Αργυρώ Πιπίνη "Τα βιβλία είναι ο πιο ανέξοδος κι ανταποδοτικός τρόπος να ταξιδεύεις"

                Αργυρώ Πιπίνη 

"Τα βιβλία είναι ο πιο ανέξοδος κι ανταποδοτικός τρόπος να ταξιδεύεις" 

 

 Η βράβευση του βιβλίου της "Μελάκ ,μόνος"ήταν η αφορμή της συζήτησής μας με τη συγγραφέα Αργυρώ Πιπίνη .Με άξονα το πλούσιο έργο της η Αργυρώ Πιπίνη μιλά για τη συγγραφή και την εικονογράφηση των βιβλίων ,για τους στόχους της φιλαναγνωσίας και τον απόηχο  των βραβεύσεων .

H Αργυρώ Πιπίνη σπούδασε πολιτικές επιστήμες και θέατρο. Γράφει, διδάσκει θέατρο, μεταφράζει λογοτεχνία, κείμενα για το θέατρο, παιδικά βιβλία. Έχει βραβευτεί για τα βιβλία της και τις μεταφράσεις της. 

1)Το εκτενές και αξιόλογο συγγραφικό και μεταφραστικό σας έργο αφορά κυρίως τα παιδικά βιβλία. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να θέλετε να ασχοληθείτε περισσότερο με το παιδικό βιβλίο;

 

Δεν ήταν ακριβώς θέμα απόφασης. Το παιδικό βιβλίο με διάλεξε. Τα χρόνια του πανεπιστήμιου τριγύριζα στα βιβλιοπωλεία, ξεφύλλιζα, χάιδευα, μύριζα, αγόραζα και διάβαζα παιδικά βιβλία. Το λαίμαργο παιδί μέσα μου λαχταρούσε να ανήκει σ’ αυτόν τον πολύχρωμο κόσμο. Και ακόμα πιο παλιά, στα χρόνια του σχολείου, σκάρωνα ιστορίες και ανέβαζα στον κήπο μας παραστάσεις βασισμένες σ’ αυτές. Η προοπτική να ζήσω μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο με μάγευε. Είχα ανάγκη το ‘Έζησαν αυτοί καλά’.

 

2)Για το βιβλίο σας Μελάκ, μόνος (εκδόσεις Καλειδοσκόπιο-εικονογράφηση Αχιλλέας Ραζής) σας απονεμήθηκε το βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου (Αναγνώστης ). Η πολιτική επικαιρότητα στο παιδικό βιβλίο έχει σκοπό να αφυπνίσει και να ευαισθητοποιήσει το παιδικό αναγνωστικό κοινό;

Ο κόσμος αλλάζει ταχύτατα. Τα παιδιά γίνονται μάρτυρες μεγάλων κοινωνικών αλλαγών. Δε θα μπορούσε λοιπόν παρά να επηρεαστεί και η θεματολογία των βιβλίων για παιδιά στην οποία τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη διεύρυνση.

    Το καλοκαίρι του 2015 στις θάλασσες όπου κολυμπούσαμε πνίγονταν άνθρωποι. Στις ίδιες αυτές θάλασσες. Και η ζωή συνεχιζόταν. Αναρωτιόμουν πώς θα μπορούσα να μιλήσω στα παιδιά που βλέπουν, νιώθουν, ρωτούν για κάτι που κι εγώ ως ενήλικας δυσκολευόμουν να διαχειριστώ. Έγραψα την ιστορία του Μελάκ θέλοντας να μιλήσω για την αξία της ζωής, θέλοντας να απλώσω το χέρι μου σ’ αυτούς τους ανθρώπους για να κρατηθούν.

