29 Δεκεμβρίου 2014

 



20 συγγραφείς,ποιητές και κριτικοί βιβλίων στέλνουν τις ευχές τους για το 2015
και διαλέγουν αναγνώσματα του  2014.
 από την Χαριτίνη Μαλισσόβα
Μέρες που είναι οι ευχές δίνουν και παίρνουν.
Και τα δώρα επίσης.
Ανάμεσα στις προτεραιότητές μας όταν επιλέγουμε δώρα,είναι και τα βιβλία.
Τα βιβλία,που κάποιοι συγγραφείς ή ποιητές έγραψαν κι έφτασαν στα χέρια μας.
Η σελίδα και η γράφουσα,έχοντας έναν χρόνο παρουσίας στις Διαδρομές κι έχοντας φιλοξενήσει πάνω από 40 συγγραφείς και ποιητές και περισσότερα
από 50 βιβλία ,δεν θα μπορούσαν παρά να φιλοξενούν τις ευχές αγαπημένων συγγραφέων και ποητών για τους αναγνώστες μας,σε ό,τι αφορά τα βιβλία,αλλά και τις δικές τους αναγνωστικές επιλογές της χρονιάς που φεύγει.

Δεν υπάρχει πιο όμορφο ταξίδι από εκείνο που μας χαρίζουν τα βιβλία και δεν υπάρχει πιο ωραία περιπλάνηση,από την αναγνωστική.
Ας φροντίσουμε οι επιλογές μας να είναι τέτοιες και τόσες,ώστε να καλύπτουν την ανάγκη μας άλλοτε για ξεκούραση,άλλοτε για να πάμε τη σκέψη μας βήματα πιο πέρα.
Καλό είναι να ξεχωρίζουμε τα βιβλία που επιλέγουμε,χωρίς όμως να γινόμαστε απόλυτοι ή να κατευθυνόμαστε στις επιλογές μας επηρεασμένοι από εύπεπτα ή δυσνόητα αναγνώσματα.
"Αν έχεις ένα κήπο και μια βιβλιοθήκη, έχεις όλα όσα σου χρειάζονται.είπε ο Κικέρων,ενώ ο Φ.Κάφκα έλεγε πως τα βιβλία που έχουμε ανάγκη είναι εκείνα που πέφτουν σαν το τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα της ψυχής μας.
Ο Μπόρχες διατείνεται :πάντα φανταζόμουν τον παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης,
ενώ ο Μαρσέλ Προυστ έλεγε πως "Δεν υπάρχουν ίσως ημέρες της παιδικής μας ηλικίας που να τις ζήσαμε τόσο απόλυτα, όσο εκείνες που πιστέψαμε ότι τις αφήσαμε να φύγουν χωρίς να τις ζήσουμε, εκείνες που τις περάσαμε με ένα βιβλίο αγαπημένο"

Κατά τον Disney "Υπάρχουν περισσότεροι θησαυροί στα βιβλία από ό,τι σ’ ολόκληρη τη λεία των πειρατών στη Νήσο των Θησαυρών.",ενώ για τον Auden:"Ένα καλό βιβλίο δεν είναι αυτό που διαβάζουμε, αλλά αυτό που διαβάζει εμάς."

Βεβαίως,υπάρχει κι εκείνη η μερίδα-ευτυχώς μικρή-των ανθρώπων που ενοχλούνται,χλευάζουν ή και αντιδρούν βίαια στα βιβλία.Σε εκείνους απαντώ με τα λόγια του Φρόυντ:"Τι πρόοδος! Τον Μεσαίωνα θα με καίγανε στην πυρά. Τώρα, καίνε στην πυρά τα βιβλία μου."

Τέλος,θα χρησιμοποιήσω τη φράση του Μ.Δουκίδη,ο οποίος είπε:Δυστυχώς, τα βιβλία και το Ίντερνετ δεν φτάνουν. Είναι χρήσιμα, αλλά δεν μπορούν να σου μάθουν πολλά για τη ζωή. Δεν μπορείς, με μόνο εφόδιο τα βιβλία, να γίνεις πιλότος. Ούτε να μάθεις να κάνεις ποδήλατο, κολύμπι. Χρειάζεσαι αληθινές εμπειρίες, χρειάζεσαι πρακτική εξάσκηση και χρειάζεσαι κάποιον άνθρωπο να σου δείξει τα βασικά.

Εύχομαι σε όλους μια καλή νέα χρονιά,γεμάτη από υγεία,αγάπη,δημιουργικότητα και πολλές αναγνωστικές απολαύσεις.
Χ.Μ

 


 
 
Θανάσης Βασιλείου
(Συγγραφέας,μεταφραστής,συνεργάτης εφ.Καθημερινή)
 
Από το «επί γης ειρήνη», η καλή είδηση ―ευχή με σκήπτρο― είναι ότι οι κάτω των εξήντα ζήσαμε δίχως πόλεμο: «μια ανωμαλία για την οποία μπορούμε να υπερηφανευόμαστε» λέει ο Hans Magnus Enzensberger στο «Γλυκό τέρας Βρυξέλλες» (Νεφέλη)…
Αλλά «η φαντασίωση του ανταγωνισμού ως οδού σωτηρίας είναι το υποκατάστατο της πολεμικής σύγκρουσης» αντιλέγει ο ογδονταενιάχρονος Zygmunt Bauman στο «Πλούτος και Ανισότητα» (εκδ. Οκτώ), ευχόμενος δικαιότερη κατανομή του επιούσιου…
Όμως, αν δεν δούμε τι θα κάνουμε με την «Κατασκευή του χρεωμένου ανθρώπου» ― με τη βοήθεια του φιλοσόφου Maurizio Lazzarato (εκδ. Αλεξάνδρεια)― τότε, σαν τον Λόρκα, «ας μη ζητήσουμε ολόκληρο το ψωμί, αλλά μισό ψωμί κι ένα βιβλίο»…
Σε μέρες άχθους και δυνατοτήτων, oι ευχές ― υγεία, αγάπη, κουράγιο, ευ πράττειν και ευ ζην― προκύπτουν από σπινθήρες παροικονόμησης των βιβλίων∙ από ελπίδα∙ από σκευές αυτογνωσίας: «Αν ήταν να ζήσω αιώνια, πώς θα ζούσα αύριο;» ― του Άλλαν Πέρσυ στο «Φραντς Κάφκα: 99 μαθήματα» (Πατάκης).
Τέλος, ειδικά για τον Βόλο, θα πρότεινα τη θαυμάσια λογοτεχνική σπουδή στον δήθεν μικροαστικό καθωσπρεπισμό που δίνει με τον «ΜακΤίγκ» ο Frank Norris (από την πολύτιμη σειρά Orbis Literae των εκδόσεων Gutenberg ― την οποία διευθύνει χρόνια τώρα ο καλός φίλος, Βολιώτης συγγραφέας και μεταφραστής, Α.Κ. Χριστοδούλου).
 
 
 
 
Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος
(ποιητής,μεταφραστής,φιλόλογος)



Καλή είναι μια χρονιά για έναν αναγνώστη, όταν στο τέλος της μπορεί να ανασύρει από τη μνήμη του τουλάχιστον πέντε-έξι βιβλία, για τα οποία είναι βέβαιος πως σύντομα θα θέλει να τα ξαναδιαβάσει, θα θέλει δηλαδή να εισέλθει άλλη μια φορά στο σύμπαν που κάθε καλό βιβλίο, με πεντακόσιες λέξεις ή με πεντακόσιες σελίδες, δημιουργεί. Ας ευχηθούμε οι εκδότες να εκδώσουν μερικά τέτοια βιβλία το νέο έτος και, κυρίως, να καταφέρουμε οι αναγνώστες να τα ξεχωρίσουμε μες στον σωρό. Για να είναι το 2015 μια καλή αναγνωστική χρονιά.

