Το κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ",Χάρης Βλαβιανός "Οι Ναζί της διπλανής πόρτας,Eric Lichtblau"

Αναγνώσεις και αναγνώσματα

Επίκαιρα,αλλά πάντα διαχρονικά βιβλία.

Δύο προτάσεις βιβλίων με αφορμή την εθνική επέτειο.

Επιμέλεια:Χαριτίνη Μαλισσόβα.

Χάρης Βλαβιανός,Το κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ,εκδ.Πατάκη.

Ο συγγραφέας Χάρης Βλαβιανός ανασυνθέτει την περίοδο του εγκλεισμού του Χίτλερ στη φυλακή και μας παραδίδει ένα φανταστικό ημερολόγιο, Το «Κρυφό Ημερολόγιο του Χίτλερ», με την ακρίβεια του ιστορικού και τη διορατικότητα του συγγραφέα.

Στο βιβλίο του ο Χάρης Βλαβιανός επιδιώκει να ανασυστήσει τον χαρακτήρα του Χίτλερ. «Τις εμμονές του, τις φοβίες του, τα πάθη του, τα μίση του, τα συμπλέγματά του, τις προκαταλήψεις του και φυσικά τις ιδέες του. Ο Χίτλερ ωστόσο, επέμενε να αποκαλεί τον εαυτό του σοβαρό πολιτικό στοχαστή, όταν στην πραγματικότητα, όσα παρουσίαζε ως «σκέψεις» και «αναλύσεις» του δεν ήταν παρά κοινότοπες, επηρμένες ιδέες ενός φαντασιοκόπου αρχομανούς, που δε διέφεραν και πολύ από εκείνες που διατύπωναν διάφοροι αργόσχολοι εθνικιστές, ανάμεσα σε καπνούς από τσιγάρα και αναθυμιάσεις από αλκοόλ, στα καφενεία του Μονάχου, του Βερολίνου της Βιέννης. Έτρεφε τυφλό μίσος για τους Εβραίους, τους κομμουνιστές, τους Ρώσους και γενικότερα τους Σλάβους. Απέναντι στην Αγγλία και την Αμερική αισθανόταν μειονεκτικά και ο σεβασμός του μετατρεπόταν εύκολα σε φθόνο. Τον ενδιέφερε τα μέγιστα ο ρόλος του ηγέτη, η χειραγώγηση των μαζών, η προπαγάνδα, η φυσιογνωμία του κόμματός του σε σχέση με τα άλλα δεξιά κόμματα της Γερμανίας καθώς και η στάση συγκεκριμένων συνοδοιπόρων του απέναντι στις ηγετικές φιλοδοξίες του».

Ο συγγραφέας Χάρης Βλαβιανός ανασυνθέτει την περίοδο του εγκλεισμού του Χίτλερ στη φυλακή και μας παραδίδει ένα φανταστικό ημερολόγιο, Το «Κρυφό Ημερολόγιο του Χίτλερ», με την ακρίβεια του ιστορικού και τη διορατικότητα του συγγραφέα.

«Ανέκαθεν με προβλημάτιζε το «φαινόμενο Χίτλερ». Πώς ένας ασήμαντος ταπεινής καταγωγής και ελλιπούς μορφώσεως εμμονικός άνθρωπος κατάφερε να σαγηνεύσει τους Γερμανούς, να τους συνεπάρει, να διεμβολίσει με την ελλειπή ρητορεία του την πολιτική συνθήκη του καιρού του να οδηγήσει ολόκληρη τη χώρα στον πιο καταστροφικό για ολόκληρο τον κόσμο και για την ίδια μονοπάτι και να αποτελέσει την προσωποποίηση του απόλυτου κακού;» γράφει ο Χάρης Βλαβιανός. 

Στο βιβλίο αναδεικνύεται η διαδρομή μέσα από την οποία ένας πνευματικά ρηχός και συναισθηματικά ανάπηρος πρώην δεκανέας, «χωρίς κανένα δεσμό έξω από το ίδιο του το Εγώ», όπως έγραψε ο Σεμπάστιαν Χάφφνερ, επένδυσε στην αδηφάγο εγωμανία του στην εξουσία και κατάφερε να αφήσει ανεξίτηλη την αιμοσταγή σφραγίδα του στον αιώνα που πέρασε. 