 

 

3)Το Βραβείο Ελληνικού τμήματος της IBBY σας απονεμήθηκε για το βιβλίο Καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας, άνοιξη, καλοκαίρι… (εκδόσεις Πατάκη-εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή). Μια ιστορία για τη συνέχεια της ζωής των πραγμάτων και των ανθρώπων αλλά και για τις δεύτερες ευκαιρίες. Θέλετε να σχολιάσετε;

Πιστεύω στις δεύτερες ευκαιρίες. Ίσως επειδή ήμουν τυχερή και βρέθηκα κοντά σε σοφούς ανθρώπους που μου τις χάρισαν απλόχερα, που με ενθάρρυναν, με στήριξαν και, το σημαντικότερο, μου πρόσφεραν το σπίτι που τόσο είχα ανάγκη. Θα μπορούσα να κουβεντιάζω ώρες ολόκληρες για τη χαρά και τη συγκίνηση που μου έδωσε το γράψιμο, η προετοιμασία, η έκδοση και οι αναγνώστες αυτού του βιβλίου. Μου μιλούσαν τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες για πράγματα που ένιωθαν και δεν ήταν καν στις δικές μου προθέσεις όταν έγραφα την ιστορία. «Γιατί κάθε φορά που διαβάζει κάποιος ένα κείμενο, αυτό γεννιέται ξανά και ξανά σε μια αέναη διαδικασία νοηματοδότησής του» _διάβασα κάπου. Και συμφωνώ απόλυτα.

 

4)Η Βιολέτα και ο Ιππότης (εκδόσεις Μεταίχμιο-εικονογράφηση Έφη Λαδά) είναι ένα μεταφυσικό παραμύθι για την αγάπη που λειτουργεί θεραπευτικά. Πόσο προσεκτικός οφείλει να είναι ένας συγγραφέας παιδικών βιβλίων στην απόδοση των συναισθημάτων;

Νομίζω πως έναν συγγραφέα τον απασχολεί η ακρίβεια στις αποχρώσεις των συναισθημάτων. Δε μου αρέσουν οι ιστορίες που εκβιάζουν τα συναισθήματα για να προκαλέσουν συγκίνηση, γέλιο, δάκρυ. Προτιμώ να υπονοώ κάτι από το να δείχνω. Στα παραμύθια λέμε την αλήθεια, μιλάμε για θαύματα, όπως είναι το θαύμα του έρωτα που γιατρεύει το σώμα και την ψυχή.

 

5)Τι σημαίνουν οι βραβεύσεις για έναν συγγραφέα και για εσάς προσωπικά;

Τα βραβεία ανεβάζουν στη σκηνή ένα βιβλίο σε ρόλο πρωταγωνιστικό. Τραβούν την προσοχή σε βιβλία συγγραφέων που, για διάφορους λόγους, δεν έχουν βρει τον δρόμο τους προς το ευρύ κοινό. Βοηθούν τους εκδοτικούς οίκους να προωθήσουν τα βιβλία. Οι επιτροπές των βραβείων θα έπρεπε να υποδαυλίζουν το ενδιαφέρον των αναγνωστών προς αξιόλογους συγγραφείς που για ποικίλους λόγους δεν έχουν προσέξει ακόμα οι αναγνώστες. Ως βραβείο βέβαια λογίζεται και η αγάπη των αναγνωστών. Και είναι μεγάλο δώρο αυτή η αγάπη. Βραβείο είναι ακόμα τα καλά λόγια που γράφουν για τα βιβλία σου άνθρωποι που τη διαδρομή τους τιμάς. Όσο για μένα, αυτές οι βραβεύσεις με βοηθούν να συνεχίσω αυτό που κάνω: να γράφω. Είναι ωραίο να ξέρεις ότι εκτιμούν τη δουλειά σου οι ομότεχνοί σου γιατί εκείνοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις αμφιβολίες, τις δυσκολίες, τον αγώνα με τις λέξεις.

 

 

6)Θεωρείτε ότι η  παιδική λογοτεχνία οφείλει να έχει ως στόχο να δημιουργηθεί  παιδικό αναγνωστικό κοινό με επάρκεια;

Γιατί διαβάζουμε λογοτεχνία; Για μένα ο κόσμος των βιβλίων είναι ένας τρόπος να βλέπω τα πράγματα. Η ζωγραφική, το θέατρο, ο κινηματογράφος είναι μερικοί ακόμα τρόποι. Ζώντας τις ζωές των χάρτινων ηρώων, πλοηγούμαστε στις δικές μας ζωές. Και θα ήταν τρισμέγιστη χαρά για μένα αν ένα παιδί που ξεκινάει το ταξίδι της ανάγνωσης μέσα από ένα δικό μου βιβλίο, αγαπήσει τα βιβλία. Τα βιβλία είναι ο πιο ανέξοδος και ανταποδοτικός τρόπος για να ταξιδεύεις.