Τα πέντε (ποιητικά) βιβλία που ξεχώρισα το 2014 είναι:
α) Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ «Ποίηση 1963-2011» (Καστανιώτης)
β) Κική Δημουλά «Δημόσιος καιρός» (Ίκαρος)
γ) Κώστας Καναβούρης «Έσπασε» (Μελάνι)
δ) Δώρα Κασκάλη «Ανταλλακτήριο ηδονών» (Σαιξπηρικόν)
ε) Υβ Μπονφουά «Ποιήματα», μτφ. Μάρκος Καλεώδης(Περισπωμένη)
 
 
 
Γιάννης Δούκας
(Ποιητής,μεταφραστής)
 
Ευχή μου, γιορτινή και μη, είναι να μην ξεχνάμε, γράφοντας και διαβάζοντας βιβλία, ότι, όπως θα έλεγε ο Γιάννης Ρίτσος, «η αρετή μας/ είναι η αμοιβαία μας χρησιμότητα». Κι έτσι να προσπαθούμε, αναγνώστες και συγγραφείς, να θεμελιώσουμε, ακόμη και στη μεγαλύτερη μαυρίλα, δεσμούς ακατάλυτους ανάμεσά μας και με την εποχή (κάποιες φορές και ερήμην της). Ώσπου να φτάσουμε στη λέξη αυτή που «επιμένει στη συνάντηση».
Ανάγκη παρηγοριάς, αυτή που μας γυρίζει στα κλασικά και τα δοκιμασμένα: τα Ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη (Ίκαρος), σε νέα συμπληρωμένη έκδοση, με επιμέλεια Δημήτρη Δασκαλόπουλου.
Τα Άπαντα του Μπόρχες (Πατάκης), σε τρεις τόμους, μεταφρασμένα από τους Αχιλλέα Κυριακίδη (τα πεζά) και Δημήτρη Καλοκύρη(τα ποιήματα). Κοντά σ’ αυτά, ο Δημόσιος καιρός της ευαίσθητης παλμογράφου Κικής Δημουλά (Ίκαρος).
Τέλος, η Ιστορία ως επιστήμη και ως παρέμβαση: οι Δίκες των Δοσιλόγων του Δημήτρη Κουσουρή και τα Μνημεία της λήθης της Άννας Μαρίας Δρουμπούκη(Πόλις).


Ισίδωρος Ζουργός
(Συγγραφέας)
 
Αυτές τις γιορτινές μέρες να τις περάσουμε με ειρήνη, αγάπη αλλά και βιβλία, παλιά και καινούρια.
Ένα ξεφύλλισμα στον Παπαδιαμάντη δε θα έκανε κακό όπως κι ένα ζεστό αναγνωστικό χουχούλιασμα στις παγωμένες χούφτες ενός παραμελημένου παιδιού μέσα από τον χιονισμένο κόσμο του Ντίκενς. Ένας Τσέχωφ ίσως με ένα έλκηθρο ή ένα κρυφοκοίταγμα στην παιδική ηλικία του Ναμπόκωφ, πάντα εκεί στη απέραντη χώρα.
Μια πρόσφατη Μάρω Δούκα επίσης, ένας μελαγχολικός Σκαμπαρδώνης του Νοεμβρίου κι εξάπαντος ένα σεπτό κερί στον Μένη Κουμανταρέα, που μας ανέθρεψε – μας ανάστησε καλύτερα κι έφυγε ξαφνικά αφήνοντάς μας, γενναιόδωρος όπως πάντα, τον Θησαυρό του χρόνου.

 
 
 Γιώργος Θεοχάρης
(Ποιητής)
"Εύχομαι σε όλους τους αναγνώστες σας να έχουν καλή υγεία και να ανεβάζουν τα επίπεδα της φιλαναγνωσίας όλο και πιο ψηλά, όλο και πιο ποιοτικά, όλο και πιο απαιτητικά!"
Οι ελληνικοί τίτλοι που ξεχώρισα το 2014 είναι:
-Μάρως Δούκα: Έλα να πούμε ψέματα, Πατάκης
-Μέλπως Αξιώτη: Ρεπυμπλίκ - Βαστίλλη, Άγρα
-Χρήστος Οικονόμου: Το καλό θα 'ρθει από τη θάλασσα. Πόλις
-Χρήστος Αρμάντο Γκέζος: Η λάσπη, Μελάνι
-Σταύρος Σταμπόγλης: Εν ονόματι της Άνοιξης, Γαβριηλίδης
καθώς και την έκδοση των Απάντων του ποιητή Μίλτου Σαχτούρη από τον Κέδρο

 
 

 Νίκος Κυριαζής
(Καθηγητής Οικ.τμήματος Παν/μίου Θεσσαλίας,συγγραφέας)
 Για το 2015 εύχομαι να έχουμε όλοι θάρρος
και να είναι ο πρώτος χρόνος οικονομικής ανάκαμψης.
 
Ανάμεσα στα βιβλία που διάβασα το 2014 ξεχωρίζω:
-Daron Acemoglou και JamesRobinson (καθηγητών στο ΜΙΤ και το Harvard) “Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη” (Λιβάνης), όπου παρουσιάζεται για το ευρύ κοινό η θεσμική θεωρία της ανάπτυξης.
-Η ποιητική συλλογή του Βαγγέλη Χρόνη “Η ευθύνη του Μαΐου” (Καστανιώτης) που χαρακτηρίζεται από βαθύ συναίσθημα, ποικιλία γραφής και “καβαφική” έμπνευσή από την ελληνική ιστορία. -Ελένη Κεκροπούλου “Σαν τα κυνηγημένα αγρίμια” (Ωκεανός) που αφορά την πρώτη περίοδο της τουρκοκρατίας, με μια πραγματικά συγκλονιστική περιγραφή της πολιορκίας της Χαλκίδας από τον Μωάμεθ Β΄.
-Ισίδωρος Ζουργός, “Σκηνές από το βίο του Ματίας Αλμοσίνο” (Πατάκης) μια θαυμάσια ιστορική περιπλάνηση στον 17ο αιώνα, την ιατρική, την οικονομία και την κοινωνία σε πολλές χώρες. -Γιώργος Λεονάρδος “Το τελευταίο κρασί” (Ωκεανός) που αναφέρεται στην σχετική άγνωστη περίοδο των διαδόχων του Μεγάλου Κωνσταντίνου.
 
 
 
 
 
Αύγουστος Κορτώ
(Συγγραφέας)
Εύχομαι σε κάθε άνθρωπο να κυνηγά την ευτυχία που δικαιούται, χωρίς φόβο αλλά με πολύ πάθος.
 
Και μες στο 2014 ξεχωρίζω τη 'Γιορτή της ασημαντότητας' του Κούντερα, το 'Τελευταίο αίνιγμα' της Marisha Pessl, τη 'Νίκη' του Χρήστου Χωμενίδη, και το '1Q84' του Μουρακάμι.
 
 
 
 
Διονύσης Μαρίνος
(Συγγραφέας,Ποιητής,Δημοσιογράφος)

 Είθε τα βιβλία να βρουν τους αναγνώστες κι αυτοί το δρόμο των λέξεων. Έτσι και αλλιώς αμφότερα τα μέρη δοκιμάζονται από ψευδολογίες, ραδιουργίες, ατασθαλίες και λοιπές ασθένειες του μυαλού και του σώματος.
Τα βιβλία που ξεχώρισα:
1. Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν – Juan Gabriel Vasquez (εκδ. Ίκαρος)
2. Κύριε διοικητά – Romain Slocombe (εκδ. Πόλις)
3. Πιο βαθιά και από την άβυσσο – Manes Sperber (εκδ. Καστανιώτης)
4. Ο ποταμός της μνήμης – Richard Powers (εκδ. Εστία)
5. Υπεραιχμή – Thomas Pynchon (εκδ. Ψυχογιός)
 
 
 
 
 
Αμάντα Μιχαλοπούλου
(Συγγραφέας)
 
Η ευχή μου είναι να γίνουμε πιο στοχαστικοί, πιο υπομονετικοί και ταυτόχρονα πιο δύσπιστοι, βραδύτεροι στους ρυθμούς- άρα και καλύτεροι αναγνώστες.
 
Τα βιβλία που ξεχωρίζω:
"Ταξιδιώτης και φεγγαρόφωτο" του Άνταλ Σερμπ (εκδ. Χίλων) για τον αριστοτεχνικό χειρισμό της οικογενειακής ζωής και της επιθυμίας φυγής.
"Φάλκονερ" του Τζον Τσίβερ για την σπαρακτική περιγραφή της ανθρωπιάς μέσα στη φυλακή και της βαρβαρότητας έξω από αυτήν.
"Στο cafe της χαμένης νιότης" του Πατρίκ Μοντιανό για την δεξιοτεχνική διασταύρωση των πεπρωμένων.
"Το αίμα νερό" του Χάρη Βλαβιανού για την ακρίβεια της λέξης και τον χειρισμό του βιώματος.
"Αγάπη/Love" του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη για την ατμοσφαιρική κατάδυση στο πηγάδι μιας αλλοιώτικής αγάπης.
 