Στο ημερολόγιο καταγράφει επί δεκατρείς μήνες σχεδόν, λεπτομερώς, τι έκανε κάθε μέρα, τι έφαγε, αν έφαγε ή δεν έφαγε, αν πάχυνε, τι σκέφτηκε, ποιους από τους φίλους του εκτιμά και ποιους απλώς χρησιμοποιεί. Και ενώ, στην αρχή, νιώθει απογοητευμένος –«Δεν αξίζει να δώσω τη ζωή μου σε τούτη την υπόθεση. Ας το διάολο. Και η Γερμανία επίσης» –, σιγά σιγά αναλαμβάνει ηθικά και αρχίζει να κάνει σχέδια, να χτίζει τα θεμέλιά του πάνω στους φιλοσόφους που προαναφέρθηκαν. Αισθάνεται ότι είναι το αιλουροειδές που κρυμμένο περιμένει την ευκαιρία να εκτιναχτεί. Αρχίζει να βλέπει τη φυλακή σαν διακοπές στα βουνά, και εκεί σκέφτεται πως οι Εβραίοι είναι στείρος λαός γιατί είναι λαός της ερήμου. Μέσα στη φυλακή κάνει ομιλίες τις οποίες παρακολουθούν και οι δεσμοφύλακες. Ο γερμανικός λαός είναι ο «περιούσιος λαός που οδεύει με εμένα οδηγό προς τη Γη της Επαγγελίας». «Είμαι η ζωντανή ενσάρκωση των πόθων του έθνους». Ο ηγέτης πρέπει να είναι αδίστακτος και αδυσώπητος. Οι Βάνδαλοι και οι Βησιγότθοι έσωσαν τη δυτική κληρονομιά, όταν κατέλαβαν τη Ρώμη που την είχαν καταλάβει οι Εβραίοι. Εμείς είμαστε οι κληρονόμοι του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Όποιος θέλει να ξεκινήσει έναν νικηφόρο πόλεμο πρέπει να υποδαυλίσει τα πάθη του λαού, «το μίσος για τους Γάλλους, Σλάβους και φυσικά τους Εβραίους». Καλά κάνει «ο Ρασκόλνικοφ και σκοτώνει τη σκατόγρια... Όμως ο Ντοστογέφσκι είναι ένα φίδι... Βάζει τον ήρωά του να βασανίζεται από τύψεις και να υποκύπτει στη δουλική χριστιανική ηθική». Ο Παύλος είναι αγύρτης, δημιούργησε μια θρησκεία για δούλους: «Δούλοι όλου του κόσμου ενωθείτε». Οι Γερμανοί πρέπει να διαβάζουν τον Καντ και όχι εκείνο «το παχύδερμο τον Ακινάτη» που έτρωγε το καταπέτασμα πριν αμολήσει ένα δόγμα και οι μοναχοί είχαν λαξεύσει το τραπέζι για να χωράει η κοιλιά του.

Θαυμάζει τον Κεμάλ, γιατί είναι πραγματικός ήρωας, τον Ναπολέοντα, τον Αννίβα. Ο Χέγκελ είναι καλός, αλλά η φιλοσοφία πρέπει να επηρεάζει τη ζωή των ανθρώπων και όχι να αναπαύεται στα σκονισμένα ράφια μιας πανεπιστημιακής βιβλιοθήκης (!). Ο Ρόζενμπεργκ του στέλνει ένα βιβλίο για τον Λούθηρο. Στην αρχή δυσανασχετεί, αλλά όταν βλέπει τι λέει για τους Εβραίους θέλει να τον ανακηρύξει «προστάτη του Κόμματός» του. Συμφωνεί με τον Νίτσε που προκρίνει τη διονυσιακή πλευρά και όχι την απολλώνια του ελληνικού πολιτισμού, θεωρεί άρρωστο το μυαλό του Σωκράτη, και αναρωτιέται «γιατί ο Χέλντερλιν και ο Γκαίτε θαύμαζαν την κλασική Αθήνα». Σε ένα ποίημα του Χάινε διαβάζει ότι ο ποιητής θα συγχωρούσε τους εχθρούς του αν τους έβλεπε κρεμασμένους στα δέντρα αλλά ποτέ ζωντανούς. Ο Χίτλερ λέει πως αυτή η εικόνα με τους εχθρούς κρεμασμένους στα δέντρα του κήπου «είναι υπέροχη». Για τους πρωτοποριακούς Γερμανούς ζωγράφους λέει ότι είναι τρελοί και ζωγραφίζουν τον ουρανό πράσινο και το γρασίδι μπλε. Ποιος ευθύνεται γι’ αυτήν αλλά και για όποια άλλη κατάντια; 

Το βιβλίο είναι ένα συναρπαστικό αφήγημα γιατί εκθέτει βήμα βήμα και πόντο πόντο αυτή την παρανοϊκή προσωπικότητα, που διαβάζει τα πάντα και έχει άποψη για τα πάντα, που διαστρεβλώνει τόσο έντεχνα τους φιλοσόφους και στοχαστές για να εντάξει στην επιχειρηματολογία του ό,τι συμπλέει με το λυσσαλέο μίσος του για τους Εβραίους, με μόνιμη επωδό την ευθύνη τους για όλα. Παράλληλα, μας παρέχει έναν πλούσιο βιβλιοκατάλογο του τι διάβαζε και πώς αξιοποιούσε το κάθε τι.

Τελευταία καταγραφή, 19 Δεκεμβρίου 1924: «Η πιο ευτυχισμένη μέρα της ζωής μου... Αύριο αποφυλακίζομαι. Αύριο αρχίζει ο πραγματικός Αγών μου!» και η συμφορά του κόσμου.