 

7)Η εικόνα είναι αυτή που ελκύει τα παιδιά να επιλέξουν ένα βιβλίο. Πόσο νιώθει  ο συγγραφέας ότι μοιράζεται την επιτυχία ενός βιβλίου με τον εικονογράφο του;

Ο εικονογράφος και ο συγγραφέας, έτσι όπως βλέπω εγώ τα πράγματα, περπατάνε χέρι-χέρι, είτε συνεργάζονται στενά είτε ο καθένας δημιουργεί το κομμάτι που του αναλογεί πριν ο γραφίστας παντρέψει τις ζωγραφιές με το κείμενο και δημιουργήσει το βιβλίο. Θεωρώ ότι είναι τσιγκουνιά να επιμερίζεις την επιτυχία, να θεωρείς ότι σου ανήκει το πιο μεγάλο της κομμάτι. Για μένα αποτελεί τεράστια χαρά να ξεφυλλίζει ο αναγνώστης το βιβλίο, να το αγοράζει, να το δανείζεται, να το διαβάζει και να νιώθει ότι δε θα μπορούσε να παρασταθεί αλλιώς αυτή η ιστορία, ότι μόνο μ’ αυτή τη μορφή μπορεί να ταξιδέψει και να αγαπηθεί.

 

8)Η συνάφεια του θεάτρου και των βιβλίων....Ρωτώ γνωρίζοντας ότι ασχολείστε και με  αυτό.

Το θέατρο, τα κείμενα, οι σπουδές, οι παραστάσεις στις οποίες έχω πάρει μέρος οργάνωσαν το ψυχικό χάος και μου πρόσφεραν καλύτερη θέαση σε κόσμους εσωτερικούς. Το ίδιο πράγμα σου προσφέρουν η ανάγνωση και το γράψιμο των βιβλίων.

 

9)Έχετε δεχθεί επιρροές από άλλους συγγραφείς;

Οι επιρροές μου είναι κυρίως εικαστικές και ποιητικές. Ένα ποίημα ―οι λέξεις, ο ρυθμός του―, ένας πίνακας, μια φωτογραφία αποτελούν έμπνευση για μια ιστορία. Όταν διαβάζω λογοτεχνία, θαυμάζω τον τρόπο που στήνεται και δομείται η ιστορία από τον συγγραφέα. Το διάβασμα είναι η κλωστή που με ενώνει με τους ανθρώπους με τους οποίους νιώθω ότι μοιραζόμαστε τον ίδιο δρόμο. Και αγαπώ απεριόριστα τα παραμύθια, όλα τα παραμύθια, τη μικρή φόρμα ―διήγημα, νουβέλα― αλλά και τα πολύφυλλα μυθιστορήματα, τον Ντίκενς, τον Φλωμπέρ, τον Χάρντυ.

 

10) Αλήθεια, υπάρχουν ευπώλητα παιδικά βιβλία που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που χαρακτηρίζουν καλό ένα βιβλίο;

Εκδίδονται τόσο πολλά βιβλία. Δε θα ήθελα να ενοχοποιήσω ένα βιβλίο από τις πωλήσεις και τη διαδρομή του στα βιβλιοπωλεία. Ένα ευπώλητο βιβλίο δεν είναι απαραίτητα ένα κακό βιβλίο. Από την άλλη, με στενοχωρεί βαθιά η έλλειψη αισθητικής που με χαστουκίζει όταν μπαίνω σ’ ένα βιβλιοπωλείο και βλέπω αραδιασμένα στους πάγκους βιβλία κάθε λογής, βιβλία ακαλαίσθητα, τυπωμένα πρόχειρα, σε κακής ποιότητας χαρτί, με κακόγουστα εξώφυλλα, αν και τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε πως γράφονται και εκδίδονται όλο και περισσότερα βιβλία υψηλής αισθητικής και επιπέδου. Αυτό που εμένα με ξενίζει, είναι η συγγραφή βιβλίων πάνω σ’ ένα θέμα ώστε να ‘αξιοποιηθεί’ το βιβλίο. Η λειτουργία αξιοποίησης της ιστορίας έπεται της απόλαυσης της ανάγνωσης και θα την επιτελέσει το ίδιο το βιβλίο χωρίς να υπογραμμίζουμε τη χρηστικότητά του.

