8 Ιανουαρίου 2017

Ιάκωβος Μαρτίδης "Το μεγαλύτερο και καλύτερο δώρο που μπορεί να προσφέρει ένας γονιός είναι ο εαυτός του"

            Ιάκωβος Μαρτίδης



"Το μεγαλύτερο και καλύτερο δώρο που μπορεί να προσφέρει ένας γονιός είναι ο εαυτός του"


Το βιβλίο-εγχειρίδιο για γονείς,εκπαιδευτικούς και παιδιά  με τίτλο "Πλάθοντας ευτυχισμένα παιδιά"είναι η αφορμή της συζήτησής μας με τον ψυχίατρο κ.Ιάκωβο Μαρτίδη.Σε μια εποχή εξόχως δύσκολη συνδυάζοντας παιδαγωγική άποψη και επιστημονική αντίληψη και με άξονα την ελληνική πραγματικότητα το βιβλίο καταδεικνύει τρόπους με τους οποίους μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να είναι ευτυχισμένα.

Ο Ιάκωβος Μαρτίδης γεννήθηκε στη Δράμα. Πέρασε με υποτροφία στην Ιατρική Σχολή τού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου τής Θεσσαλονίκης. Τελείωσε με άριστα τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην Κοινωνική Ψυχιατρική.Είναι δρυτικό μέλος τής Ελληνικής Εταιρείας για τη Γνωστική και τη Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία και μέλος επιστημονικών συλλόγων και εταιρειών που ασχολούνται με τη ψυχική υγεία και τη ψυχοθεραπεία.

Είναι συγγραφέας των βιβλίων :Η ΑΓΑΠΗ ΣΤΗΝ ΠΡΙΖΑ, στο οποίο πραγματεύεται το ψυχολογικό ταξίδι τών σχέσεων στον έρωτα, το γάμο και το διαζύγιο και τού βιβλίου και ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ στο οποίο πραγματεύεται τα όσα θα άξιζε να γνωρίζει ένα ζευγάρι, προκειμένου να νοηματοδοτήσει τη ζωή του με αγάπη και ελευθερία και του βιβλίου.Το βιβλίο ΠΛΑΘΟΝΤΑΣ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ που εκδόθηκε τον Νοέμβριο,βρίσκεται ήδη στην 2η έκδοση.




Το βιβλίο σας "Πλάθοντας ευτυχισμένα παιδιά" είναι ένα βιβλίο-εγχειρίδιο για γονείς & εκπαιδευτικούς. Πείτε μας λίγα λόγια. 
Το βιβλίο αναλύει με έναν απλό και κατανοητό τρόπο εικοσιτέσσερα σημαντικά θέματα που αφορούν την σχέση γονιών-παιδιών, ανεξάρτητου ηλικίας   γονιών και παιδιών. Βοηθάει γονείς, παιδαγωγούς και εκπαιδευτικούς στην καλύτερη κατανόηση και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων. Συνδυάζει την τεκμηριωμένη παιδαγωγική άποψη και την επιστημονική γνώση.Υπάρχουν πολλά παραδείγματα μέσα από την ζωή, πολύ οικεία για τον αναγνώστη χωρίς θεωρητική ορολογία και μέσα από τον σχολιασμό τους αναδεικνύονται πολύ σημαντικά πράγματα που συνήθως μας διαφεύγουν και δημιουργούν προβλήματα στην ζωή μας. Η αμεσότητα τού τρόπου γραφής γοητεύει τον αναγνώστη και  πείθει τον γονιό να καταλάβει ότι είναι στο χέρι του σε μεγάλο βαθμό  να διαπλάσσει ευχαριστημένα και χαρούμενα παιδιά. Ταυτόχρονα καταδεικνύει και στο ενήλικο παιδί που δεν μεγάλωσε σε καλό -από ψυχοπαιδαγωγικήςάποψης- γονεϊκό περιβάλλον, ότι μπορεί να κάνει βαθμιαία τις αναγκαίες υπερβάσεις και να καλύψει τις όποιες ψυχολογικές του ανάγκες που έχουν αφετηρία την παιδική ηλικία.