Το βιβλίο συμπληρώνουν σημειώσεις για πρόσωπα και καταστάσεις. Είναι ελκυστικό σαν ανάγνωσμα και γοητευτικό συνάμα, όσο κι αν είναι απεχθές το πρόσωπο, και συχνά με αυτά που λέει μας κάνει να γελάμε και να συμφωνούμε. Ο «χαρισματικός», από την ανάποδη, ηγέτης αποδείχτηκε ότι κατείχε πολύ καλά ή κακά την τέχνη της παραποίησης, της διαστρέβλωσης και της πειθούς.(πηγές:thetoc,lifo.gr)

Eric Lichtblau,"Οι Ναζί της διπλανής πόρτας"εκδ.Ποταμός

Το βιβλίο-ντοκουμέντο του βραβευμένου με Πούλιτζερ δημοσιογράφου Έρικ Λίχτμπλαου για το πώς η Αμερική έγινε ασφαλές καταφύγιο των χιτλερικών κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ποταμός

«Τα εγκλήματα που επιδιώκουμε να φέρουμε ενώπιον της δικαιοσύνης και να καταδικάσουμε υπήρξαν τόσο υπολογισμένα, τόσο κακόβουλα και τόσο ολέθρια, που ο πολιτισμός μας δεν επιτρέπεται να τα αγνοήσει, γιατί αν επαναληφθούν, αυτό θα σημάνει την ολοκληρωτική καταστροφή του». Ρόμπερτ Χ. Τζάκσον, κατήγορος στη Νυρεμβέργη (1945)

«Έχουν όλα ξεχαστεί. Έχουν όλα τελειώσει». Γιάκομπ Ράιμερ, πρώην αξιωματικός των SS, κάτοικος Νέας Υόρκης (1998)

Ο ηλικιωμένος άντρας αργοπέθαινε σ’ ένα γηροκομείο της Καλιφόρνιας μέχρι τη μέρα που ο γιος του έλαβε ένα αναπάντεχο τηλεφώνημα από την Ουάσιγκτον: «Γνωρίζατε πως ο πατέρας σας ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος των Ναζί και στενός συνεργάτης του Άντολφ Άιχμαν;»

Ήταν κοινό μυστικό επί χρόνια. Οι αμερικανικές αρχές έστησαν στην μεταπολεμική Γερμανία ένα πυκνό δίκτυο φυγάδευσης Ναζί αξιωματούχων οι οποίοι, με αλλαγμένα ονόματα και πλαστά στοιχεία ταυτότητας, εγκαταστάθηκαν στις ΗΠΑ για να στελεχώσουν την πολεμική βιομηχανία και τις υπηρεσίες κατασκοπίες. Οι αμερικανοί δεν ήταν οι μόνοι που ενοχοποιούνται για την φυγή ανώτερων στελεχών των SS, βασανιστών και φυλάκων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, επιστημόνων και επιχειρηματιών που έπαιξαν ενεργό ρόλο στο Ολοκαύτωμα και σε άλλα εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν οι Ναζί σε όλη την Ευρώπη. Όπως είναι γνωστό, η Καθολική Εκκλησία έβαλε και αυτή το χεράκι της δημιουργώντας μια πραγματική «γέφυρα» σωτηρίας για όλους αυτούς προς τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Το βρώμικο κουβάρι της υπόθεσης άρχισε να ξετυλίγει στις αρχές της δεκαετίας τους ‘60, ο Τσακ Άλεν, ένας πεισματάρης ρεπόρτερ, με συνέπεια τη σύλληψη και την προσαγωγή σε δίκη αρκετών.

Όμως, η πλήρης έκταση της επιχείρησης, που ονομάστηκε Operation Paper Clip, παρέμεινε άγνωστη, ένα από τα πιο καλά φρουρούμενα μυστικά της CIA που είχε κάθε λόγο να μην επιθυμεί να γίνει γνωστή η ανάμειξη της στην δύσοσμη αυτή ιστορία.

Γι’ αυτό και η δημοσίευση το 2014 του βιβλίου «The Nazis Next Door: How America Became a Safe Haven for Hitler's Men»(ελληνικός τίτλος «Οι Ναζί της διπλανής πόρτας. Πώς η Αμερική έγινε ασφαλές καταφύγιο των χιτλερικών») υπήρξε κομβικής σημασίας. Σε αυτό ο βραβευμένος με Πούλιτζερ δημοσιογράφος Έρικ Λίχτμπλαου της εφημερίδας New York Times ξετυλίγει για πρώτη φορά το σχέδιο σε όλη την έκτασή του και αποδεικνύει πέραν κάθε αμφιβολίας την συμμετοχή των αμερικανικών υπηρεσιών σε αυτό. Μέσα από επίσημα έγγραφα, τα οποία απολάμβαναν μέχρι πρόσφατα της προστασίας του απορρήτου, αποδεικνύεται πως, την ίδια στιγμή που οι επιζώντες των στρατοπέδων συγκέντρωσης στην Ευρώπη αναζητούσαν τρόπους επιβίωσης μέσα στα χαλάσματα, το επίσημο αμερικανικό κράτος επεξεργαζόταν μεθόδους για την «απονομή» της αμερικάνικης υπηκοότητας στον αρχηγό της μυστικής αστυνομίας της Λιθουανίας, κατηγορούμενο για τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων, και εκατοντάδων άλλων ομοϊδεατών του.