 

 

11)Πώς θα αποδίδατε τη σημασία της συγγραφής για εσάς με λίγες λέξεις;

Οργάνωση ψυχής, ευφορία, πράξη κατάφασης σε μια εποχή κοινωνικής οδύνης, τρόπος κατανόησης του κόσμου μου και του κόσμου των άλλων.

 

 

 

Στάλθηκε από το iPhone μου

Ισίδωρος Ζουργός στον απόηχο της παρουσίασης του βιβλίου Λίγες και μια νύχτες ,στον Βόλο

            Ισίδωρος Ζουργός

(στον απόηχο της παρουσίασης του βιβλίου Λίγες και μια νύχτες ,στον Βόλο )

(Φωτό:Ελένη Παπαθανασίου)

"Η γραφή είναι ένα φιλοσοφικό πέλαγος, ένας ωκεανός στον οποίο εμπλέκονται πολλές ειδικότητες ναυτοσύνης. "

Συναντηθήκαμε με τον Ισίδωρο Ζουργό λίγες ώρες πριν την παρουσίαση του βιβλίου του "Λίγες και μια νύχτες" στο Αρχοντικό Ζαφειρίου,που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του προηγούμενου μήνα παρουσία πλήθους κόσμου.

Πέρα από το βιβλίο που ήδη γνωρίζει πολύ μεγάλη επιτυχία ,μιλήσαμε για το μυθιστόρημα στην Ελλάδα ,το ανδρικό αναγνωστικό κοινό και το ρόλο της οικογένειας στη ζωή ενός συγγραφέα, για τα δικά του αναγνωστικά ενδιαφέροντα αλλά και για την άποψή του για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που δεν χρησιμοποιεί και για την επιτυχία του Survivor ....Οι ιδιότητες  του εκπαιδευτικού και του συγγραφέα αποτέλεσαν ένα πολύ σημαντικό λόγο ώ

Υπάρχουν όρια ανάμεσα στον συγγραφέα και στον ήρωά του, λοιπόν; Δεν μπορεί να τον χειρίζεται όπως θέλει.

Αυτό είναι γεγονός. Στην συγκεκριμένη όμως περίπτωση δεν μιλάμε για έναν ήρωα που έχει επινοήσει ο συγγραφέας αλλά έναν άνθρωπο που έχει διηγηθεί τη ζωή του σε κάποιον φιλόδοξο συγγραφέα και αυτός την αλλάζει σύμφωνα με τη βούλησή του. Άρα έχουμε και τις πρώτες νύξεις και υπαινιγμούς για την εξουσία της γραφής για μια πιθανή δικτατορία της και για τη σχετικότητα της απεικόνισης των πραγμάτων. Σε κάποια στιγμή ο συγγραφέας δηλώνει απερίφραστα στον Λευτέρη Ζεύγο που είναι πια γέρος: "Θα μείνει αυτό που έχω γράψει εγώ κι όχι αυτό που θυμάσαι εσύ ότι έχει γίνει μ’ αυτόν τον τρόπο". Μπαίνουν νομίζω μέσα από τα κεφαλαία που ονομάζω  "στάσιμα" πάρα πολλά θέματα που αφορούν τη φύση και τη δημιουργία της γραφής, φιλοσοφικά και γραμμματολογικά ερωτήματα και μια γενικότερη συζήτηση η οποία είναι εν είδει ιντερμέδιο στην αφήγηση της ζωής του Λευτέρη Ζεύγου.

