Ημέρα παιδικής λογοτεχνίας..Συγγραφείς μιλούν για το παιδικό βιβλίο...

10 συγγραφείς παιδικών βιβλίων μιλούν με αφορμή την ημέρα παιδικής λογοτεχνίας"

Η δεύτερη μέρα του Απριλίου,ημέρα γέννησης του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν,έχει καθιερωθεί ως "ημέρα παιδικής λογοτεχνίας".

"Η παιδική λογοτεχνία είναι το σύνολο των αισθητικά δικαιωμένων κειμένων που είναι σε θέση να συμβάλλουν στη ψυχαγωγία των παιδιών και στην πνευματική τους καλλιέργεια, δηλαδή στην ανάπτυξη της ικανότητας για αντίληψη της ομορφιάς, στην ωρίμαση της προσωπικότητας και στη διαμόρφωση ελεύθερης συνείδησης.Η παιδική λογοτεχνία περιλαμβάνει κείμενα πρωτότυπης παραγωγής,κριτικά κείμενα, τα οποία εντάσσονται στον ευρύτερο χώρο της Θεωρίας της Λογοτεχνίας και της Κριτικής καθώς και εργασίες, οι οποίες προσεγγίζουν την πρωτότυπη παραγωγή της παιδικής λογοτεχνίας κατά τρόπο ερμηνευτικό και διδακτικό."

Υπάρχει πληθώρα βιβλίων και παραμυθιών που αφορούν στο παιδικό αναγνωστικό κοινό.

Έλληνες και ξένοι συγγραφείς δίνουν το στίγμα τους στην παγκόσμια βιβλιογραφία με αξιόλογα βιβλία που στις μέρες μας έχει έναν σημαντικό αντίπαλο:το διαδίκτυο.

Τα βιβλία για παιδιά πουλάνε περισσότερο από κάθε άλλο είδος βιβλίου και η αγορά έχει κατακλυστεί από ανάλογους τίτλους.

Σίγουρα αγοράζονται τα βιβλία:είτε ως δώρο από γονείς ή φίλους είτε επιλέγοντας τα ίδια τα παιδιά..

Το θέμα είναι κατά πόσο διαβάζονται ή αν απλά κοσμούν τα ράφια των παιδικών δωματίων.

Η αγάπη για την ανάγνωση των βιβλίων δεν είναι κάτι που γίνεται εξ ανάγκης·αν το παιδί το δει ως αγγαρεία δεν θα τα αγαπήσει ποτέ.

Σχολείο,γονείς και φορείς εμπλέκονται άμεσα και οφείλουν -ο καθένας από το ρόλο του-να δώσουν τα απαραίτητα εφόδια ώστε το παιδί όχι μόνο να αγαπήσει την ανάγνωση αλλά να μάθει να κρίνει ορθά και να επιλέγει τα βιβλία εκείνα που το αφορούν και του αρέσουν.

Έχοντας γράψει τέσσερα παραμύθια για τους μαθητές μου,θεατρικά που ανεβάσαμε στις σχολικές γιορτές και κυρίως,φέρνοντας τα παιδιά σε επαφή με τα βιβλία,έχω την εμπειρία της πληρότητας που παρέχει στο παιδί η ανάγνωση ενός καλού βιβλίου και της χαράς που παρέχει η διαδραστική δυνατότητα.

Οι σημερινοί καλεσμένοι της στήλης, αγαπημένοι συγγραφείς,με μεγάλη ή μικρότερη συγγραφική δράση,έγκριτοι και καταξιωμένοι στη συνείδηση παιδιών και εφήβων-πρωτίστως-μιλάνε για τη δική τους εμπειρία στο μαγικό ταξίδι στον κόσμο της παιδικής ψυχής,δίνοντας ο καθένας το δικό του,ξεχωριστό στίγμα στην γιορτή του παιδικού βιβλίου.

