16 Νοεμβρίου 2014


Κωνσταντίνος Τζαμιώτης 
 


Να διατηρηθεί η ανθρωπιά μέχρι να βρεθεί μια νέα αφήγηση ή ένας άλλος ανθρωπότυπος


Με αφορμή το μυθιστόρημά του "Η πόλη και η σιωπή"(εκδ.Καστανιώτη) ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης μιλά στις διαδρομές για το βάρος της Κρίσης σε άνδρες και γυναίκες,τις ανατροπές που επέφερε στην οικογένεια,τη συζυγική απιστία και βία,το σχολικό εκφοβισμό αλλά και για όσα μας κινητοποιούν να συνεχίζουμε στις δύσκολες μέρες που ζούμε.


«Η πόλη και η σιωπή»,ο τίτλος του μυθιστορήματός σας, μια μοναχική πορεία ενός άνδρα στην πολύβουη και πολυάνθρωπη  πρωτεύουσα…Θα θέλετε να μας πείτε ποιο ήταν το κίνητρό σας για τη συγγραφή  του;
Όλα ξεκίνησαν πίσω στο 2009 – 2010 όταν άρχιζε να μπαίνει στη ζωή μας η «οικονομική κρίση». Βλέποντας όλο και περισσότερους να χάνουν την ελπίδα τους, όλο και περισσότερους με σκυμμένο κεφάλι, αναρωτήθηκα τι σημαίνει να αισθάνεται κανείς έτσι. Ήξερα ωστόσο πως ούτε πριν την επερχόμενη χρεοκοπία έβρισκες πολλούς που να παραδέχονται πως είχαν ανέφελες ζωές. Αντίθετα υπήρχε και πριν τα μνημόνια πολλή κατήφεια, πολλή δυσαρέσκεια, πολλά απωθημένα και ματαιώσεις. Και έτσι μπήκα στην περιπέτεια να αφηγηθώ την ελεύθερη πτώση ενός κανονικού ανθρώπου. Ενός ανθρώπου όπως όλοι εμείς.

Ο ήρωάς σας, Αργύρης Τρίκορφος, πρώην επιτυχημένος επιχειρηματίας αναγκάζεται να ασκεί το επάγγελμα του οδηγού ταξί, ενώ προσπαθεί να κρατήσει την οικογένειά του. Πόσο βαρύ  είναι για έναν άνδρα να βιώνει την οικονομική καταστροφή;
Ξέρω πω έχουν χυθεί τόνοι μελάνης για να περιγραφεί το τέλος του «άντρα κουβαλητή» μα η αλήθεια είναι πως σε συνθήκες οικονομισμού, δηλαδή σε συνθήκες όπου τον πρώτο ρόλο παίζει η οικονομία, το φύλο απασχολεί ελάχιστα εκτός κι αν επιδρά στη διαδικασία παραγωγής. Αρσενικό ή θηλυκό το υποκείμενο υπό το πρίσμα της αγοράς είναι πρώτα απ’ όλα οικονομικό μέγεθος. Αντιμετωπίζεται πρωτίστως με βάσει το αν παράγει πολλά, αρκετά ή ελάχιστα. Ο Αργύρης Τρίκορφος είναι απλώς ένας νεόπτωχος. Δεν έχει φύλο, είναι ένας ακόμη που εξωθείται από το κέντρο του Κόσμου στις παρυφές του. Μια τέτοια «αποτυχία» δεν αποστερεί μόνο σε υλικά αγαθά αλλά και στο δικαίωμα στον ανακαθορισμό.