 

Ο Ζαχάρωφ και ο Γιούγκερμαν. Γιατί επιλέξατε να εμπλέξετε  αυτά τα δύο συγκεκριμένα πρόσωπα στο μυθιστόρημά σας;

Κοιτάξτε, οι συγγραφείς είναι εμμονικά όντα .Όταν έχεις εμμονή με ένα βιβλίο και έναν ήρωα μπαίνει ο πειρασμός να κάνεις ένα νεύμα και να τον εντάξεις και στον δικό σου βιβλίο σε έναν άλλο μυθιστορηματικό κόσμο. Το έχω κάνει και στις σκηνές από τον Βίο του Ματίας Αλμοσίνο... Δείτε το σαν μία συνάντηση δύο κόσμων όπου όμως όταν αλλάξει το κεφάλαιο ο κάθε ένας κόσμος γυρνάει στη θέση του και συνεχίζουν ξεχωριστές πορείες. Ήθελα ο Γιούγκερμαν να είναι ο φίλος του ήρωά μου, ζώντας κι εγώ λίγο από Γιούγκερμαν, μια και ο Καραγάτσης μας έχει αφήσει χρόνους, και από την άλλη έκανα το παιδικό μου όνειρο πραγματικότητα. Έμπαινα κι εγώ σε κόσμους που σε άλλη περίπτωση δεν θα μπορούσα να μπω.

Όσο για τον Ζαχάρωφ ,όποιος κοιτάξει την ιστορία του 20ού αιώνα μέσα στο πρόσωπο του Ζαχάρωφ  νιώθει μια ανατριχίλα,αφού είναι μία μυστηριώδης περσόνα του κακού την οποία ήθελα με κάποιον τρόπο να εντάξω ,όχι όμως με έναν τρόπο απλοϊκό που  θα έλεγε ότι είναι ένας κακός έμπορος όπλων αλλά με ένα τρόπο που να κάνει τη διαπλοκή του φωτεινού με το σκοτεινό, του ηθικού με το ανήθικο μυθιστορηματικά ενδιαφέρουσα.

 

Πόσο ένας συγγραφέας στηρίζεται από ένα σταθερό οικογενειακό περιβάλλον;

Nομίζω ότι οι συγγραφείς είναι εκείνη η κατηγορία των δημιουργών- καλλιτεχνών που δεν ομαδοποιούνται εύκολα.  Οι συγγραφείς είμαστε εμείς και το χαρτί. Και είμαστε άνθρωποι που δεν έχουμε συνηθίσει και πολύ να μοιραζόμαστε και να κοινωνούμε κατά την ώρα της δημιουργίας. Αυτό σημαίνει ότι σε κάποιους από εμάς ταιριάζει η οικογένεια, σε κάποιους άλλους δεν ταιριάζει για κάποιον λόγο .Εγώ νομίζω ότι ούτως ή άλλως η ανθρώπινη στήριξη είναι σημαντική. Άλλωστε υπάρχει εκείνο το παλιό, αξεπέραστο  ρητό που λέει ότι «η μοναξιά εμπνέει και η κοινωνία διδάσκει».Ο Καζαντζάκης το έλεγε αλλιώς: «Έξι μήνες με τον κόσμο κι έξι μήνες μοναχός για να μη χάνω ούτε την έμπνευση αλλά ούτε και την επαφή με τους ανθρώπους.»

 

Η ιστορική μνήμη ως κίνητρο για το συγγραφέα και η διδασκαλία της τοπικής ιστορίας. Ποια είναι η άποψή σας ως εκπαιδευτικός;

Η τοπική ιστορία τα τελευταία χρόνια προβλέπεται ως μία παράλληλη δραστηριότητα, ως πρότζεκτ,ως μια διαθεματική προσέγγιση μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Θεωρώ ότι η ιστορία του σχολείου μπορεί να δώσει ένα πρώτο ερέθισμα ,μία βασική πυξίδα και γνώση ,έχει να κάνει  πάρα πολύ με τον εκπαιδευτικό που διδάσκει το μάθημα και η τοπική ιστορία θα πρέπει να στηριχθεί με επιπλέον κίνητρα...Το να ξέρω τι προηγήθηκε στο άμεσο περιβάλλον όπου ζω είναι εξαιρετικά σημαντικό δομικό στοιχείο της αντίληψής μου και της συγκρότησής μου.