Χαριτίνη Μαλισσόβα

Λότυ Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου

" Είναι γενικά παραδεκτό από παιδαγωγούς και ψυχολόγους ανά τον κόσμο ότι η παιδική λογοτεχνία συμβάλλει στην αισθητική διαπαιδαγώγηση του παιδιού, στον πλουτισμό του λεξιλογίου του, στην ανάπτυξη της φαντασίας και της κρίσης του, στην κατανόηση του εαυτού του και των άλλων, στην απόκτηση ενσυναίσθησης, αλλά και στο ξύπνημά του ως προς τις μελλοντικές του ευθύνες, παράλληλα με τα δικαιώματά του. Συντάσσομαι λοιπόν με τους ειδικούς που υποστηρίζουν ότι πρέπει να δίνουμε στα παιδιά μια μεγάλη ποικιλία από βιβλία, πέρα από τα σχολικά, ώστε να διευρύνουμε τους ορίζοντές τους, να προαγάγουμε τις πνευματικές τους ικανότητες και να βοηθήσουμε στην ωρίμαση της προσωπικότητάς τους. Η επαφή με τα βιβλία έχει τεράστια σημασία και πρέπει  ν’ αρχίζει από πολύ νωρίς. Στην εποχή μας υπάρχουν ευτυχώς πολλά και καλά βιβλία για όλες τις ηλικίες, γραμμένα από άξιους συγγραφείς με συναίσθηση της ευθύνης  που συνεπάγεται η συγγραφή παιδικών βιβλίων. Άρα η επαφή αυτή είναι δυνατή σε ικανοποιητικό βαθμό, αρκεί να τη θεωρήσουμε πρώτης ανάγκης".

Μάνος Κοντολέων

Έχω ακόμα στη βιβλιοθήκη μου τα βιβλία που διάβαζα όταν ήμουνα παιδί. Στα περισσότερα από αυτά υπάρχουν χειρόγραφες αφιερώσεις από τη μητέρσ μου, τον πατέρα μου, σε δυο και από τη δασκάλα μου της βˊ δημοτικού. Κι όπως τώρα ξεφυλλίζω αυτά τα βιβλία συνειδητοποιώ πως ίσως αυτές οι όλο αγάπη αφιερώσεις στάθηκαν η αφορμή όχι μόνο να γίνω ένας φανατικός αναγνώστης αλλά και συγγραφέας. Μέσα στα βιβλία έβλεπα να συνυπάρχουν η απόλαυση και η αγάπη. Η απόλαυση του να αφήνεις την φαντασία σου να σε ταξιδεύει σε άλλους κόσμους και η αγάπη έτσι όπως ήταν πρόσωπα πολύτιμα που μου χαρίζαν τα βιβλία που με ταξιδεύαν.

