Ηλίας Καλλές «Η κοινωνία μας έχει μια πορεία αντιρατσιστική. Απαιτείται ακόμα αρκετός χρόνος και προσπάθεια.»

               Ηλίας Καλλές 

«Η κοινωνία μας έχει μια πορεία αντιρατσιστική. Απαιτείται ακόμα αρκετός χρόνος και προσπάθεια.»

Το έκτο βιβλίο του ,με τίτλο Μη διώχνεις τα χελιδόνια,ένα μυθιστόρημα γεμάτο ανθρώπινη αλληλεγγύη είναι η αφορμή της συζήτησής μας με τον φιλόλογο και συγγραφέα κ.Ηλία Καλλέ.

Το βιβλίο παρουσιάζεται την Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου ,στις 7 το απόγευμα στο ξενοδοχείο Κυψέλη με κεντρικό ομιλητή τον επίτιμο σχολικό σύμβουλο φιλολόγων ,κ.Γιώργο Πατελοδήμο.

1)’’Μη διώχνεις τα χελιδόνια’’ είναι ο τίτλος του νέου σας μυθιστορήματος. Θέλετε να μας δώσετε μερικά στοιχεία;

Το βιβλίο μου ‘’Μη διώχνεις τα χελιδόνια’’ είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα. Τα ‘’χελιδόνια’’  συμβολίζουν τον κάθε κατατρεγμένο, τον δυστυχισμένο, τον πρόσφυγα, τον μετανάστη, που έχει την ανάγκη του συνανθρώπου. Αυτά τα χελιδόνια θα καταφθάνουν, θα κατακλύζουν και τη χώρα μας όλες τις εποχές. Να τα προσεγγίσουμε με ανθρωπιά και να αγωνιστούμε για ειρηνική συνύπαρξη, για αναγνώριση δικαιωμάτων, για συνεργασία με γνώμονα το εφικτό. Να πάψουν οι διακρίσεις  και να τα δούμε ως ανθρώπους που έχουν ανάγκη  βοήθειας.

2)Η πρόσφατη επέλαση μεταναστών  στη χώρα μας ήταν αφορμή  για να γράψετε το βιβλίο σας;

Αν κάποιος θα έλεγε ότι το φαινόμενο της μετανάστευσης, και μάλιστα με τη σημερινή μορφή και ένταση , τον έχει αφήσει  αδιάφορο, δεν τον έχει αγγίξει, θα έλεγε, προφανώς, ψέματα. Μπροστά  σε μια τέτοια δυστυχία, που δεν την προκάλεσαν, δεν την επιδίωξαν οι ίδιοι, δεν μπορεί να παραμένει κάποιος απαθής. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να αφουγκραζόμαστε τον κάθε κατατρεγμένο. Μετανάστες, πρόσφυγες και κατατρεγμένοι πάντοτε υπήρχαν και θα υπάρχουν. Απλώς σήμερα η κατάσταση ξέφυγε από τον έλεγχο και πήρε απειλητικές διαστάσεις. Παρακολουθώντας  και από παλιότερα τις κοινωνικο- πολιτικές ανακατατάξεις, αλλά και τα οικονομικά και ιδεολογικά δρώμενα, γενικότερα, πάντοτε βρισκόμουνα σε προβληματισμό γι’ αυτή την κατάσταση, που γινόταν όλο και πιο έκρυθμη. Στην εποχή μας, όμως, ξεχείλισε το ποτήρι  και η εσωτερική φωνή, η συνείδηση με παρότρυνε να αντιδράσω. Έτσι οδηγήθηκα στο να γράψω αυτό το βιβλίο και να συστρατεύσω τον εαυτό μου σε μια προσπάθεια αναγνώρισης του διαφορετικού.

3)Είναι εύκολο στην εποχή μας να περιθάλψει κάποιος τους πρόσφυγες χωρίς συναισθήματα φόβου και επιφυλακτικότητας;