 
 


 
Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
(Συγγραφέας,Ποιητής)

Εύχομαι να γυρίσει κι άλλος κόσμος, πολύς, στο πολύ και καλό διάβασμα. Και κυρίως στις συζητήσεις, ακόμα και στους καβγάδες, για τα βιβλία εκείνα που αλλάζουν το πώς σκεφτόμαστε και πώς ζούμε.
Θεωρώ σημαντικό να ανακαλύψουμε ξανά το μεγαλείο του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, να διαβάσουμε το Μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης (εκδ. Άγρα).
Αλλά και να σκαλίσουμε στις νέες εκδόσεις, όπου πάντα ανακαλύπτουμε θαυμάσια βιβλία. Διαλέγω το μυθιστόρημα του Frank Norris ΜακΤίγκ-Μια ιστορία από το Σαν-Φρανσίσκο (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Gutenberg). Ξεχωρίζω τους Κιβδηλοποιούς του André Gide (μτφρ. Ανδρέας Παππάς, εισαγωγή: Αλεξάνδρα Σαμουήλ, εκδ. Πόλις) και πιάνω τον χαρτοκόπτη μου για να κόψω τις σελίδες και να διαβάσω τα δοκίμια του Βασίλη Βασιλικού που στεγάζονται στον πολύ κομψό τόμο Περί Λογοτεχνίας και Άλλων Δαιμονίων (εκδ. Gutenberg).
Η Μαρία Μήτσορα πάντα με καταπλήσσει με την καλοδουλεμένη πρόζα της. Στο βιβλίο Από τη μέση και κάτω (εκδ. Πατάκης): Δεκαπέντε διηγήματα γεμάτα με φράσεις που φωσφορίζουν. Δεκαπέντε ιστορίες που παίζουν με τα όρια του εφήμερου,με τα τεχνάσματα της Τύχης, με τα πεπραγμένα του Πεπρωμένου.

Αννίτα Παναρέτου
(Συγγραφέας) .

Μέσο ανακουφιστικής απόδρασης, με εγγυημένη επιτυχία: αυτό είναι το βιβλίο -κατά την προσωπική μου εκτίμηση στην στενόχωρη συγκυρία που βιώνουμε.
Το βιβλίο μπορεί να μας μεταφέρει στο χρόνο και στο χώρο που θα επιλέξουμε, να μας περισπάσει, να αναβιώσει προσωπικές και συλλογικές αξίες, να προτείνει διαφορετικές οπτικές, να εκτρέψει τις οικογενειακές και φιλικές συζητήσεις από το αναμάσημα της «κρίσης», να βοηθήσει, αποφασιστικά εν τέλει, να πορευτούμε με κάπως πιο φορτισμένες τις μπαταρίες των αντοχών μας.
Εδώ και χρόνια, οι αναγνώσεις μου έχουν στραφεί στην Ιστορία, όπου και όπως μπορεί να ενέχεται μέσα σε ένα βιβλίο. Λόγω και της τωρινής ερευνητικής μου ενασχόλησης, εφέτος έπιασα στα χέρια μου παλαιότερες εκδόσεις, συνήθως με αρχειακό υλικό.
Δεν μπορώ, έτσι, να αναφερθώ σε βιβλία που ξεχώρισα από την παραγωγή του 2014, οπότε περιορίζομαι να ευχηθώ, για το 2015, υγεία σωματική και ψυχική και πολλά και καλά αναγνωστικά ταξίδια.
 
 
 
 Χρίστος Παπαγεωργίου
(Ποιητής
Οι ευχές, ας μου επιτραπεί, είναι ένα είδος προσωπικής, ατομικής αλλά και συλλογικής παρηγορίας, εγώ θα ήθελα όμως δράσεις, θα ήθελα πράξεις, ώστε να μην λιποθυμούν τα παιδιά στο σχολείο από υποσιτισμό, να μην πεθαίνουν οι γέροντες παρατημένοι σε κάποιο κρεβάτι, σε κάποιο άθλιο νοσοκομείο της χώρας, να μην αυτοκτονούν οι άνθρωποι κατεστραμμένοι οικονομικά, να βρουν δουλειά οι άνεργοι, να μην κοιτούν το ταβάνι άτομα γεμάτα κατάθλιψη, και να ενσωματώνονται σταδιακά και ομαλά οι ξένοι, που φτάνουν στον τόπο μας κατατρεγμένοι από πολέμους και εμφυλίους. Σημαντικές οι ευχές λοιπόν, που και ανέξοδα απευθύνουμε ο ένας στο άλλον, που και εύκολα εκστομίζονται, όμως ξεκινώντας από το κράτος και φθάνοντας στον τελευταίο Έλληνα πολίτη, οφείλουμε να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας, να δραστηριοποιηθούμε, να εφαρμόσουμε κοινωνικές πρακτικές, και τέλος, έστω και παραμυθιακά, να περάσουμε και αυτές τις γιορτές με χαρά και αγάπη, με τη σκέψη μας στον συνάνθρωπο που υποφέρει, με το μυαλό μας σε εκείνους, που αδύνατοι και φτωχοί, δε μπορούν να αποκτήσουν ακόμη και τα ουσιώδη και τα άκρως απαραίτητα.
Πέντε βιβλία που ξεχώρισα
Μάρω Δούκα: «Έλα να πούμε ψέματα». Ο εμφύλιος στην Κρήτη και ειδικότερα στα Χανιά. (Πατάκης)
Μαρία Σκιαδαρέση: «Χάλκινο γένος». Μυθιστόρημα εποχής που διαρκεί δυο αιώνες. (Πατάκης)
Χρήστος Οικονόμου: «Το καλό θα’ ρθει από τη θάλασσα». Τέσσερα διηγήματα που διαβάζονται και ως σπονδυλωτό μυθιστόρημα. (Πόλις)
Δημήτρης Πετσετίδης: «Επί τέσσερα» Ο εμφύλιος μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. (Εστία)
Χ.Α Χωμενίδης: «Νίκη». Η ιστορία της μητέρας του συγγραφέα που έζησε από μωρό τη φρίκη του πολέμου και της πρόσφατης Ιστορίας μας. (Πατάκης).
 
 
 
 
 
Ν.Σιδέρης
(Ψυχίατρος,Συγγραφέας) 


Εύχομαι σε καθεμιά και καθένα να ζήσει τουλάχιστον μία φορά κάτι σαν όνειρο: Ένα απόγευμα σε μια παραθαλάσσια πλατεία, όπου άνθρωποι χαζεύουν και μιλάνε. Και κάποιες στάσεις και κάποια λόγια να μαρτυρούν ότι κάποιοι έχουν τόσο πολύ αγαπήσει κάποια που διάβασαν, ώστε έχουν γίνει πια συστατικό της δικής τους αίσθησης του κόσμου: Ψυχή –τ’ άλλο όνομα του βιβλίου. Βιβλίο –τ’ άλλο όνομα της ψυχής.
 
Τα βιβλία που ξεχώρισα:
• Αμάντα Μιχαλοπούλου, Η γυναίκα του θεού, Καστανιώτης:
Όπου η γυναίκα καλείται να καλύψει την έλλειψη [του] Θεού.
• Γιώργος Λαμπράκος, Ψηφιακός Νάρκισσος, Γαβριηλίδης:
Όταν ο νάρκισσος συναντά το τραγικό στη ζωή του: την αδυναμία να αισθανθεί και να εσωτερικεύσει το τραγικό.
• Αννίτα Παναρέτου, Ψυχής Εγκώμιον, εκδόσεις της Εστίας:
Η ανάγκη να γίνει λόγος μαρτυρίας ό,τι έχει ήδη γίνει λόγος άλλης τάξης.
• Κατερίνα Σχινά, Καλή και ανάποδη. Ο πολιτισμός του πλεκτού, Κίχλη:
Ξεπλέκοντας τους μηχανισμούς της πλέξης και της αναπαράστασης της πλέξης.
• Αργυρώ Μουντάκη, Το κορίτσι του Πέτρου, Μεταίχμιο:
Εκεί που οι δύσκολες συναντήσεις ανάμεσα σ’ αγόρια και κορίτσια είναι κάτι ουσιωδώς περισσότερο από αισθηματικές ιστοριούλες ανάμεσα σ’ αγόρια και σε κορίτσια.

 
 Άρης Σφακιανάκης
(Συγγραφέαs)

Το πιο συναρπαστικό μυθιστόρημα -μακράν- που έχω διαβάσει τον τελευταίο καιρό λέγεται: "Η αλήθεια για την υπόθεση Χάρυ Κέμπερτ", του Ζοέλ Ντικέρ. Αφορά έναν συγγραφέα και το δημιουργικό του κενό. Και το έγραψε μόλις 28 ετών.
Από την ελληνική παραγωγή έχω να προτείνω το ιστορικό μυθιστόρημα της Μαρίας Σκιαδαρέση, "Το χάλκινο γένος", που με άφησε άναυδο με την ύφανσή του και μετά το τελευταίο βιβλίο του Μένη Κουμανταρέα -κι όχι επειδή έφυγε από κοντά μας με τέτοιο τρόπο-," Ο θησαυρός του χρόνου", μια σαρκαστική ανάγνωση του φαινομένου θάνατος.
Και βέβαια πολλές ευχές για το νέο έτος!!!