Βαγγέλης Ηλιόπουλος

Έχουν περάσει 20 χρόνια από την κυκλοφορία του πρώτου βιβλίου μου και τώρα είμαι ακόμη πιο σίγουρος ότι αξίζει να γράφει κανείς μόνο για ότι καίει την ψυχή του. Τότε είναι που  πργαματικά ο συγγραφέας θέλει να εκφραστεί και να επικοινωνήσει με το παιδί αναγνώστη με τον μοναδικό τρόπο που ξέρει, μέσα από το παραμύθι. Η ημέρα που γιορτάζει το παιδικό βιβλίο είναι η ημέρα των γενεθλίων του Άντερσεν. Ο μεγάλος παραμυθάς του 19ου αιώνα μας δείχνει τον τρόπο να γράφουμε βιβλία γεμάτα αλήθεια, κάνοντας τραγικές στιγμές της ζωής του αριστουργηματικά παραμύθια. Το ίδιο και ο Εξυπερί, που ο έρωτάς του για την Κονσουέλο και οι καυγάδες τους, τον έκαναν να γράψει ένα από τα σημαντικότερα βιβλία ου 20ου αιώνα τον Μικρό Πρίγκιπα. Κι όταν το παραμύθι έχει αλήθεια μιλά κατευθείαν στην ψυχή του παιδιού και το βοηθά να ανακαλύψει τις μεγάλες αξίες της ζωής. Δεν είναι κατασκευή, είναι δημιουργία. Οι ήρωες ζωντανεύουν από τα βιβλία και παίρνουν από το χέρι τον μικρό αναγνώστη βοηθώντας τον στην πορεία προς την ενηλικίωση. Τον ταξιδεύουν στη χώρα της φαντασίας ώστε να αντέξει την πραγματικότητα και να ονειρευτεί ένα καλύτερο αύριο. Έτσι από τον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα βρίσκεται στη χώρα του Ποτέ Ποτέ με τον Πήτερ Παν και από εκεί βουτάει  στα βάθη των θαλασσών με το Ναυτίλο και τον Κάπτεν Νέμο.  Ας γιορτάζουμε λοιπόν κάθε μέρα την ημέρα βιβλίου και ας απολαύσουμε την ανάγνωση υπέροχων βιβλίων, δημιουργώντας κοινές αναγνωστικές εμπειρίες με τα παιδιά μας. Όσο για εμάς τους συγγραφείς πρέπει να αποκαλύψω ένα μυστικό δεν προσφέρει μόνο η ανάγνωση απόλαυση αλλά και η γραφή. Κι εμένα τα βιβλία που γράφω μου έχουν χαρίσει είκοσι συναρπαστικά χρόνια κι εύχομαι και πολλά πολλά ακόμη.  

Λίνα Μουσιώνη

Η σχέση μου με την παιδική λογοτεχνία  είναι κομμάτι μιας φυσικής πορείας που ξεκίνησε από την επαγγελματική μου ταυτότητα ως αρχαιολόγου, επιμελήτριας μουσείου. Ήθελα να μάθω τη γλώσσα των παιδιών για να μπορώ να μοιράζομαι μαζί τους το επιστημονικό ενδιαφέρον  μου για την τέχνη και τον πολιτισμό. Τα εκπαιδευτικά προγράμματατου μουσείου ήταν η πρώτα «αφηγήματά» μου για παιδιά. Η αλήθεια είναι πως ακόμη και στην ενήλικη ζωή μου δεν σταμάτησα να διαβάζω παραμύθια και βιβλία για παιδιά. Με διαφορετική οπτική, βέβαια, από τη εποχή που βυθιζόμουν στην Ελληνική Μυθολογία, στις περιπέτειες του Βερν, στον Όλιβερ Τουίστ και τον Τομ Σώγιερ. Μεγαλώνοντας και μεγαλώνοντας τα δικά μου παιδιά είμαι πια σίγουρη πως ηλογοτεχνία προσφέρει στα παιδιά το αντικλείδι για την πραγματική ζωή. Ταυτίζουν, απορρίπτουν, προβάλλουν και δημιουργούν το δικό τους απόθεμα αναγνωστικώνεμπειριών, πολύτιμων για την ολοκλήρωση της προσωπικότητά τους. Στον ίδια θέση τοποθετώ και  τα παραμύθια καθώς προσφέρουν τόσο φυσικά ένα σπουδαίοεργαλείο κατανόησης της αλήθειας της ζωής: για να γίνεις ευτυχισμένος άνθρωπος πρέπει να περάσεις δοκιμασίες, να αγωνιστείς και να πιστέψεις πως το καλό νικά. Αν υπάρχει ένα μυστικό για να αγαπήσουν τα παιδιά τη λογοτεχνία καιβιβλίο, αυτό είναι να «σκοντάφτουν» πάνω του καθημερινά.Υπάρχουν  τρόποι.