Τα περισσότερα βιβλία με αντίστοιχους τίτλους έρχονται από την ξενόγλωσση βιβλιογραφία και αφορούν νοοτροπίες συνήθως ξένες προς την Ελληνική. Στο δικό σας βιβλίο επισημαίνεται η ελληνικότητα. Μιλήστε μας γι αυτό.  
Αυτό είναι αλήθεια και γι’ αυτό τα βιβλία ξένων συγγραφέων είναι δύσκολο να μιλήσουν στην ψυχή του Έλληνα γονιού. Διαφορετικές αρχές, διαφορετικές αξίες, άλλες συνήθειες, άλλη νοοτροπία, διαφορετικό πολιτισμικό περιβάλλον και όχι μόνον, είναι μερικοί λόγοι που σε μικρό ή μεγάλο βαθμό δεν απαντούν καίρια στα ερωτήματα του Έλληνα γονιού και δεν ανταποκρίνονται σε μεγάλο βαθμό στα προβλήματα της ελληνικής οικογένειας. Οι όποιες εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Μία ελληνίδα που πήγε να δουλέψει σε βρεφονηπιακό σταθμό του Λονδίνου, την δεύτερη μέρα εργασίας την κάλεσε η διευθύντρια του σταθμού και της είπε ότι αν εξακολουθεί να αγκαλιάζει τα παιδάκια (1-5 ετών) μπορεί να κατηγορηθεί για παιδοφιλία!  Και της το απαγόρευσε! Η βρεφονηπιοκόμος έμεινε άναυδη καθώς στην Ελλάδα συνήθιζε να αγκαλιάζει τα μικρά παιδάκια και ήταν ευχαριστημένα παιδάκια και γονείς… 

Πόσο νομίζετε ότι με τις υπάρχουσες συνθήκες -οικονομικές και συναισθηματικές- της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν πραγματικά τα παιδιά τους, όταν οι ίδιοι νιώθουν μετέωροι; 
Όταν κάποιος νιώθει μετέωρος είναι δύσκολο να βοηθήσει, καθώς του λείπει η ευστάθεια. Πρέπει πρώτα να βοηθήσει το εαυτό του να ισορροπήσει, να αποκτήσει ευστάθεια και μετά οι πιθανότητες να βοηθήσει αποτελεσματικά τα παιδιά του είναι περισσότερες. Βέβαια και αυτό είναι σχετικό και συζητήσιμο. Μην ξεχνάτε ότι οι οικονομικές συνθήκες πριν 60-80 χρόνια ήταν πολύ χειρότερες από τις σημερινές, αλλά υπήρχαν, όπως και σήμερα υπάρχουν γονείς που κάτω από δύσκολες συνθήκες μεγαλώνουν με ώριμο και καμιά φορά με θαυμαστό τρόπο τα παιδιά τους. Βεβαίως όταν δεν υπάρχουν τα προς το ζειν και είναι ζητούμενο ακόμη και ένα πιάτο φαϊ, ένα ποτήρι γάλα, εκεί τα περιθώρια στενεύουν απελπιστικά, καθώς όλη η προσοχή του γονιού στρέφεται προς την επιβίωση. Πάντως  ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις η ωριμότητα, η ενσυναίσθηση   και η αγάπη του γονιού προς τα παιδιά του  παίζουν καθοριστικό ρόλο.