Κατερίνα Σχινά
(Συγγραφέας,Μεταφράστρια,συνεργάτης εφ.Καθημερινή)
Εύχομαι φέτος να διαβάσουμε και να σκεφτούμε περισσότερο, να απομακρυνθούμε από τους μανιχαϊσμούς και τα δίπολα, να εξορκίσουμε τον μισαλλόδοξο λόγο, να ξαναβρούμε εκείνο το νήμα που συνδέει τον εαυτό με τον κόσμο.
Ως αναγνώστες, να ανοιχθούμε σε όλα τα είδη: να βυθιστούμε στον προβληματισμό περί αυθεντικότητας της προσωπικότητας με τους Κιβδηλοποιούς του Αντρέ Ζιντ (μετ. Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πόλις), να ταξιδέψουμε ως τις εσχατιές του εγώ με τον “Ποταμό της μνήμης του Ρίτσαρντ Πάουερς (μετ. Μ. Μακρόπουλος, εκδ. Εστία).
Να ψηλαφίσουμε τις τραχιές επιφάνειες μιας καθημερινότητας σε οξεία κρίση με το εξαιρετικό σπονδυλωτό μυθιστόρημα του Νίκου Α. Μάντη “Πέτρα ψαλίδι χαρτί” (εκδ. Καστανιώτη) ή με την πολιτική μυθιστορία του Μιχάλη Μοδινού “Τελευταία έξοδος Στυμφαλία” (εκδ. Εστία).
Να βυθιστούμε στον ιδιαίτερο κόσμο της Μαρίας Μήτσορα με τα διηγήματά της “Από τη μέση και κάτω” (εκδ. Πατάκη), και να αφεθούμε στην γλυκύτητα της ιδιωτικότητας του ζευγαριού όπως αποτυπώνεται στο “Αγάπη/Love” του Γ.Ι.Μπαμπασάκη (εκδ. Εστία).
Τέλος, ως διασκεδαστική, ανακουφιστική διέξοδο, να καταφύγουμε στο βιβλίο της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου “Το παρόν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας” (εκδ. Πόλις), το πιο πνευματώδες, ίσως, βιβλίο της χρονιάς.
 
 
 
 
 
 Τούλα Τίγκα
(Συγγραφέας)


Πάντα ταξίδευα πολύ,με τα βιβλία. Προορισμοί αγαπημένοι ,αρχικά , τα παραμύθια . « Αρχή του παραμυθιού ,καλημέρα σας …» Έτσι απλά , στη γλώσσα του παιδιού που ήμουν ! Μετά μπήκα για τα καλά στη χώρα των θαυμάτων! Οι ήρωες της Δέλτα και του Μυριβήλη, τα δεινά της εφηβείας στην «Eroica» του Κ. Πολίτη και στον «Λεονή» του Θεοτοκά, η ευλάβεια του Παπαδιαμάντη ,η Λιμνοθάλασσα του Παλαμά , ο καημός του Σεφέρη , το Αιγαίο του Ελύτη. Η Μάρω Δούκα και ο στρόβιλος μέσα μου με τη γραφή της ! Μαγεμένη , και συνέχιζα εκτός συνόρων! Νέοι προορισμοί , νέοι σταθμοί -οι γειτονιές του Ντίκενς , τα σαλόνια της Όστιν και της Β. Γουλφ η αγωνία ,το Παρίσι του Ουγκώ και της Σαγκάν , ο Μισισιπής του Τομ Σώγιερ , η Ισπανία του Χέμινγκουέι και η κοινωνία του μεσοπολέμου στον Φιτζέραλντ . Ύστερα το Μακόντο του μάγου Μαρκές … Και τα ταξίδια συνεχίζονται .
Αυτό εύχομαι : στους αναγνώστες ,ταξίδια πολλά μέσα από βιβλία , και στα βιβλία , όλο και περισσότερους ταξιδιώτες στις σελίδες τους !
Φέτος , με καθήλωσε η Λίλιθ της Ε.Γκίκα, με «πόνεσε» το «Γερνάω επιτυχώς» του Σκαμπαρδώνη - το ξαναδιάβασα-! περιπλανήθηκα στον κόσμο με τον Ματίας Αλμοσίνο του Ζουργού , μ’ έκανε και γέλασα ο Π. Πράντζιος με την Πόλη που έχει ρεπό .
Χάδι στην ψυχή μου, η ποίηση ! Ενδιάμεσος σταθμός πάντα! Για ανεφοδιασμό πριν από τα ταξίδια στην πεζογραφία .
 
 
 
 
Κωνσταντίνος Τζαμιώτης
(Συγγραφέας)


Εύχομαι καλές γιορτές,υγεία και προσωπική γαλήνη σε όλους. Όσο για εκείνους που θα επισκεφτούν τα βιβλιοπωλεία για τα δώρα τους ας επιλέξουν βιβλία με γνώμονα την αισθητική και την ποιότητα.
Τον τελευταίο καιρό διάβασα τα εξής ωραία βιβλία τα οποία και προτείνω:
Βαγγέλης Ραπτόπουλος, Μοιρολα3, εκδόσεις Τόπος
Βάσια Τζανακάρη, Η καρέκλα του κυρίου Έκτορα, εκδόσεις Μεταίχμιο
Γιώργος Λαμπράκος, Ψηφιακός Νάρκισσος, εκδόσεις Γαβριηλίδης
Βίκυ Τσελεπίδου, Ελενίτ, εκδόσεις Νεφέλη
Γιώργος Ψάλτης, Παναγιές Ελένες, εκδόσεις Ίκαρος

 
 
 
 
 
 
Πασχαλία Τραυλού
(Συγγραφέας)

Εύχομαι σε όλους μας το νέο έτος να ανακαλύψουμε περισσότερες αλήθειες,να ταξιδέψουμε στο χρόνο ,να τιμωρήσουμε αδικίες, να ανακαλύψουμε μυστικά και να ζήσουμε χίλιες ζωές διαβάζοντας περισσότερα βιβλία.Καλή χρονιά!!!
Ξεχωρίζω τα βιβλία:
"Η κότα που ονειρευόταν να πετάξει",
"Η γοργόνα "της Camilla Lackberg,
"Καλημέρα Θλίψη", της Φρανσουάζ Σαγκαν,
"Για δύο δευτερόλεπτα" της Rachel Joyce,
"To βιβλίο της Κατερίνας", του Αύγουστου Κορτώ.


 
 
 
 
 
 Γιώργος Χριστοδουλίδης
(Ποιητής-Δημοσιογράφος)
 

Εύχομαι στους συγγραφείς να γράψουν έστω ένα βιβλίο(είναι αρκετό) που θα το θυμούνται όσοι το διαβάσουν και στους αναγνώστες να μην διαβάσουν πολλά βιβλία που δεν θα θυμούνται καθόλου...

Υφ Μπονφούα-Η μαγεία της γλώσσας σε ποίηση
Ζοσέ Σαραμάγκου-Η μυθιστορηματική ενοποίηση του κόσμου των ζωντανών με τον κόσμο των νεκρών.
Τόμας Τράνστρομερ-Η απαράμιλλη ικανότητα ο ποιητής να ΣΕ ΜΕΤΑΦΕΡΕΙ στο χρόνο και το χώρο του ποιήματος. Η τρισδιάστατη ποίηση.
Θωμάς Κοροβίνης-"Με κίνδυνο άγνοιας", το πιο συγκλονιστικά ρεαλιστικό έργο που γράφτηκε στην ελληνική λογοτεχνία τα τελευταία χρόνια.Σπάνια να κλάψω κατά τη διάρκεια ενός βιβλίου και να ξέρω ότι θα κλάψω ακόμη πιο πολύ στο τέλος του
Παντελής Μπουκάλας-"Η ζωντανή απόδειξη", (σπάνιο φαινόμενο) ότι ένας κριτικός μπορεί να είναι και μέγιστος ποιητής. Η απόδειξη ότι είναι αρκετά πέντε μεγαλουργήματα-ποιήματα για να πεις ότι αυτή η συλλογή είναι κάτι το ξεχωριστό.