 

Τι λένε οι μαθητές σας που ο δάσκαλός τους είναι ένας τόσο γνωστός συγγραφέας;

Αυτή είναι μία ερώτηση που έρχεται και επανέρχεται συχνά .Το να είσαι δάσκαλός είναι ρόλος και αυτό δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μπερδεύεται με τη συγγραφική ιδιότητα. Είμαι ένας δάσκαλος που αγαπά τα βιβλία κι έτσι με βλέπουν εδώ και τριάντα χρόνια τα παιδιά μου.

Από κει και πέρα προφανώς το να είσαι δάσκαλός σου δίνει και μια ευελιξία επειδή φτάνεις πολύ πιο εύκολα σ ’αυτό που θέλεις να πεις... Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να πούμε ότι μπορεί να στηρίξει η μία ιδιότητα την άλλη ,αλλά από κει και πέρα υπάρχει πάντα ο φόβος μήπως η συγγραφή γλιστρήσει κάποια στιγμή και γίνει διδακτική. Και γι’ αυτό είναι απαραίτητο να υπάρχουν τα στεγανά ανάμεσα στις δυο δραστηριότητες.

 

Γιατί τα παιδιά ακόμα και της πρώτης σχολικής ηλικίας παρακολουθούσαν ανελλιπώς το Survivor;

Νομίζω ότι οι παιδαγωγοί γνωρίζουμε για τη συμπεριφορά μέσω μίμησης. Με το Survivor από ένα σημείο και μετά συνέβη αυτό ακριβώς. Κατάλαβαν ότι αν δεν το έβλεπαν θα ήταν κοινωνικά αποσυνάγωγοι και όσο πιο ανώριμος ή  μικρής ηλικίας είναι ένας άνθρωπος με όχι ισχυρά συγκροτημένη προσωπικότητα ,φοβάται να διαφέρει. 

Αλλά δεν είναι η πρώτη φορά .Θυμηθείτε ότι ανάλογη αγελαία συνείδηση υπήρξε και στην υποδοχή του Millennium με το Big Brother.

 

Διαβάζουν τα παιδιά σήμερα;

Γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο. Δυστυχώς το Λύκειο το εκπαιδευτικό μας σύστημα απαιτεί όλες τις δυνάμεις, την προσήλωση και την προσοχή των παιδιών. Άρα ό,τι έχει κτιστεί ως αναγνωστική συνείδηση σ αυτές τις τάξεις παίρνει μία ματαίωση, μια αναστολή στις τάξεις του Λυκείου. Σε πολλές περιπτώσεις πιστεύω ότι τα παιδιά επανέρχονται ως αναγνώστες μετά το πρώτο ή το δεύτερο έτος του Πανεπιστημίου.Δεν θα πρέπει να απογοητευόμαστε όταν βλέπουμε ότι σε σχέση με παγκόσμιο επίπεδο χάνουμε αναγνώστες γιατί μπορεί αυτοί οι αναγνώστες να μας περιμένουν σε κάποια άλλη στροφή κάπου στο κοντινό μέλλον κι εντελώς απρόσμενα να τους δούμε μπροστά μας ορεξάτους για βιβλία και για ανάγνωση.

 Γιατί οι άνδρες δεν διαβάζουν λογοτεχνία;

Αυτό είναι φιλοσοφικής τάξεως το ερώτημα (γέλια) ..Η αλήθεια είναι ,για να είμαστε δίκαιοι, ότι οι άνδρες διαβάζουν δοκιμιακού ιστορικού ή φιλοσοφικού περιεχομένου βιβλία. Εκεί μάλλον κατέχουν τα πρωτεία. Το ερώτημα είναι γιατί οι άνδρες δεν έχουν καλή σχέση με το μυθιστόρημα. Αυτό, ξέρετε, δεν είναι καινούργιο. Αν δούμε την ιστορία του μυθιστορήματος, στον 19ο αιώνα και νωρίτερα, το μυθιστόρημα ήταν μία απασχόληση που κυρίως αφορούσε τις εύπορες και αργόσχολες κυρίες της άρχουσας τάξης Αυτές διάβαζαν στερεότυπα βιβλία για τα οποία οι άνδρες της εποχής εκείνης εκφράζονταν περιφρονητικά. 