Από τη θέση του ψυχιάτρου πόσο βλέπετε να έχει επηρεάσει τους νέους γονείς η κρίση; 
Η κρίση έχει επηρεάσει όλους τους γονείς, νέους και μη. Πολλοί νιόπαντροι σκέφτονται αν θα κάνουν παιδί καθώς πιέζονται οικονομικά, αλλά και άλλοι αποφεύγουν ένα δεύτερο παιδί αναλογιζόμενοι τις οικονομικές δυσκολίες. Η υψηλή ανεργία επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογική και κοινωνικοοικονομική ζωή των νέων γονιών και όχι μόνον. Υπάρχει ένα κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας για το αύριο και το χειρότερο είναι ότι ελπίδα δεν φαίνεται στο άμεσο μέλλον. Υπάρχει μία διάχυτη θλίψη και απαισιοδοξία. Βεβαίως προσωπικά πιστεύω ότι και στις λεγόμενες καλές εποχές υπήρχε κρίση. Κρίση αρχών και αξιών, μία μεγάλη πνευματική ένδεια, απότοκος της οποίας είναι η σημερινή οικονομική κρίση. Όμως δεν είναι αυτονόητο ότι η κρίση μόνον αρνητικά έχει επηρεάσει τους ανθρώπους. Για αρκετούς, όχι όμως για τους πολλούς, η κρίση ήταν μια καλή αφορμή για να αναθεωρήσουν αρχές και απόψεις, να ωριμάσουν και να δουν ποια είναι τα καίρια και τα ουσιώδη της ζωής. Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προσπαθούν να ζήσουν  μια ζωή με νόημα και προοπτική. Χρησιμοποιώντας και παραφράζοντας ένα απόσπασμα του Χαλίλ Γκιμπράν θα έλεγα ότι η κρίση  σε αλωνίζει για να σε ξεσταχυάσει. Σε κοσκινίζει για να σε λευτερώσει από τα φλούδια σου. Σε αλέθει για να σε λευκάνει. Σε ζυμώνει ώσπου να γίνεις απαλός...

 Είναι "ώριμοι" και "πιο ενημερωμένοι" οι Έλληνες γονείς και εκπαιδευτικοί;
  Πιο ενημερωμένοι είναι, αλλά η επαρκής ενημέρωση από μόνη της δεν αρκεί για να είναι καλοί ως γονείς και ως εκπαιδευτικοί.   Μην ξεχνάτε ότι η μόρφωση δεν είναι συνώνυμη της παιδείας. Και ζητούμενο πρώτα είναι η παιδεία και μετά η μόρφωση.  Ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία οι εγκέφαλοί μας δεν είχαν να επεξεργαστούν τόσες πολλές πληροφορίες όσες σήμερα. Έχουμε εκατομμύρια ανθρώπων που περνάνε   ώρες μπροστά σε έναν υπολογιστή ή σε ένα κινητό, ώστε χάνουν την ικανότητα να σκέφτονται και να αισθάνονται. Στην εποχή λοιπόν της υπερφόρτωσης του ανθρώπου, γονιού και εκπαιδευτικού με ενημερώσεις και του βομβαρδισμού με εκατομμύρια πληροφορίες δυσκολευόμαστε να προσπεράσουμε τα όποια σκουπίδια και  να αξιολογήσουμε τα σημαντικά ώστε  να ξεχωρίζουμε το ουσιώδες από το επουσιώδες.  Ο Thomas S. Eliotείχε γράψει: «Είχαμε τη σοφία και την πνίξαμε στη γνώση, είχαμε τη γνώση και χαθήκαμε στην πληροφορία». Τώρα το κατά πόσο ώριμος είναι ο μέσος γονιός και εκπαιδευτικός αυτό είναι ένα καλό ερώτημα. Βεβαίως υπάρχουν εξαιρετικοί γονείς και εκπαιδευτικοί, βεβαίως υπάρχουν πολλοί ώριμοιγονείς και εκπαιδευτικοί, αλλά φοβάμαι πως  οι περισσότεροι    δεν είναι επαρκώς ώριμοι. Όσο θα έπρεπε, όσο θα άξιζε. Φυσικά υπάρχουν και κάποιοι που είναι ακατάλληλοι είτε στο ρόλο του γονιού είτε στο ρόλο του εκπαιδευτικού.

 

Συνεργασία σχολείου και οικογενειακού περιβάλλοντος: πόσο επιβεβλημένη κρίνετε ότι είναι; 

 Είναι αυτονόητη η συνεργασία καθώς οικογένεια και σχολείο «συναντώνται» στο πρόσωπο του μαθητή. Άλλωστε ας μη ξεχνάμε ότι κατά μία έννοια οι εκπαιδευτικοί είναι δεύτεροι γονείς. Πολλές φορές συμβαίνουν πράγματα στο σπίτι για τα οποία αν οι καθηγητές είναι ενήμεροι, για κάποια τουλάχιστον από αυτά, θα μπορούσαν να κατανοήσουν καλύτερα την δυσλειτουργική συμπεριφορά του μαθητή, άρα και να την διαχειριστούν αποτελεσματικότερα. Αυτό ισχύει και αντιστρόφως.