Ο άνθρωπος σήμερα βρίσκεται μπροστά σε ομάδες ανθρώπων  διαφορετικών χωρών, που, κι όταν ακόμα γνωρίζει την προέλευσή τους, δεν παύουν να του είναι άγνωστοι, να μη γνωρίζει τον εσωτερικό τους κόσμο. Ο Θουκυδίδης τονίζει: ’’αιδώς τε και φόβος έμφυτα τοις ανθρώποις’’. Το άγνωστο, όπως και οι πρόσφυγες  ‘’εν προκειμένω’’, είναι φυσικό να τον φοβίζει και επιστρατεύοντας τη λογική να οδηγείται σε επιφυλακτικότητα. Ο φόβος λειτουργεί ενστικτωδώς. Θορυβημένος ο άνθρωπος ανατρέχει στη λογική που περιορίζει το φόβο και φέρνει το δίλημμα: να προχωρήσει ή όχι; Αλλά και η εγκληματικότητα, που βρίσκεται σε έξαρση είναι με τη σειρά της κατάσταση που δημιουργεί φόβο και επιφυλακτικότητα. Την έννοια της προσφοράς τη δυσχεραίνει πολύ και η οικονομική κρίση. Με κανένα, όμως, τρόπο δε θα πρέπει να ταυτίζουμε το φόβο και την επιφυλακτικότητα, που είναι φυσικές καταστάσεις του ανθρώπου, με το ρατσισμό που είναι επιλογή του για αρνητική στάση απέναντι στον πρόσφυγα. Δεν είναι εύκολο να περιθάλψει κάποιος τους πρόσφυγες, όπως πρέπει και όσο πρέπει, αλλά βλέποντας τη δυστυχία τους ας μην είναι κάθετα αρνητικός. Η συνεργασία συναισθημάτων και λογικής κρίνεται αναγκαία. Τότε επικρατεί η ‘’Αριστοτελική μεσότητα’’.

4)Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν οι πρόσφυγες από τη Συρία στα Hot Spots της Ελλάδας, πόσο θεωρείτε ότι απέχουν από τις πραγματικές ανθρώπινες αξίες;

Όταν λέμε ‘’ανθρώπινες αξίες’’, εννοούμε ότι προσφέρουμε στον άλλο, και μάλιστα στον πρόσφυγα, όλα εκείνα που δεν εξευτελίζουν την ανθρώπινη οντότητα. Οι συνθήκες, όμως, που επικρατούν και οι υπηρεσίες που προσφέρονται στα Hot Spots, σύμφωνα με αυτά που κατά καιρούς έρχονται στο φως, στην επικαιρότητα, πιστεύω ότι απέχουν παρασάγγας ακόμα και από το αυτονόητο. Βέβαια, δε θα πρέπει να διαφεύγουν της προσοχής μας και οι οικονομικές συνθήκες της χώρας μας, αλλά και ο αριθμός των προσφύγων, που απαιτείται να περιθάλψει. Αυτό, όμως, με κανένα τρόπο δεν μπορεί να αποτελεί επαρκή δικαιολογία για την τραγική κατάσταση που βιώνουν οι πρόσφυγες. Είναι μια κατάσταση που αποτελεί προσβολή για τη χώρα μας, τη χώρα του ‘’Ξένιου Δία’’.

5)Ζούμε σε αντιρατσιστική κοινωνία; Είμαστε ώριμοι και έτοιμοι να δεχτούμε τα διαφορετικό;

Μια απόλυτα θετική ή αρνητική απάντηση θα ήταν πολύ ευάλωτη. Και τούτο επειδή επικρατεί κάποια ενδιάμεση κατάσταση. Σε σύγκριση με παλιότερες εποχές, που συμπορεύονταν με ταμπού και στερεότυπα, σήμερα έχουμε κάποιες ενδείξεις ότι η κοινωνία αναμορφώνεται, μεταλλάσσεται, απορρίπτει κάποια αναχρονιστικά στοιχεία και αποδέχεται κάποια άλλα, όπως είναι ο αντιρατσισμός. Έτσι η κοινωνία μας έχει μια πορεία αντιρατσιστική. Απαιτείται ακόμα αρκετός χρόνος και προσπάθεια, αλλά και πιο γοργά και σταθερά βήματα. Όσον αφορά στο κατά πόσο είμαστε ώριμοι και έτοιμοι, θα έλεγα ότι απέχουμε πολύ. Άλλωστε αποδεχτήκαμε προηγουμένως ότι υπάρχει φόβος και επιφυλακτικότητα απέναντι στο διαφορετικό. Αυτό από μόνο του αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει  η απαιτούμενη ωριμότητα και ετοιμότητα. Όταν  αποκτήσουμε αυτά τα στοιχεία, τότε θα χαρακτηρίσουμε και την κοινωνία ‘’αντιρατσιστική’’.