Δήμητρα Χριστοδούλου
(Ποιήτρια)
 
" Αν μια ευχή θα ήταν αρκετή, ώστε περισσότερα και καλύτερα βιβλία να έφταναν καθημερινά στο κομοδίνο των ανθρώπων, θα έψαχνα πράγματι να την αναζητήσω...Περιορίζομαι,λοιπόν, να ευχηθώ να διατηρήσουμε μέσα στις τρικυμίες που ζούμε την αγάπη για το βιβλίο ως πίστη στη δύναμη της καθαρής σκέψης.
Θα μιλήσω για ποίηση.
Ελληνική και γυναικεία.
Η παλαιότερη ,πάντα εξαιρετική Αθηνά Παπαδάκη έδωσε φέτος "ΤΟ ΚΟΠΑΔΙ",με υπαινικτικό,λιτό, υπαρξιακά ανήσυχο προσωπικό λόγο.
Και η νεότατη , πρωτοεμφανιζόμενη Μαρία Φίλη "ΤΟ ΠΙΟ ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΑΠΟΚΤΗΜΑ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ", με πληθωρκής φαντασίας λόγο ,ελεγχόμενο ωστόσο από την ίδια τη μουσική του.Αξίζουν να διαβαστούν.
Όπως και οτιδήποτε δημοσιεύει οποτεδήποτε η μεγάλη Ζέφη Δαράκη. "
 
 
 
 
 

 

22 Δεκεμβρίου 2014

Νικόλας Σεβαστάκης-"Να ξεφύγουμε από την αθλιότητα των εξουσιαστικών μικρομηχανισμών και από την τυραννία της αμάθειας."

         Νικόλας Σεβαστάκης
 



"Να ξεφύγουμε από την αθλιότητα των εξουσιαστικών μικρομηχανισμών
                                         και από την τυραννία της αμάθειας."

Ο ακαδημαικός καθηγητής και συγγραφέας κ.Νικόλας Σεβαστάκης μιλά στις Διαδρομές για το νέο του βιβλίο,"Γυναίκα με ποδήλατο",εκδ.Πόλις,για την πεζογραφία που σηματοδοτεί μια νέα σχέση του με τη γραφή  και για την ποίηση.
Επίσης,κάνει λόγο για τις πολιτικές προεκτάσεις ή και  βάσεις που διαπνέουν τα κείμενά του,αλλά και για τα συναισθήματα που κυριαρχούν σήμερα στο ελληνικό πανεπιστήμιο και στους φοιτητές,ενώ αναφέρεται στους δικούς του "δασκάλους" και στην ανάγκη εξωτερίκευσης των συναισθημάτων του συγγραφέα στα μυθιστορήματά του


 Τι είναι αυτό που οδηγεί έναν ακαδημαϊκό να καταπιαστεί με τη λογοτεχνία και την ποίηση;  Ποια ανάγκη σάς ώθησε να γράψετε τη «Γυναίκα με ποδήλατο»; 

Για πολλά χρόνια έγραψα διαφορετικά πράγματα: ποίηση, φιλοσοφικό δοκίμιο και άρθρα παρέμβασης, αυτό που λέμε επιφυλλίδα. Η πεζογραφία έρχεται πολύ αργότερα. Έχω την αίσθηση ότι σηματοδοτεί μια νέα σχέση μου με τη γραφή και όχι ένα πάρεργο ή μια «λοξοδρόμηση» από τα άλλα, τα ακαδημαϊκά γραψίματα και καθήκοντα. Αυτό που με ωθεί πλέον συστηματικά στη μυθοπλαστική γραφή είναι ένα αίτημα κατανόησης το οποίο δεν μπορεί να ικανοποιηθεί από άλλα είδη λόγου: γνώση-κατανόηση και συγχρόνως παραμυθία, βαθύτερη συμφιλίωση με τις αποχρώσεις και τις λεπτομέρειες προσώπων και καταστάσεων. Το αγαπημένο μου θέμα είναι πάντα ένα πρόσωπο μοιρασμένο άνισα ανάμεσα σε δημόσιες ή κοινωνικές απαιτήσεις και σε ανολοκλήρωτα ατομικά όνειρα. Τέτοια πρόσωπα συναντώ γύρω μου και νομίζω ότι αφηγούνται με τον τρόπο τους ιστορίες αυτού του τόπου και όχι μόνο τα ιδιωτικά τους βάρη. Το ιδιωτικό και το συλλογικό γνέφουν το ένα προς το άλλο διατηρώντας την απόστασή τους, τη μυστηριώδη απόκλισή τους.
 
 
Το βιβλίο έχει έντονη την πύκνωση της ποίησης. Το μικρό διήγημα, η μικρή φόρμα,ταιριάζει καλύτερα στον ποιητή Σεβαστάκη; 

Υπάρχει όντως μια ποιητική προδιάθεση και μια αντίστοιχη εμπειρία της γλώσσας από την οποία δεν απαλλάσσεται κανείς γράφοντας πεζό. Μην ξεχνάμε όμως ότι πολλές φορές είναι το ίδιο το θέμα που «ανεβάζει» ποιητικές στροφές. Όταν , για παράδειγμα, ένα διήγημα ανασυνθέτει σκέψεις και συναισθήματα της παιδικής ηλικίας, εύλογα διασχίζεται από στοιχεία μιας ποιητικής  φαντασίας. Αλλά υπάρχει και μια τομή ανάμεσα στο διήγημα ή στη νουβέλα και στο ποίημα: μια τομή δημιουργική που για μένα αποτελεί πρόκληση. Δεν είναι δηλαδή στην πρόθεσή μου το ποιητικό πεζό, πόσο μάλλον κάποια εκδοχή πεζοποιήματος.
 

Έντονη είναι και η πολιτική απόχρωση.
Ελέχθη ότι η Δώρα, η ηρωίδα του διηγήματος «Γυναίκα με ποδήλατο», διαβάζεται και ως μια αλληγορία για την Αριστερά. Ισχύει; Το είχατε σκεφτεί έτσι;

Για τον πολιτικό χαρακτήρα ορισμένων διηγημάτων μίλησε ένα μέρος της κριτικής. Προφανώς, η δική μου πρόθεση, η πρόθεση του συγγραφέα δεν είναι η μοναδική έγκυρη άποψη για τις σχέσεις αυτές, τις συχνά υπόγειες, ανάμεσα στο κείμενο και την ιστορική στιγμή, στο μυθοπλαστικό υλικό και στα πολιτικά ερωτήματα. Για μένα όμως, η γυναίκα με ποδήλατο, η Δώρα του ομώνυμου διηγήματος, δεν αποτελεί μια αλληγορία της Αριστεράς  όσο μία γυναίκα όπως την πλάθει, την «σχεδιάζει» και την συντρίβει ενίοτε, η φαντασία των γύρω της. Η Δώρα είναι το θύμα ενός εξιδανικευτικού ρομαντισμού που την θέλει εξωτική και ανέγγιχτη αλλά και όμηρος του κοινωνικού φθόνου που της απαγορεύει να ξεφύγει από τη μοίρα της, να αρθεί πάνω από την τοπική κοινότητα.
Από την άλλη, ωστόσο, επειδή είμαι ένα ον πολιτικό και έχω εκτεθεί με δημόσια γραφή σε πολιτικά ζητήματα, κάποιος σκέφτεται ότι οι συγγραφικές μου προθέσεις μου θα είναι και εδώ «πολιτικές». Δεν είναι όμως έτσι, και ας απογοητευτούν όσοι ταυτίζουν πλέον την ενδιαφέρουσα λογοτεχνία με  την ιστορική ή πολιτικότροπη γραφή. Υπάρχει αναμφίβολα πολιτική και ιδεολογική διάσταση σε ορισμένες από τις πιο αυτοβιογραφικές ιστορίες της Γυναίκας με ποδήλατο. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν είχα την πρόθεση να ασκήσω κοινωνική κριτική ή να προβάλλω μια πολιτική στάση «μέσω της λογοτεχνίας». Η λογοτεχνία, έτσι όπως την κατανοώ εγώ, δεν είναι όχημα ούτε διάμεσος προς την πολιτική πράξη και την κοινωνική συνείδηση αλλά αυτοσύστατη διερώτηση για τη σχέση μας με τον κόσμο και τις ιδιαίτερες αλήθειες των άλλων. 
 