Άρρηκτα δεμένη με  την εξέλιξη της μυθοπλασίας σας είναι και η σύζυγος , η οποία έχει στο παρελθόν αρνηθεί να χρησιμοποιήσει το πτυχίο της δασκάλας και να εργαστεί-το φαινόμενο της «καλοβολεμένης»  συζύγου που τόσο ανθεί στην ελληνική κοινωνία,η οποία στην πορεία  τον εγκαταλείπει για μια εκ νέου καλοβολεμένη ζωή με φίλο του και εργοδότη της.
Έχω την αίσθηση πως η σύγχρονη Ελληνίδα αισθάνεται πολύ μπερδεμένη. Δεν πέρασε ούτε μισός αιώνας από τότε που προορίζονταν αποκλειστικά για σύζυγος και μητέρα και χρειάστηκε (για πρακτικούς και κοινωνικούς λόγους) να μορφωθεί, να κοινωνικοποιηθεί, να εκτεθεί στις συνθήκες της αγοράς ως επαγγελματίας και εντέλει να χειραφετηθεί. Τέτοιες μεταλλαγές όμως δεν επιτυγχάνονται σε τόσο λίγο χρόνο. Η Ελληνίδα έχει φυσικά χειραφετηθεί έναντι της κοινωνίας μα απομένει ακόμη πολλή δουλειά μέχρι να χειραφετηθεί εντός της. Σε συνδυασμό μάλιστα με τις επιταγές της βιομηχανίας μόδας και το lifestyle των τελευταίων δεκαετιών που σχεδόν αρνούνται τη βιολογική φθορά ή την παρουσιάζουν ως ελάττωμα, τα καθήκοντα της σύγχρονης γυναίκας, μοιάζουν τερατώδη. Όχι μόνο οφείλει να αποδείξει πως είναι δυναμική και ανεξάρτητη αλλά επιπλέον πρέπει να υπηρετεί το ρόλο του σεξουαλικού αντικειμένου επ’ αόριστον. Μόνο που τα πράγματα καμιά φορά στραβώνουν, έρχονται τα πάνω κάτω και τότε δοκιμάζονται ως και οι πιο δυνατοί χαρακτήρες. Κάπως έτσι και η Βάσω, η γυναίκα του ήρωα, που σημειωτέον δεν είναι εκπαιδευμένη να ζει με κάποιον που παλεύει για το μεροκάματο, σπάει και εγκαταλείπει την προσπάθεια.    

Αγγίζετε το θέμα της συζυγικής απιστίας με  μεγαλοθυμία από την  πλευρά του απατημένου συζύγου. Πόσο εύκολο νομίζετε πως είναι για τον άνδρα που έχει μεγαλώσει με τα ελληνικά πρότυπα να μην ασκήσει βία –έστω λεκτική- στη σύζυγο που τον απατά και τον εγκαταλείπει στην πιο κρίσιμη φάση της ζωή του;
Πρώτα απ’ όλα ας ξεκαθαρίσουμε πως από την εποχή που η παγκοσμιοποίηση χτύπησε την πόρτα μας και την καλοδεχτήκαμε, είμαστε όλοι λιγότερο Έλληνες, Βούλγαροι, Εσθονοί, ή Κινέζοι. Θέλω να πω, πως το πρόσωπο και η σχέση με τον εαυτό του, είναι που κάνουν κάθε φορά τη διαφορά. Ο Αργύρης Τρίκορφος λοιπόν για να το ξεκαθαρίσουμε δεν είναι απ’ αυτούς που χτυπούν ή  καθυβρίζουν για οποιοδήποτε λόγο τη μητέρα των παιδιών τους. Δεν θα το έκανε με γεμάτες τσέπες, δεν το κάνει και άφραγκος. Το αποδεικνύει από την αρχή μέχρι το τέλος του βιβλίου με χίλιους δυο τρόπους.

Ποια θεωρείτε ότι είναι τα χαρακτηριστικά ενός ηθικού ανθρώπου-με δεδομένο ότι ο ήρωάς σας επιστρέφει το σχεδόν μισό εκ.ευρω  που βρίσκει στο ταξί του και που κανένα σ δεν αναζητά;
Νομίζω πως δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά ενός τέτοιου ανθρώπου, τουλάχιστον όπως το αντιλαμβάνομαι εγώ και τα επισημαίνει ορθότατα ο Αριστοτέλης. Η φιλία και το έλεος: Η φιλία, δηλαδή ο έρωτας ή η αγάπη για τον άλλον απεγκλωβίζει από τους περιορισμούς του ατομικού συμφέροντος. Το έλεος πάλι (όχι η ελεημοσύνη ή ο οίκτος), διδάσκει πώς να μπαίνει κανείς στη θέση του άλλου. Όποιος καλλιεργεί μέσα του αυτές τις δύο έννοιες, είναι καλύτερος από τους περισσότερους μας.