6)Ποια χαρακτηριστικά που έχει ο ήρωάς σας χρειάζεται να έχει ένας άνθρωπος την εποχή της παγκοσμιοποίησης, της κρίσης και των κοινωνικών κατατάξεων;

Η παγκοσμιοποίηση, η κρίση και οι κοινωνικές κατατάξεις αποτελούν ένα σοβαρό και σύνθετο πρόβλημα. Ο ήρωας έχει υπόψη του αυτό το πρόβλημα και αγωνίζεται να αντιμετωπίσει τις συνέπειές του. Επιβάλλεται ο κάθε άνθρωπος να έχει γνώση του αντικειμένου, να είναι αγωνιστικός, να μην παραιτείται  από τον στόχο του, να αποδέχεται το διαφορετικό, να δίνει αγώνες για δικαιώματα, ισοτιμία, ισότητα, ελευθερία, συνεργασία και ειρηνική συνύπαρξη. Να έχει πνεύμα προσφοράς προς αυτόν που έχει ανάγκη, μακριά από κάθε είδους διακρίσεις, πνεύμα αυτοθυσίας για το κοινωνικό σύνολο. Με μια φράση:’’ Να είναι ‘Άνθρωπος’’, όπως διαλαλεί και ο Μένανδρος:’’  ως χαρίεν άνθρωπος, όταν Ά ν θ ρ ω π ο ς η’’.

7)Ποια μηνύματα θέλετε να περάσετε  μέσα από το βιβλίο σας στον αναγνώστη;

Θα έλεγα ότι πρέπει να μάθει ο άνθρωπος να συνυπάρχει με το διαφορετικό, να δημιουργήσει μια κοινωνία χωρίς διακρίσεις και ανισότητες. Να έχει πνεύμα συνεργασίας και να είναι πρόθυμος να απαλύνει τον πόνο του κάθε κατατρεγμένου. Να αντιληφθεί ότι θα βρίσκεται σε συχνή επαφή με ανθρώπους άλλων χωρών και  θα υπάρχει πάντρεμα διαφορετικής κουλτούρας. Να εντάξει και να αφομοιώσει  ομαλά τα νέα μέλη κάνοντάς τα κοινωνούς της ελληνικής παιδείας με τα πανανθρώπινα ιδεώδη. Έτσι θα δικαιώσει τις δημοκρατικές αξίες της Ελλάδας και το πνεύμα φιλοξενίας.

8)Το ανά χείρας είναι το έκτο βιβλίο σας(δεύτερο μυθιστόρημα).Γράφετε κάτι αυτόν τον καιρό;

Επειδή πολλές είναι οι προκλήσεις στον κοινωνικό, ηθικό, πνευματικό φυσιολατρικό και γενικά το χώρο των αξιών, δε θα μπορούσα να μείνω απαθής. Άλλωστε το γράψιμο έχει ταυτιστεί με τον εαυτό μου. Ναι… ήδη μια ποιητική συλλογή βρίσκεται σε πολύ καλή πορεία.

Μάρω Μπέλλου «Ο έρωτας θεραπεύει τη συνεχώς ανοικτή πληγή της διαφοράς των δύο φύλων»

                 Μάρω Μπέλλου 

«Ο έρωτας θεραπεύει τη συνεχώς ανοικτή πληγή της διαφοράς των δύο φύλων»

Σε μια διασταύρωση Ψυχανάλυσης και Κοινωνιολογίας η  Κλινικός Ψυχολόγος Μάρω Μπέλλου καταδεικνύει  στο δοκίμιό της μια νέα κοινωνική συνθήκη,αυτή που ονομάζει Γκατζετ-Eros.

Ποιες λοιπόν είναι οι  διαφορές ανάμεσα στα δυο φύλα ,πόσο στοιχίζει η  απώλεια του έρωτα αλλά και πότε χρειάζεται η παρέμβαση ενός ειδικού ;

Πόσο σημαντικό είναι το συναίσθημα του έρωτα και ποια η σημασία του στην εποχή της τεχνολογίας ;Αυτά είναι μερικά από τα σημεία της συζήτησής μας με τη συγγραφέα του βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ι.Σιδέρη .

Στο βιβλίο σας με τίτλο Ο Γκατζετ-Eros βάζετε τον έρωτα (με αφορμή τη χρήση  της τεχνολογίας) κάτω από το πρίσμα της ψυχανάλυσης.Τι ακριβώς θέλατε να καταδείξετε;