Τούλα Τίγκα

Στην  αρχή ήταν τα παραμύθια , μάγισσες και πεντάμορφες λύκοι και αλεπούδες . Η ηλικία της αθωότητας  ! Το παραμύθι,  ο προθάλαμος ενός  κόσμου  που καταλάβαινα  πως απλωνόταν πολύ πιο μακριά από κει όπου ζούσαν  τα βασιλόπουλα και τα ζώα με την ανθρώπινη μιλιά.  Μεγαλώνοντας , άρχισα να τον αναζητώ    στα μυθιστορήματα αγαπημένων συγγραφέων – αλλιώτικοι παραμυθάδες αυτοί !  Διάβαζα  πολύ και  έγραφα ακόμα  περισσότερο . Για τον εαυτό μου κυρίως. Για  το παιδί  μέσα μου που ήθελε συντροφιά και παιχνίδια με τη φαντασία  και τις λέξεις .Από μακριά μ’ έβλεπαν οι έφηβοι ήρωες της   Πηνελόπης Δέλτα από την τουρκοκρατούμενη Μακεδονία ή  το ταραγμένο Βυζάντιο και του  Άρτσιμπαλ Τζόζεφ Κρόνιν από τις γειτονιές του Δουβλίνου και κουνούσαν  επιτιμητικά το κεφάλι. « Προσπάθησε  κι άλλο , γράφε και δοκίμαζε ξανά και ξανά…» Και έγραφα. Έγραφα , διάβαζα και δοκίμαζα. Στίχοι και μικρά πεζά κείμενα οι πρώτες προσπάθειες . Ήρωες - παιδιά της γειτονιάς μου και οι πρώτοι αγαπημένοι– με τραβούσαν  σε άγνωστα κατατόπια της ψυχής και του κόσμου γύρω μου . Τα βράδια ,Έλληνες, Γάλλοι , Ρώσοι  και Άγγλοι συγγραφείς   κοιμόταν μαζί μου και ξημερώναμε συζητώντας.  Κάποια ευλογημένη στιγμή μου έμαθαν  πώς να βγω  στην  «Οδό Γραβιάς». Το πρώτο μου βιβλίο,  το πρώτο μου βραβείο .     Δεν σταμάτησα από τότε ούτε να γράφω ούτε να  διαβάζω –ανάγκη, παραμυθία, διδαχή ! Μαθαίνω ακόμα και χαίρομαι με τα βιβλία , είτε γράφω είτε διαβάζω.

Διονύσης Λειμονής

Η ενασχόληση με τη συγγραφή μοιάζει, θαρρώ, με ένα ονειρικό ταξίδι, όταν όμως γράφεις για παιδιά, το ταξίδι γίνεται πιο παραμυθένιο, το καράβι σου από πραγματικό μπορεί να γίνει ακόμα και χάρτινο, η σημαία που υψώνεις σε πάει  τελικά σε άλλες χώρες μυθικές όπου η παιδικότητα λειαίνει ακόμα και τις πιο κακοτράχαλες ακτές. Η λογοτεχνία νομίζω είναι ανάγκη να ενταχθεί στην καθημερινότητα των παιδιών είτε μέσα από την προφορική αφήγηση είτε από αναγνώσεις που ανοίγουν τον νου, φτερώνουν τη φαντασία, κινητοποιούν τη δημιουργικότητά τους. Και η πιο καθαρή πηγή λογοτεχνίας στην οποία οφείλουμε όλοι να σκύψουμε με σεβασμό λαχταρώντας ναξεδιψάσουμε από το νεράκι της είναι το παραμύθι, η ιστορία εκείνη που παρότι απέχει πολύ από την πραγματικότητα  κινούμενη στη σφαίρα του φανταστικού, οδηγεί σε συνειρμούς από τη σύγχρονη ζωή, παιδαγωγεί, ψυχαγωγεί και αρέσει ικανοποιώντας ποικιλοτρόπως την ανάγκη μικρών και μεγάλων για φυγή από ό,τι μας αγχώνει, από ότι μας ενοχλεί χωρίς όμως να «παραμυθιάζει» αν και μας εντάσσει σε μια παραμυθιακή κατάσταση. Ενδεικτικά αναφέρω τα δικά μου ακούσματα και διαβάσματα, που ακόμα κουβαλώ μέσα μου και είναι βέβαιο ότι διαμόρφωσαν τη γραφή μου, δηλαδή τους μύθους του Αισώπου, τα παραμύθια του ΄Αντερσεν   και των αδερφών Γκριμ. 