 
Στο πρώτο κιόλας διήγημα, δίνετε μια πυκνή-κοινωνική όψη της κρίσης. Μιλάτε για «επιθυμία να ζήσει κανείς προσποιούμενος ότι μετέχει στην ιστορία εκπληρώνοντας συνετά τα καθήκοντά του». Στη σημερινή συγκυρία υπάρχει αυτή η δυνατότητα, έστω της προσποίησης, ότι μετέχουμε στην ιστορία; 

 Το πρώτο διήγημα δεν αναφέρεται στο σήμερα και στην κρίση. Μιλάει για την τεχνική που είχε αναπτύξει ένα παιδί να δηλώνει προς τα έξω επιμελές (μετέχοντας στην Ιστορία και στα «μαθήματά» της) ενώ η βαθύτερη φύση του υπήρξε η ρέμβη και η αγάπη για τις λέξεις και τις αφηγήσεις. Αυτός ο διχασμός άλλοτε βιώνεται άσχημα ως αποτυχία προσαρμογής και άλλοτε διευρύνει το βλέμμα και το αυτί για να τα κάνει πιο ευρύχωρα και διεισδυτικά σε πολλαπλές πραγματικότητες. Η λογοτεχνική πρακτική άλλωστε είναι πιο κοντά στον πολυθεϊσμό των αξιών, στην παραδοχή του ανεξάλειπτου πλουραλισμού των ανθρώπινων κόσμων. Η ενσυναίσθηση, η ικανότητα να μπαίνει κανείς στο δέρμα, στις σκέψεις και στα πάθη του άλλου, ακόμα και του πιο απεχθούς ατόμου, είναι νομίζω η σημαντικότερη αρετή της λογοτεχνίας.  Στη λογική της λογοτεχνίας δεν χωράει η απλοϊκή διαίρεση του  κόσμου σε ‘εμάς’ και ‘αυτούς’. Αντίθετα, όποιος εγκλωβίζεται στην ιδέα του κόσμου ως πολεμικής αρένας  μεταξύ ευδιάκριτων σχηματισμών, χάνει κάθε δυνατότητα να συναισθανθεί τον άλλον, να συνομιλήσει με τον αντίπαλο.
 
 
  Ένας άνθρωπος της γραφής, όπως εσείς, επηρεάζεται από άλλους παλιότερους –έχει τους δικούς του, προσωπικούς δασκάλους. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για τους δικούς σας; Έλληνες και ξένους…

Τα μαθήματα των δασκάλων είναι ποικίλα και αλλάζουν μέσα στο χρόνο. Από την πεζογραφική παράδοση αναφέρω τον Φλωμπέρ της αριστουργηματικής Αισθηματικής Αγωγής, τις ιστορίες του Μωπασάν και του Τσέχωφ, τον Γιόζεφ Ροτ και τον Σωλ Μπέλοου. Από μια τελείως άλλη σκοπιά, αναφέρω ως σταθερή επίδραση τον Πωλ Βαλερύ των στοχαστικών αφορισμών. Στα ποιητικά πράγματα, οι δάσκαλοι ήταν κυρίως Έλληνες ποιητές: οι χαμηλόφωνοι της γενιάς του είκοσι, ο Σεφέρης, ο Γιάννης Ρίτσος των συλλογών με τα βραχύσωμα ποιήματα κυρίως, ο Σαχτούρης και ο ύστερος, ρομαντικός Λειβαδίτης. Υπάρχουν όμως πολλές άλλες πηγές και σημεία αναφοράς που χρωμάτισαν επιμέρους περιόδους της ζωής μου. Για παράδειγμα, στη φιλοσοφία ο Χάιντεγκερ και ο Μωρίς Μερλώ-Ποντύ. Τα τελευταία όμως χρόνια επανεκτιμώ τη σκέψη του Καμύ. Ο Καμύ είναι για μένα ένας από τους ελάχιστους ευρωπαίους συγγραφείς του εικοστού αιώνα που ανέλαβε έγκαιρα τις ευθύνες του: και αντιφασίστας και αντιολοκληρωτικός, αντίθετος στη ψυχροπολεμική υστερία μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αλλά πάντα έτοιμος να υπερασπιστεί τα θύματα του σταλινικού ολοκληρωτισμού. Για μένα αυτό ήταν γενναιότητα. Και παράδειγμα.
 
Ο αφηγητής της «Γυναίκας με ποδήλατο» και πολιτικά παρεμβατικός Σεβαστάκης της «Τυραννίας του αυτονόητου» και της «Κοινότοπης χώρας», τι θα έλεγε για το σημερινό Πανεπιστήμιο με την ιδιότητα του καθηγητή στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης; Ποια συναισθήματα κυριαρχούν σήμερα σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες; Τι θα πούμε στα παιδιά που, ενώ έμαθαν και έκαναν το μάθημά τους, κινδυνεύουν αύριο να ανταμειφθούν με ένα αβέβαιο μέλλον; 

Το πανεπιστήμιο δεν είναι ένα ενιαίο και συμπαγές «πράγμα», ένας θεσμός που πρέπει είτε να τον εγκωμιάζουμε αποσιωπώντας τις παθογένειές του είτε να τον κατεδαφίζουμε με ευκολία. Για να μπορέσει να λειτουργήσει ως δημόσιο πανεπιστήμιο χρειάζεται πόρους αλλά και δημιουργικό πνεύμα, μακριά από ιδεολογικούς μονολόγους. Έχω ασκήσει και συνεχίζω να ασκώ έντονη κριτική σε μια ορισμένη ρητορική για το πανεπιστήμιο των αρίστων ή το πανεπιστήμιο-επιχείρηση. Νομίζω ότι όσοι υιοθετούν αυτή την οπτική παραβλέπουν τις πραγματικές κλίμακες και μυθοποιούν μια τεχνοκρατική ατζέντα. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα ουσίας με τις αντιπολιτεύσεις που ασκούνται σε αυτή την τεχνοκρατική αντίληψη: ένας «αριστερισμός» παρωχημένος, αδιάφορος για τα πνευματικά και παιδαγωγικά ερωτήματα, προσανατολισμένος σε μια στρατηγική της εφόδου σε συγκλήτους. Από τη μια βλέπω την οικονομική ασφυξία σε συνθήκες μερικής «απελευθέρωσης» των μετεγγραφών και φθοράς των υποδομών μας. Από την άλλη, αδυνατώ να βρω κάτι γόνιμο σε μία αντίδραση απολύτως προβλέψιμη, δογματικά φιλοπόλεμη, χωρίς καμιά βαθύτερη πολιτισμική αγωνία για τη διαμόρφωση μιας σύγχρονηςεκπαιδευτικής και μορφωτικής σφαίρας ελευθερίας. Καθετί καλό κυκλοφορεί και παράγεται τα τελευταία χρόνια απειθαρχώντας πρακτικά στη λογική των στρατοπέδων: εκεί, για παράδειγμα, όπου φοιτητές, καθηγητές αλλά και εργαζόμενοι των ιδρυμάτων συναισθάνονται τις δυσκολίες και μαθαίνουν την τέχνη της διαφωνίας με όρους σεβασμού. Γιατί διαφωνίες υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν αφού δεν είναι δυνατή η γενική συναίνεση σε μια και μόνη ιδέα και πρακτική του πανεπιστημίου και της ανάπτυξής του. Το θέμα είναι να ξεφύγουμε από την αθλιότητα των εξουσιαστικών μικρομηχανισμών και από την τυραννία της αμάθειας. Δύσκολη υπόθεση σε μια εποχή όπου η αβεβαιότητα για το μέλλον είναι ευφημισμός για την αίσθηση πολλών ότι το μέλλον θα είναι «σίγουρα χειρότερο».
 

Τελειώνοντας την ανάγνωση του βιβλίου, ανέτρεξα και ξαναδιάβασα με διαφορετική σειρά κάποια από τα 32 μικρά διηγήματα, διαπιστώνοντας τα διαφορετικά, εναλλασσόμενα συναισθήματα που προβάλλετε στο καθένα. Τελικά, η ανάγκη της γραφής  πηγάζει από την ανάγκη εξωτερίκευσης αυτών των συναισθημάτων; 

Τα συναισθήματα στο πεζογραφικό κείμενο χρειάζονται προσοχή. Και ακόμα περισσότερο η διαχείριση της συγκίνησης. Παραδέχομαι ότι δεν μπορώ να γίνω ψυχρός συγγραφέας, συγγραφέας της ξηρής φράσης και της υπερβολικά αναλυτικής αφήγησης. Η συμπύκνωση είναι ο αφηγηματικός μου τρόπος. Και εδώ υπάρχει πάντα ο κίνδυνος εκτροπής προς έναν λόγο δραματικής φόρτισης και συναισθηματικής υπερθέρμανσης. Γιατί όμως είναι κίνδυνος αυτό; Δοκιμάζω μιαν απάντηση για να εξηγηθώ: ίσως ο συγγραφέας που ανεβάζει αστόχαστα την ένταση των φράσεών του αστοχεί τελικά στην ουσιαστική επικοινωνία με τον αναγνώστη. Διότι τείνει να πιστεύει ότι «γοητεύει εύκολα» τον αναγνώστη του και έτσι έχει την τάση να αδιαφορεί για τη βελτίωση της τέχνης του, για την κοπιώδη υπέρβαση των βέβαιων τεχνικών του αδυναμιών. Πιστεύω πολύ σε μια λογοτεχνία διακριτική αλλά συγχρόνως ικανή να δώσει μια αίσθηση των  περασμάτων ανάμεσα στα πρόσωπα και στη χώρα, στα πάθη των ατόμων και στα συλλογικά διλήμματα. Το επίκεντρο είναι το άλγος των ατόμων, οι ατομικές ιστορίες και τα παράδοξα της διαπροσωπικής σχέσης. Αλλά αυτές οι ατομικές ιστορίες αφορούν αυτή την κοινωνία και τους μεγάλους μετασχηματισμούς της. Στα πεζά που δουλεύω τώρα, προσπαθώ να πάω μακρύτερα σε αυτόν το δρόμο, διορθώνοντας ελπίζω κάποιες αδυναμίες των προηγούμενων διηγημάτων.