Ο γκατζετ-Eros δηλώνει μία νέα εμπειρία σχέσεων που αναδύεται στον σύγχρονο κόσμο και έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την σταθερότητα του χθες. Στο παρελθόν άντρες και γυναίκες παρέμεναν μαζί μέχρι να τους χωρίσει ο θάνατος υπό τα ιερά δεσμά του γάμου. Σήμερα άντρες και γυναίκες καλούνται να εξοικειωθούν με την ιδέα ενός ζευγαριού που έχει ημερομηνία λήξης. Ο γκατζετ-Eros είναι μία υβριδική μορφή σχέσης στην οποία το κυρίαρχο στοιχείο δεν είναι η απόπειρα αμοιβαίας εμβάθυνσης της δέσμευσης, αλλά η διερεύνηση της δυνατότητας μίας συνεύρευσης στην οποία οι εμπλεκόμενοι τείνουν να επιβεβαιώνουν διαρκώς τον βαθμό μηδέν της δέσμευσής τους σε αυτήν. Βρισκόμαστε ενώπιον της ανάδυσης μίας νέας κοινωνικής συνθήκης, της οποίας φαίνεται να μην έχουμε ακόμη πλήρη επίγνωση. Τη συνθήκη αυτή, τις ποικίλες παραμέτρους που τη συνθέτουν καθώς και τις συνέπειές της στη ζωή του καθενός από εμάς επιδιώκει να αναλύσει το βιβλίο. Η μέθοδος που ακολουθήθηκε είναι η διασταύρωση της Ψυχανάλυσης με την Κοινωνιολογία.

Πόσο σημαντικό είναι το συναίσθημα του έρωτα για τον άνθρωπο ;

Ο έρωτας είναι αυτός που θεραπεύει τη συνεχώς ανοικτή πληγή της διαφοράς των δύο φύλων. Το ερωτικό συναίσθημα είναι μία ουσιώδης και διαρκής μορφή αναζήτησης του Έτερου στον οποίο απευθύνομαι σε εκείνον γιατί υποθέτω ότι ξέρει κάτι από την αλήθεια μου. Ο Έτερος μου φαίνεται διαφορετικός από όλους τους άλλους παρτενέρ, γιατί αυτός και μόνο μου φανερώνει το πιο μυστικό μου κέντρο. Ο Έτερος είναι πάντα η μορφή μιας διαφοράς που με φέρνει πιο κοντά στον εαυτό μου. Ενώ, αντίθετα, ο γκατζετ-Eros χαρακτηρίζεται από την πλήρη απουσία του Έτερου: ο παρτενέρ τείνει να συρρικνωθεί στις συντεταγμένες ενός γκάτζετ, προορισμένου να εκπληρώσει το πεπρωμένο ενός απορρίματος.

Στο δοκίμιό σας αναφέρετε τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τα δυο φύλα τον έρωτα. Θέλετε να μας δώσετε λίγα στοιχεία;

«Το γυναικείο πάθος έχει τόση σχέση με το αντρικό, όση ένα έπος με ένα επίγραμμα". Πράγματι, κάθε φύλο απολαμβάνει με τον δικό του αυτοερωτικό τρόπο. Στον άντρα η ερωτική επιθυμία περνά συνήθως από την απόλαυση του σώματος και συρρικνώνεται στη φαντασίωση, ενώ στη γυναίκα η ερωτική επιθυμία είναι αδιαχώριστη από την απόλαυση της ομιλίας. Η γυναικεία επιθυμία περνά από την ερωτική εξομολόγηση, την ποιητική του λόγου, τον ίδιο τον έρωτα. Εκτός και αν εκείνη παριστάνει τον άντρα και φορέσει το ένδυμα της συλλέκτριας, φαινόμενο διόλου σπάνιο στις μέρες μας. Επομένως, τα πράγματα είναι πιο απλά για τον άντρα, καθώς του αρκεί η απόλαυσή του, ενώ για τη γυναίκα είναι αναγκαία μία απόλαυση συμπληρωματική, πέραν της σεξουαλικής απόλαυσης και συνδέεται με την επιθυμία του έρωτα. 

Τι έχετε να πείτε σε όσους δαιμονοποιούν τα γκάτζετς;

Όπως κάθε δαιμονοποίηση, έτσι και η δαιμονοποίηση των γκάτζετς δηλώνει τον εγκλωβισμό σε έναν αρχαϊκό τρόπο σκέψης. Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι τα γκάτζετς δεν καθιστούν απλώς ταχύτερη την επικοινωνία, απεναντίας δημιουργούν νέες μορφές επικοινωνίας και άρα νέες μορφές σχέσεων ασύμμετρες προς τις παλιές. Δεν θα πρέπει ωστόσο να σπεύσουμε να υιοθετήσουμε άκριτα αυτές τις νέες μορφές σχέσεων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από ένα είδος προθεσμιακής ερωτικής επένδυσης.

Και τι θα λέγατε σε όσους τα χρησιμοποιούν με λάθος τρόπους;

Δεν είναι βέβαιο ότι υπάρχει ένας λάθος και ένας σωστός τρόπος χρήσης των γκάτζετς. Στην περίπτωσή τους εμφανίζεται το εξής παράδοξο: οι οδηγίες χρήσης δεν προηγούνται αλλά έπονται. Είναι η χρήση που παράγει τους κανόνες της. Και αυτό είναι που ταυτόχρονα εκπλήσσει και φοβίζει.

