιτελέσει το ίδιο το βιβλίο χωρίς να υπογραμμίζουμε τη χρηστικότητά του.
11)Πώς θα αποδίδατε τη σημασία της συγγραφής για εσάς με λίγες λέξεις;
Οργάνωση ψυχής, ευφορία, πράξη κατάφασης σε μια εποχή κοινωνικής οδύνης, τρόπος κατανόησης του κόσμου μου και του κόσμου των άλλων.
Στάλθηκε από το iPhone μου