 

Αργυρώ Μουντάκη

Ήταν αυτό που λένε παιδικό όνειρο… ανάμεσα σε άλλα όνειρα… από πολύ μικρή, ίσως από τη μεγάλη αγάπη στη λογοτεχνία, από τη μεγάλη ικανοποίηση που μου έδινε η αναγνωστική διαδικασία, στο πνεύμα, στη σκέψη αλλά και στην ψυχή. Ήμουν πολύ τυχερή σε αυτό το όνειρο, υλοποιήθηκε όταν ήμουν σε πολύ μικρή -δεδομένου του κλάδου- ηλικία. Ήδη στα 25 μου με είχε χαρακτηρίσει «συγγραφέα» η σπουδαιότερη για μένα, αλλά και για όλους πιστεύω, συγγραφέας της μεταπολεμικής Ελλάδας, η Ζωρζ Σαρή. Της χρωστάω πολλά, πάνω απ’ όλα την αυτοπεποίθηση που έχω, η ευγνωμοσύνη μου για εκείνη είναι απύθμενη. Την έχω διαβάσει ξανά και ξανά, τα άπαντά της, και συνεχίζω... 

Καθοριστικοί για μένα επίσης συγγραφείς από τηλογοτεχνία για παιδιά και εφήβους ήταν η σπουδαία Λότη Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου, ο Παντελής Καλιότσος, η Πηνελόπη Δέλτα, αλλά και ο Ευγένιος Τριβιζάς, τον διάβασα πιο μεγάλη στην αδερφή μου αρχικά και αργότερα στα παιδιά μου, έγινε και ο αγαπημένος τους. 

Η λογοτεχνία για παιδιά φτιάχνει συνειδήσεις, δημιουργεί πνευματικούς ανθρώπους, ανθρώπους που θα βγουν στην κοινωνία με αξίες και ήθος, ξεκουράζει το παιδικό μυαλό,ταξιδεύει τη σκέψη τους, λειτουργεί ως εξομοιωτής καταστάσεων, είναι σίγουρα ευλογία ένα παιδί που απολαμβάνει μόνο του ή με παρέα ένα καλό βιβλίο!

Κώστας Στοφόρος

Με τα παραμύθια ξαναγίνομαι παιδί

Δεν έπαψα ποτέ να διαβάζω παιδική λογοτεχνία. …

Από τότε που γνώρισα τον «Τρελαντώνη»  της Πηνελόπης Δέλτα, από το μεσημέρι στο χωριό που έμεινα στο κρεβάτι διαβάζοντας όλο τον «Μεγάλο περίπατο του Πέτρου» της Άλκης Ζέη, ως τις ιστορίες  που επινοούσε για μένα η μητέρα μου όταν είχε εξαντληθεί κάθε τυπωμένο χαρτί με παραμύθια, απόκτησα μια παρέα μαγικών φίλων που στάθηκαν πάντοτε κοντά μου.

Ο Πήτερ Παν και η Αλίκη, το «Χωρίς οικογένεια» και η παρέα του «Δυο χρόνια διακοπές», ο ΡοβινσόναςΚρούσος, οι πειρατές κι οι Ινδιάνοι, οι καουμπόηδες και οι Ρωμαίοι, τα Κλασικά Εικονογραφημένα κι ο Γιώργος Θαλάσσης… Τόσα και τόσα. Κομμάτια του εαυτού μας. Ήρωες που σε ξαναγυρίζουν πίσω στα παιδικά χρόνια.