 

Γυναίκα με ποδήλατο,Νικόλας Σεβαστάκης,εκδ.Πόλις

 
Το βιβλίο του Νικόλα Σεβαστάκη,Γυναίκα με Ποδήλατο,αποτελείται από 32 διηγήματα,πεζά και βινιέτες.
"Ένας παλιός συνωμότης που εμφανίζεται σαν φάντασμα έξω από ένα αρωματοπωλείο. Μια όμορφη γυναίκα που την απειλεί η φαντασία των ανθρώπων της επαρχιακής πόλης. Ο κόσμος των παιδιών που ασφυκτιούν ανάμεσα στους μεγάλους. Ένας σύντομος έρωτας στη Γαλλία και ο αποχαιρετισμός ενός φίλου μέσα από τη μουσική.


Ο Νικόλας Σεβαστάκης προσεγγίζει με διεισδυτική ματιά και αποδραματοποιημένη αφήγηση τις λεπτές αποχρώσεις που περιπλέκουν έναν έρωτα, έναν θαμμένο φόβο, μια τυχαία συνάντηση. Στις ιστορίες του, μια συνηθισμένη μέρα παίρνει παράξενη κλίση και οι μνήμες εισβάλλουν απρόσκλητες στο παρόν. Οι άνθρωποι μοιάζουν φτιαγμένοι από το υλικό της αμφιβολίας, αλλά επιμένουν να διεκδικούν πίστη στα λόγια και στο βλέμμα του άλλου.


Στα διηγήματα αυτά οι τελευταίες δεκαετίες περνούν αποσπασματικά, ωστόσο μας τοποθετούν στον καιρό και τον τόπο, με εικόνες και χειρονομίες που μαρτυρούν τη συνύπαρξη της ομορφιάς και της απώλειας. Και τα πρόσωπα, τα οποία συναντούμε εδώ, άλλοτε λοξοδρομούν προς την ονειροπόληση κι άλλοτε υποφέρουν από τους ρόλους που έτυχε να παίζουν στη ζωή τους."

Ενώ δείχνουν αυτοτελή,στην ουσία αποτελούν ένα παζλ με αυτοβιογραφικά,αλλά και στοιχεία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας.

Στις 228 σελίδες του βιβλίου,ανακάλυψα την εξαιρετικά καλοδουλεμένη γραφή του Νικόλα Σεβαστάκη και την ικανότητά του να σε μεταφέρει στο κλίμα και στο τοπίο κάθε ιστορίας του.



Βιογραφικό
Ο Νικόλας Σεβαστάκης γεννήθηκε στο Καρλόβασι της Σάμου το 1964. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο και πολιτική θεωρία στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Lyon II της Γαλλίας. Η διδακτορική του διατριβή αναφέρεται στη χαϊντεγγεριανή κριτική της τεχνικής και της νεωτερικότητας. Ασχολήθηκε με την ποίηση, το δοκίμιο, την κριτική και περιστασιακά με τη μετάφραση. Από το 1999 διδάσκει πολιτική και κοινωνική φιλοσοφία, αρχικά στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Αιγαίου, και από το 2006 ως αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ. Μέσα από μια σειρά βιβλίων και άρθρων του, έχει ασχοληθεί με ζητήματα κριτικής της ιδεολογίας και της νεωτερικότητας. Ζει στη Θεσσαλονίκη.

 

15 Δεκεμβρίου 2014

 
Δημήτρης Στεφανάκης


Κοσμοπολιτισμός είναι κυρίως η οικουμενικότητα των χαρακτήρων,
τα σύνορα που ρίχνουμε κάθε φορά μέσα μας.


Ο συγγραφέας Δημήτρης Στεφανάκης,που πρόσφατα  τιμήθηκε με το διάσημα του Ιππότη Γραμμάτων & Τεχνών του Γαλλικού Κράτους,μιλά στις Διαδρομές για την απήχηση της βράβευσής του,την ευρωπαική θεματολογία και τον κοσμοπολιτισμό  στα μυθιστορήματά του,την αγάπη του για τη Γαλλική γλώσσα, τον Αλμπέρ Καμύ και την κλασική λογοτεχνία.
Μιλά ακόμα για το μεταφραστικό του έργο,ενώ αποκαλύπτει τα επόμενα  συγγραφικά του βήματα και τη στροφή του στο μοντέρνο κόσμο και να αναμετρηθεί  μαζί του ως συγγραφέας της νέας χιλιετίας.
Ο Δημήτρης Στεφανάκης,επισκέπτεται την πόλη του Βόλου σε μια τιμητική εκδήλωση  για τη συμβολή του στην προώθηση του γαλλικού πολιτισμού στην Ελλάδα στην  Ελληνογαλλική Σχολή "Άγιος Ιωσήφ",την Πέμπτη18 Δεκεμβρίου στις 6.30 μ.μ.



 
Πώς προέκυψε η ευρωπαϊκή θεματολογία στα βιβλία σας;
Η ευρωπαϊκή θεματολογία στα βιβλία μου προέκυψε όχι μόνο από την ανάγκη να διαφοροποιηθώ από τα στερεότυπα προηγούμενων δεκαετιών αλλά και από την πεποίθηση ότι ως λαός της Ευρώπης μοιραζόμαστε κι εμείς τη μεγάλη παράδοση του μυθιστορήματος που δημιούργησαν γενιές και γενιές κορυφαίων Ευρωπαίων συγγραφέων. Είναι πιθανόν η θεματολογία αυτή να προκάλεσε το ενδιαφέρον ξένων εκδοτών που οδήγησε σε μεταφράσεις και σημαντικές διακρίσεις. 

Έχετε βραβευθεί με το Διεθνές βραβείο Καβάφη  το 2011 και ήσαστε υποψήφιος για το  βραβείο "Prix du livre Europeen".Η  πρόσφατη διάκρισή σας ως Ιππότης Γραμμάτων και Τεχνών από το γαλλικό κράτος τι σημαίνει για εσάς;
Η πιο πρόσφατη διάκριση, τα διάσημα του Ιππότη Γραμμάτων και Τεχνών από το Γαλλικό κράτος, «επισημοποιεί» κατά κάποιο τρόπο την αγαστή μου σχέση με τη Γαλλία, τη γλώσσα της και τον πολιτισμό της. Παράλληλα, στο πρόσωπό μου,  τιμάται πρωτίστως η σύγχρονη Ελληνική λογοτεχνία.

 Η  αγάπη σας για τη  Γαλλική γλώσσα και τον Αλμπέρ Καμύ.Πόσο αλληλένδετα είναι μεταξύ τους;
 Ο «έρωτάς» μου με τη Γαλλική γλώσσα ξεκίνησε από τον Αλμπέρ Καμύ, που υπήρξε για μένα δάσκαλος, συνομιλητής και πηγή ανεξάντλητης έμπνευσης, αν σκεφτεί κανείς ότι πρωταγωνιστεί σε ένα από τα μυθιστορήματά μου που αγαπώ ίσως περισσότερο από όλα. 
Η Γαλλική γλώσσα είναι το μισό παγκόσμιο μυθιστόρημα, αν βέβαια αναλογιστούμε τις κοσμογονικές αλλαγές που επέφεραν στη λογοτεχνία οι στιβαρές παρουσίες των Γάλλων συγγραφέων στον δέκατο αιώνα. Η σχέση μου με την γλώσσα του Σταντάλ και του Φλομπέρ ήταν πρωτίστως μια αναμέτρηση και σ’ αυτή την αναμέτρηση επέστρεψα πρόσφατα, μεταφράζοντας τον Συνταγματάρχη Σαμπέρ ,του Μπαλζάκ, για λογαριασμό των εκδόσεων Έναστρον

Ο κοσμοπολιτισμός κυριαρχεί στα μυθιστορήματά σας..
Ο κοσμοπολιτισμός στη λογοτεχνία είναι μια ακόμα προσωπική μου εμμονή που καλλιέργησα τα τελευταία χρόνια. Τώρα που ο κύκλος φαίνεται να κλείνει, τουλάχιστον προσώρας, θέλω να θυμίσω πως κοσμοπολιτισμός στο μυθιστόρημα δεν είναι απαραίτητα οι μεγαλειώδεις κόσμοι του παρελθόντος στους οποίους προστρέχουμε εμείς οι συγγραφείς. Κοσμοπολιτισμός είναι κυρίως η οικουμενικότητα των χαρακτήρων, των ιδεών και της γραφής – τα σύνορα που ρίχνουμε κάθε φορά μέσα μας. 