Ο έρωτας στα χρόνια της Κρίσης. Πόσο επηρεάζει η άσχημη οικονομική κατάσταση;

 Η κρίση φαίνεται να επιτελεί μία διττή λειτουργία: άλλοτε δημιουργεί ρωγμές στη ζωή ενός ζευγαριού, άλλοτε όμως, και αυτό συμβαίνει τις περισσότερες φορές, διευρύνει ρωγμές ήδη υπάρχουσες.

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν ερωτεύονται; Πόσο επικίνδυνο είναι για την σωματική και ψυχική τους υγεία;

Υπάρχουν άνθρωποι που γνωρίζουν και ασκούν επιτυχημένα την ars amandi, την τέχνη του έρωτα, χωρίς όμως να ερωτεύονται οι ίδιοι. Η τέχνη τους περιορίζεται στο να προκαλούν αυτό το συναίσθημα σε άλλους. Στην περίπτωση αυτή την κοινή ερωτική απόλαυση υποκαθιστά η μονόπλευρη απόλαυση της χειραγώγησης. Αργά ή γρήγορα όμως, η ψευδαίσθηση πληρότητας και αυτάρκειας  που συνοδεύει αυτές τις απόπειρες χειραγώγησης συναντά τα όριά της. Οι κατά συρροήν εραστές έρχονται αντιμέτωποι με το αίσθημα του ανικανοποίητου και του κενού διότι, αποφεύγοντας το ρίσκο του έρωτα, στερούνται επίσης την ευχαρίστησή του.

Η απώλεια ενός έρωτα ,πόσο μπορεί να στοιχίσει ;

Ο πόνος που δημιουργεί μία τέτοια απώλεια δεν είναι πάντα ο ίδιος. Όταν υιοθετώ τη μορφή σχέσης που δηλώνει ο γκατζετ-Eros, αντιστέκομαι στα μακρόπνοα σενάρια και τότε το πέρασμα στην διακοπή της σχέσης γίνεται ανεμπόδιστα και χωρίς δεύτερη σκέψη. Προχωρώ έτσι στη δημιουργία μίας νέας σχέσης καταδικασμένης να έχει την ίδια κατάληξη με τις προηγούμενες, παραμένοντας όμως αλώβητος από τις πληγές ενός επώδυνου χωρισμού. Ενώ στην περίπτωση της απώλειας του έρωτα με τον Έτερο ο πόνος μπορεί να είναι αφόρητος. Όλα περνούν ασφαλώς, αλλά χρειάζεται χρόνος.

Και ποια είναι τα θετικά για  τον έρωτα στα χρόνια της τεχνολογίας;

Θα ήταν δύσκολο να συντάξουμε έναν κατάλογο γενικής ισχύος που θα περιλάμβανε τα θετικά και τα αρνητικά σημεία του έρωτα στην εποχή μας. Και τούτο γιατί δεν υπάρχει μία οικουμενική ερωτική αλήθεια που να εκφράζει το πλήθος των ατομικοτήτων που κατοικούν πάνω σε αυτόν τον πλανήτη. Δεν υπάρχει μία προκάτ συνταγή, καθώς καθένας καλείται στη σύγχρονη εποχή να επινοήσει μόνος του το σενάριο της απόλαυσής του.

Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται η γνώμη - βοήθεια ενός ειδικού;

Όταν η επιθυμία κάποιου είναι ασαφής και συγκεχυμένη, όταν αυτός βρίσκεται σε κατάσταση εσωτερικής σύγκρουσης ή αμφιταλάντευσης από την οποία, παρά τις προσπάθειες του ίδιου και του άμεσου περιβάλλοντός του, δεν κατορθώνει να ξεφύγει, τότε η βοήθεια ενός ειδικού μπορεί να παίξει αποφασιστικό ρόλο. Σε τι ακριβώς συνίσταται ο ρόλος αυτός; Κυρίως στην αποσαφήνιση της επιθυμίας του και στην κατανόηση των λόγων της αμφιταλάντευσης.  Έτσι, αποκτώντας συνείδηση των σύνθετων διαδρομών που ακολουθεί η επιθυμία του, μπορεί κάποιος να επινοήσει μία ολότελα δική του διάνοιξη και έναν δικό του προσανατολισμό στην κατά τα άλλα πολυδαίδαλη εμπειρία των σχέσεων.