Κι όταν απέκτησα δικά μου παιδιά, έγινε… πάρτι. Βρήκα το κατάλληλο πρόσχημα για να διαβάσω δεκάδες βιβλία για όλες τις ηλικίες. Να μαγευτώ κι εγώ. Και να επινοήσω τις δικές μου ιστορίες. Κι όταν είδα ότι τα παιδιά μοιράζονταν τον ενθουσιασμό μου, αποφάσισα να περάσω μερικές από αυτές τις ιστορίες στο χαρτί. Να βγάλω τα δικά μου βιβλία, αλλά και να φτιάξω τη «Μαγική Τράπουλα των Παραμυθιών» για να δημιουργούν τα παιδιά τα δικά τους παραμύθια.

Ένας νέος κόσμος πολύχρωμος άνοιξε για μένα. Μπορώ να συμπεριφέρομαι πάλι και να νιώθω σαν παιδί.

Μην ακούτε διάφορα περισπούδαστα που ακόμη κι εγώ λέω κατά καιρούς. Γι’ αυτό γράφω. Για να ξαναγίνομαι στη φαντασία μου παιδί. Κάτι είναι κι αυτό!

Έλενα Νταβλαμάνου

Ο μικρός αναγνώστης απολαμβάνει την ελευθερία του ταξιδιώτη χωρίς κανέναν περιορισμό.

 Ένα καλό βιβλίο ανοίγει στο παιδί νέους ορίζοντες, του δημιουργεί νέα ενδιαφέροντα, το ευαισθητοποιεί και το βοηθάει να γνωρίσει τον εαυτό του και τα ανθρώπινα προβλήματα. Ο μικρός αναγνώστης απολαμβάνει την ελευθερία του ταξιδιώτη εκείνου που μετακινείται, μέσα από τις ιστορίες, χωρίς κανένα περιορισμό σε διάφορους τόπους, πολιτισμούς και εποχές. Το βιβλίο είναι ένα πολύτιμο απόκτημα, ένας αληθινός και πιστός φίλος. 

Προσωπικά, λόγω επαγγέλματος έρχομαι σε επαφή με πολλά παιδιά, ως δασκάλα αναπτύσσω μια ιδιαίτερη σχέση μαζί τους, αφουγκράζομαι τις ανησυχίες τους, μοιράζομαι μαζί τους μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς τους και ζω από κοντά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Έτσι λοιπόν θέλησα να ασχοληθώ με τη συγγραφή ιστοριών για παιδιά που να πραγματεύονται έννοιες που τα απασχολούν στις μέρες μας όπως η φιλία, ο ρατσισμός, η οικονομική κρίση κλπ. και να περάσω κάποια μηνύματα για την προσέγγισή τους. Επιπλέον, η αγάπη μου για τις ιστορίες και τα παραμύθια αποτέλεσε ένα ακόμη κίνητρο για να ασχοληθώ με τις ιστορίες για παιδιά. Από μικρή μου άρεσε να ακούω και να διαβάζω ιστορίες. Μεγάλωσα με λαϊκά παραμύθια, με τα διδάγματά τους. Στο πέρασμα των χρόνων άφησαν πάνω μου το στίγμα τους τα βιβλία της Ζωρζ Σαρρή, της Άλκης Ζέη, της Ελένης Δικαίου.

 Τα βιβλία που αγαπούσα τα διάβαζα ξανά και ξανά… Στη συνέχεια συνήθιζα, στη φαντασία μου, να αλλάζω, να διασκευάζω τις αγαπημένες μου ιστορίες. Άλλαζα τον τόπο, τον χρόνο, τους ήρωες, την πλοκή και το τέλος των ιστοριών. Ώσπου αποφάσισα να γράψω τις δικές μου…

 

Κατά βάθος όλοι γνωρίζουμε πως ό,τι και να γίνει, όπως και να ’ναι στο μέλλον τα πράγματα, από τότε που οι άνθρωποι χαράζανε σύμβολα πάνω στις πέτρες μέχρι και σήμερα, όπου όλοι έχουν τον προσωπικό τους υπολογιστή, τα παιδιά ήθελαν, θέλουν και θα θέλουν να ακούνε παραμύθια και ιστορίες. Γιατί το παραμύθι μέσα στους αιώνες, θα συγκινεί το ίδιο τις παιδικές ψυχές.