 Τι θα προτείνατε-συμβουλεύατε τους γονείς αυτές τις ημέρες, τις πρώτες μετά τη νέα χρονιά;

Αυτά που «προτείνω» σε κάθε ευκαιρία. Να επενδύουν καθημερινά στην σχέση με τα παιδιά τους. Θεωρώ ότι οι σχέσεις μας είναι ο πλούτος μας. Και η ποιότητα τών σχέσεων διαμορφώνει την ποιότητα της ζωής μας. Η επένδυση λοιπόν στην σχέση με τα παιδιά μας είναι μονάκριβη. Και επειδή ότι σπέρνουμε αυτό  εισπράττουμε, αξίζει να σπέρνουμε ότι ποιοτικότερο μπορούμε για να βλαστήσουν οι ποιοτικότεροι καρποί. 




Ιεραρχώντας τις "ανάγκες" των παιδιών θα μπορούσατε να δώσετε τις πιο σημαντικές  από αυτές; 

  Τα παιδιά έχουν ανάγκη από την αγάπη των γονιών και την αναγνώριση εκ μέρους τους ότι αξίζουν. Έχουν ανάγκη από ενθάρρυνση και ταυτόχρονα από οριοθέτηση. Έχουν ανάγκη από την παρουσία τους και όχι από τα πολλά τους δώρα. Το μεγαλύτερο και καλύτερο δώρο που μπορεί να προσφέρει ένας γονιός είναι ο εαυτός του. Το να μοιράζεται επαρκή χρόνο με τα παιδιά του ιδίως όταν είναι μικρά -κυρίως παίζοντας-καλύπτει πολλές ανάγκες των παιδιών. Αργότερα καλό είναι να μοιράζονται κάποια χόμπι και δραστηριότητες.

 

Υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό που διατείνεται ότι δεν υπάρχουν στεγανά και συνταγές και πως κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και δεν μπαίνει σε εγχειρίδια. Τι απαντάτε σε αυτούς;

 

Πολλοί γονείς μού ζητούν να τους πω συγκεκριμένους τρόπους για   τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τα παιδιά τους. Μόνον που δεν υπάρχουν έτοιμοι τρόποι. Μού ζητούν να τούς δώσω λύσεις. Έλα όμως που δεν υπάρχουν προϋπάρχουσες λύσεις. Οι απαντήσεις στα προβλήματα είναι συζητήσιμες και είναι εξατομικευμένες. Κανόνες υπάρχουν, αλλά συνταγές δεν υπάρχουν.  Κατά μία έννοια το βιβλίο αυτό είναι μεν ένας πρακτικός «οδηγός» για θέματα και προβλήματα που αφορούν τα παιδιά, αλλά δεν είναι ένα συνταγολόγιο. Δεν δίδει έτοιμες λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν, γιατί η ίδια η ζωή είναι αλλεργική σε τέτοιου είδους «λύσεις».  Δεν προσφέρει συνταγές για άμεση εφαρμογή στην καθημερινότητα. Προσφέρει όμως βασικά στοιχεία για τη δημιουργία  μιας γραμματικής και ενός συντακτικού των σχέσεων γονιών-παιδιών γύρω από βασικά ζητήματα, ώστε να βοηθηθεί αποτελεσματικά ο φορτωμένος με τόσες έγνοιες και ευθύνες σύγχρονος γονιός. Το βιβλίο διαμορφώνει στάσεις ζωής, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο, αξιοποιήσιμο και χρηστικό για όλους τους ανθρώπους που ασχολούνται με παιδιά. Το βιβλίο αυτό είναι κάτι πολύ καλύτερο από ένα εγχειρίδιο


Μια ευχή σας για το 2017;

Να έχουμε υγεία, να είμαστε αγαπημένοι,τουλάχιστον με τους δικούς μας ανθρώπους και φυσικά να έχουν όλοι οι άνθρωποι δουλειά. Βλέπετε στις μέρες μας το να εύχεσαι να έχεις μια δουλειά είναι μια πολύ καλή ευχή.