H οικογένεια στην εποχή της βαθιάς κρίσης πόσο νομίζετε ότι δοκιμάζεται σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια;
Η οικογένεια όπως κάθε άλλος θεσμός δέχεται τρομερές πιέσεις στις μέρες μας. Σε κοινωνίες όπως η δική μας ξενίζει όταν σκεφτόμαστε πως η οικογένεια αποτελεί μια ακόμη κοινωνική κατασκευή, μα η αλήθεια είναι πως όπως συμβαίνει παντού, έτσι και εδώ, οφείλουμε να διακρίνουμε τις μεταβολές που μεσολάβησαν τις τελευταίες δεκαετίες. Οφείλουμε να προσαρμοστούμε, οι παλιές βεβαιότητες δεν αρκούν πλέον.

 Η εποχή της Κρίσης μας έχει κάνει να βλέπουμε τελικά αυτό που ήταν εξαίρεση σαν κάτι το συνηθισμένο και σχεδόν φυσικό-[όπως η οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση των συνανθρώπων μας;) Πόσο μεθοδευμένο πιστεύετε ότι είναι αυτό;
Ζούμε την θεαματικότερη αναδιανομή πλούτου στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία. Ακόμη και οι λιγότερο πολιτικοποιημένοι ή ενημερωμένοι το βλέπουν πια. Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, η μεσαία τάξη προλεταριοποιείται και οι φτωχοί οδηγούνται στην εξαθλίωση. Μια τόσο εκτεταμένη (και επιτυχημένη όπως όλα δείχνουν) καταλήστευση δεν επιτυγχάνεται μέσα σε μια νύχτα, αντίθετα απαιτεί πολύχρονο σχεδιασμό, συμμαχίες, πανίσχυρους μηχανισμούς προπαγάνδας, αδρανοποίηση της κοινωνίας. Απομένει στον καθένα από εμάς να διατηρήσει την ανθρωπιά του μέχρις ότου βρεθεί (αν βρεθεί) μια καινούργια αφήγηση ή επιτευχθεί ένας άλλος ανθρωπότυπος, που θα μετρά τα πράγματα με άλλη, διαφορετική κλίμακα.  

 Μιλάτε για τη σχολική βία και τον εκφοβισμό ακόμα και σε ιδιωτικά σχολεία. Πείτε  μας γι αυτό.
Η σχολική βία, το μπούλιγκ όπως το ξέρουν πια όλοι, είναι ένα μόνο από τα συμπτώματα του αδιεξόδου στο οποίο βρίσκονται όλες ανεξαιρέτως οι δυτικές κοινωνίες. Τα νεότερα μέλη, μη έχοντας ακόμη πρόσβαση στα εργαλεία και τους μηχανισμούς των ενηλίκων που εξασφαλίζουν σαφώς πιο εκλεπτυσμένες μορφές βίας, ανταποκρίνονται στην ανάγκη τους για ισχύ και επικράτηση με το να σωματοποιούν τη βία που απαιτείται για να πετύχουν τους στόχους τους. Εμείς τους το διδάσκουμε, απλώς βρίσκονται ακόμη σε προπαρασκευαστικό στάδιο.

Έχουμε δικαίωμα να απαισιοδοξούμε (ή να εγκαταλείπουμε) όταν έχουμε παιδιά;
Είμαστε προγραμματισμένοι να στρώνουμε το έδαφος στους επόμενους ακόμη και αν δεν είμαστε γονείς. Καμιά φορά ωστόσο το κάνουμε τόσο τυφλά και με τόσο ζήλο ώστε ενώ μοιάζει αδύνατο, κατορθώνουμε να αφήσουμε στο πόδι μας ακόμη χειρότερους από εμάς. Αλλά αυτή είναι η ανθρώπινη μοίρα, να επαναλαμβάνεται μέχρις εξοντώσεως.

Τι είναι αυτό που μας  κινητοποιεί, τελικά, στις δύσκολες μέρες που διανύουμε;
Νομίζω πως δεν είναι για όλους το ίδιο. Οι πιο σοφοί από εμάς συνεχίζουν επειδή ξέρουν πως ανέκαθεν η ζωή εκτός από ελάχιστα διαλείμματα ήταν γεμάτη εμπόδια που πρέπει να υπερπηδηθούν. Οι ταπεινότεροι ή οι πιο αθώοι, συνεχίζουν να προσπαθούν γιατί το υπαγορεύει το ένστικτό τους.