Η σημασία της κλασικής λογοτεχνίας σε σχέση με τη σύγχρονη πληθώρα εκδόσεων;
Αναφέρομαι συχνά στην αγρονομική αντίληψη που έχουν κάποιοι για τη λογοτεχνία, προσδοκώντας κάθε χρονιά μια καλή σοδειά που απαξιώνει αυτομάτως όλες τις προηγούμενες.  Έτσι όμως αντιπαρέρχονται αβίαστα την σημασία του κλασικού. Η αποκοπή από τα έργα των κλασικών θέτει πριν από όλα σε κίνδυνο την ίδια την λογοτεχνία και το μέλλον της στον κόσμο. 

Έχετε μια αξιόλογη πορεία και ως μεταφραστής.Πόσο  η τέχνη της μετάφρασης επηρέασε τη δική σας συγγραφική σας πορεία;
Αν υπάρχει ένα πράγμα που με έχει διδάξει η τέχνη της μετάφρασης είναι ότι όσο κανείς πηγαίνει προς τα πίσω,  έρχεται σε επαφή με ανυπέρβλητες συλλήψεις που πάντα έχουν κάτι να μας διδάξουν.  Φυσικά η λογοτεχνία δεν έπαψε ποτέ να μεγαλουργεί. Η μεταφραστική μου εμπειρία από βιβλία όπως η Κάρμεν του Μεριμέ. εμπλουτίστηκε στη συνέχεια με σύγχρονα έργα όπως ο Χέρτσογκ του Σολ Μπέλοου ή Γερτρούδη και Κλαύδιος του Τζον Αμπντάικ αλλά και με εξαιρετικά θεωρητικά κείμενα όπως το Συνομιλώντας με τους νεκρούς της Μάργκαρετ Άτγουντ
Ωστόσο σε όλα κυριαρχεί η σχέση μου με την μυθοπλασία. Πριν ακόμα τελειώσω ένα βιβλίο, σκέφτομαι το επόμενο. Κάθε συγγραφέας που σέβεται τον εαυτό του, πρέπει να διαθέτει στρατηγική. Όταν έγραφα τις Μέρες Αλεξάνδρειας γνώριζα καλά ότι εγκαινίαζα ένα πολυετή κύκλο αφηγήσεων  με φόντο τους μεγαλειώδεις κόσμους του παρελθόντος. Έκτοτε είτε έγραφα για το Παρίσι των αρχών του εικοστού αιώνα και για την Αθήνα του μεσοπολέμου είτε για τον βασιλιά Λεωνίδα της Σπάρτης είτε ακόμα για την κοσμική παραδοξότητα της επιστροφής του Καμύ στην εποχή μας, γνώριζα καλά ότι είχα να κάνω με τον κοσμοπολιτισμό και τις ποικίλες εκφάνσεις του. 

Το επόμενο βιβλίο σας;
Σήμερα αφήνω πίσω μου τον διεθνικό αυτό σύμπαν, για να επιστρέψω στο μοντέρνο κόσμο και να αναμετρηθώ μαζί του ως συγγραφέας της νέας χιλιετίας. Η πικρή γεύση που άφησαν τα τελευταία χρόνια με την κατάρρευση του μεταπολιτευτικού ονείρου αλλά και η ανεπίστρεπτη νιότη μιας ολόκληρης χώρας που θα νοσταλγούμε εφεξής, αποτελούν τον αφηγηματικό μίτο στο νέο μου μυθιστόρημα. Η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα δεν έχει να επιδείξει μεγαλειώδεις κόσμους, διαθέτει ωστόσο τη δική της μυθιστορηματική δυναμική. Η  γοητεία της σύγχρονης λογοτεχνίας συνίσταται στο γεγονός  ότι μπορεί να δώσει σε μια παρέα απλών ανθρώπων επικό ανάστημα ισάξιο ενός Αγαμέμνονα ή ενός Άμλετ. Στο νέο μου μυθιστόρημα δεν αναζητώ μόνο καινούργιους μύθους αλλά και νέα εκφραστικά μέσα και μέσα από όλα αυτά την εξέλιξή μου ως μυθιστοριογράφου. 

Επισκέπτεστε για τρίτη φορά την πόλη του Βόλου μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια.
Σηματοδοτεί κάτι για εσάς η παρουσία σας στην πόλη μας την ερχόμενη Πέμπτη;
Η παρουσία μου στο Βόλο στις 18 Δεκεμβρίου θα είναι ίσως η τελευταία αναλαμπή στην κοσμοπολιτική εμμονή μου, την οποία υπηρέτησα δέκα χρόνια τώρα με ποικίλους τρόπους. Δεν ξεχνώ ότι πόλεις όπως ο Βόλος με τις μητροπολιτικές τους αντανακλάσεις στο παρελθόν θα μπορούσαν κάλλιστα να με είχαν εμπνεύσει σε ανάλογο εγχείρημα.  Η πρόσκλησή μου μάλιστα από ένα φορέα που συνδέεται άμεσα με την γαλλική γλώσσα και τον πολιτισμό επισημαίνει με τον καλύτερο τρόπο την διεθνή μου πορεία που ξεκίνησε από τη Γαλλία και θεμελιώθηκε εκεί. 




Ιππότης Γραμμάτων χρίστηκε ο Δημήτρης Στεφανάκης

Την Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου ο συγγραφέας Δημήτρης Στεφανάκης τιμήθηκε με το διάσημα του Ιππότη Γραμμάτων & Τεχνών του Γαλλικού Κράτους από τον Σύμβουλο Συνεργασίας και Μορφωτικής Δράσης της Πρεσβείας της Γαλλίας στην Ελλάδα και Διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Ολιβιέ Ντεκότ.

Η τελετή πραγματοποιήθηκε στην αυλή του Γαλλικού Ινστιτούτου με την παρουσία πλήθους προσκεκλημένων, στους οποίους ο οικοδεσπότης Ολιβιέ Ντεκότ εξύμνησε την προσφορά του Δημήτρη Στεφανάκη στα ελληνικά γράμματα και μίλησε εγκωμιαστικά για τη διεθνή απήχηση του έργου του τόσο στη Γαλλία, αλλά και στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες.

Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στην ευρωπαϊκή θεματολογία που συναντά ο αναγνώστης στα βιβλία του Δημήτρη Στεφανάκη και εστίασε ιδιαίτερα στο μυθιστόρημά του «Συλλαβίζοντας το καλοκαίρι» που φέρνει στο προσκήνιο τον Αλμπέρ Καμύ και προάγει τα γαλλικά γράμματα.

Ο συγγραφέας στη σύντομη ομιλία του ευχαρίστησε τον γάλλο μορφωτικό ακόλουθο, τον εκδότη του Θανάση Ψυχογιό, τον γάλλο εκδότη του, την οικογένεια του, τους φίλους του και τους αναγνώστες.

Ο Δημήτρης Στεφανάκης γεννήθηκε το 1961. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Έχει μεταφράσει έργα των Σολ Μπέλοου, Ε. Μ. Φόρστερ, Γιόζεφ Μπρόντσκι, Προσπέρ Μεριμέ κ.ά. Το βιβλίο του «Μέρες Αλεξάνδρειας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ψυχογιός» εκδόθηκε πρόσφατα στα γαλλικά και απέσπασε το Prix Mediterranée Étranger.

Το βιβλίο κυκλοφορεί επίσης στα ισπανικά και τα αραβικά. Ο Δημήτρης Στεφανάκης τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Καβάφη 2011 και ήταν υποψήφιος για το Prix du Livre Européen 2011.


Από τις εκδόσεις «Ψυχογιός» κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματά του «Φιλμ νουάρ», το οποίο πρόσφατα μεταφράστηκε στα γαλλικά, «Άρια. Ο κόσμος από την αρχή» και «Συλλαβίζοντας το καλοκαίρι».

(πηγή:Βήμα)
Επιμέλεια:
Χαριτίνη Μαλισσόβα