"Η πόλη και η σιωπή",Κωνσταντίνος Τζαμιώτης,εκδ.Καστανιώτης 
Επιστροφή στο χαμένο ανθρωπισμό

Με κεντρικό ήρωα έναν πρώην εύπορο επιχειρηματία και νυν οδηγό ταξί,τον Αργύρη Τρίκορφο,ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης αφηγείται την ελεύθερη πτώση ενός ανθρώπου ,που εν δυνάμει θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε Έλληνας πολίτης εν μέσω της οικονομικής Κρίσης.
Με ένα οικογενειακό περιβάλλον που σταδιακά γίνεται όλο και πιο εχθρικό,με θυμωμένα και πληγωμένα από την κοινωνική και οικονομική  πτώση παιδιά και με μια σύζυγο που από βολεμένη σε έναν γάμο αδυνατεί να προσαρμοστεί και τον εγκαταλείπει με τον εργοδότη της και φίλο του,ο Αργύρης περιπλανιέται με το ταξί του στους δρόμους της Αθήνας προσπαθώντας να κρατήσει την αξιοπρέπειά του.
Πρόσωπα και καταστάσεις που συμβαίνουν  περνούν από τα μάτια του αναγνώστη, ο οποίος γίνεται κοινωνός του οικονομικού και ηθικού ξεπεσμού της χώρας και των συνανθρώπων μας,ώσπου  μέσα στο ταξί βρίσκει σχεδόν μισό εκατομμύριο ευρώ.
Η απόφασή του για το πώς θα εκμεταλλευτεί  αυτή την ευκαιρία,αλλά και οι αντιδράσεις των οικείων του,δίνουν λαβή για  πολλές σκέψεις.
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού μέσω της έφηβης κόρης του που βρίσκεται μπλεγμένη σε μια ανάλογη ιστορία,αλλά και η απομάκρυνσή του από το σπίτι του,περιγράφοντα με τρόπο ιδιαίτερα εύγλωττο,καθώς και οι επαφές με τους τοκογλύφους και η πίεση που του ασκούν προκειμένου να πάρουν τα χρήματα που τους οφείλει. 
Με γλαφυρό τρόπο περιγράφεται η θρησκευτική του εκτόνωση και ο –μετά τον ξυλοδαρμό του και την καταστροφή του ταξί του– θρησκευτικός του θυμός.
Το γραφείο ευρέσεως εργασίας και ο γκροτέσκο ιδιοκτήτης του, που στέλνει τον ήρωα να πουλάει σουβλάκια στις συγκεντρώσεις των αγανακτισμένων και ό,τι συμβαίνει όταν αρχίζουν τα έκτροπα, ιδίως με αποκορύφωμα έναν τραυματισμένο σκύλο, τον οποίο και σώζει, με κίνδυνο ακόμη και της ίδιας του της ζωής.
Ένα εξαιρετικό,ρεαλιστικό ,σύγχρονο μυθιστόρημα μέσα από τη ματιά ενός ανθρώπου που δεν καταθέτει τα όπλα ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής του αφού ούτως ή άλλως  "η ζωή εκτός από ελάχιστα διαλείμματα ήταν γεμάτη εμπόδια που πρέπει να υπερπηδηθούν."
Χαριτίνη Μαλισσόβα



Βιογραφικό


Ο Κωνσταντίνος Δ. Τζαμιώτης γεννήθηκε στη Λάρισα το 1970 και σήμερα ζει στην Αθήνα. Σπούδασε κινηματογράφο. Εργάστηκε στην τηλεόραση, στη διαφήμιση και στον κινηματογράφο. Τα τελευταία χρόνια διευθύνει την πολιτιστική έκδοση "Highlights". Έχει γράψει τα βιβλία: "Η συνάντηση" (Ίνδικτος, 2002), "Βαθύ πηγάδι" (Ίνδικτος, 2003), "O βαθμός δυσκολίας" (Ίνδικτος, 2004), "Παραβολή" (Καστανιώτης, 2006), "Η εφεύρεση της σκιάς" (Καστανιώτης, 2008), και έχει λάβει μέρος σε συλλογικά, θεματικά λογοτεχνικά εγχειρήματα.