Αξιώθηκε όμως από τους Αγγλοσάξωνες από τους Γάλλους και από τους Ρώσους να αποκτήσει υπαρκτικό βάρος και φιλοσοφικούς προβληματισμούς κι έτσι εισέρχεται στον εικοστό αιώνα με τα σκήπτρα μιας σοβαρής απασχόλησης. Ας μην ξεχνάμε ότι μέσα από το μυθιστόρημα γεννήθηκε η Τέχνη του κινηματογράφου. Σήμερα, έχει μείνει κάτι από εκείνη την κληρονομιά η οποία είχε να κάνει κυρίως με την ενασχόληση των γυναικών με το μυθιστόρημα .Δεν υπάρχουν τα ταμπού του παρελθόντος, ωστόσο οι άνδρες είτε επειδή είναι περισσότερο επιφορτισμένοι με τα εργασιακά και τον καθημερινό ρεαλισμό ίσως να διστάζουν να ονειρευθούν μέσα από τις σελίδες ενός μυθιστορήματος. Οι γυναίκες αποδεικνύονται πολύ πιο έτοιμες να ονειρευτούν και να χτίσουν νοερά κόσμους μέσα από τις σελίδες ενός μυθιστορήματος. Ας μην ξεχνάμε ότι το ζητούμενο στην πεζογραφία είναι να γίνει αυτό το κτίσιμο των κόσμων και των εικόνων στο μυαλό της κάθε αναγνώστριας .Κι εδώ θα πούμε "αναγνώστριες" τιμής ένεκεν επειδή οι γυναίκες τιμούν περισσότερο το μυθιστόρημα .

Πιστεύετε ότι υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα καλοί μυθιστοριογράφοι;

Η αρχική διαπίστωση που είχε γίνει και με την οποία συμφωνώ είναι ότι η Ελλάδα έχει κυρίως ποιητική παράδοση και λιγότερο πεζογραφική .Υπάρχει μία καθυστέρηση  στην παραγωγή μυθιστορηματικού πλούτου κι αυτό -όχι μόνο κατά τη γνώμη μου,αλλά και πολλών μελετητών -έχει να κάνει με την καθυστέρηση της συγκρότησης της αστικής τάξης στην Ελλάδα. Το μυθιστόρημα είναι ένα πνευματικό προϊόν της αστικής τάξης. Όσο η αστική τάξη ήταν ελλιπής,ανάλογη καθυστέρηση έχουμε και στο μυθιστόρημα .Σε σχέση με την ποίηση και  το διήγημα υπάρχει μία σχετική καθυστέρηση.Νομίζω ότι το ελληνικό μυθιστόρημα παραμένει ακόμα εσωστρεφές .Θέλω να πιστεύω, όμως, ότι κάποια στιγμή θα βρει τη θέση που του αξίζει. Προσωπικά διαισθάνομαι ότι υπάρχει μία δυναμική η οποία κάποια στιγμή θα φέρει καρπούς.

 

Προτιμάτε τη μεγάλη φόρμα, ωστόσο, διαβάζετε διήγημα ή ποίηση;

Διαβάζω από όλα και ποίηση και διήγημα. Βέβαια,η μεγάλη φόρμα είναι η αγάπη μου. Διαβάζω φιλοσοφία, ιστορία, θεολογικά κείμενα ,γενικά είμαι ένας βουλιμικός αναγνώστης. Η ανάγνωση εξακολουθεί να είναι όχι μόνο μια καθημερινή ενασχόληση ως συγγραφέα αλλά και μια ευχαρίστηση που δεν μπορώ να αποχωριστώ. Θεωρώ ότι η αναγνωστική συνήθεια είναι απαραίτητη και για τη φόρμα του λόγου αλλά και για τη γενικότερη  αναζωογόνηση  .Δεν μπορώ να φανταστώ έναν συγγραφέα που δεν είναι και αναγνώστης .

 

Έχετε διαβάσει κάτι πρόσφατα που θα θέλατε να μας προτείνετε;

Έχω διαβάσει αρκετά βιβλία.Θα σας αναφέρω αυτό που διάβασα πριν από περίπου έναν μήνα .Μαζί  με τα διάφορα κριτήρια που έχω για την προσωπική αποτίμηση ενός βιβλίου έχω και το κριτήριο της απόσβεσης .Όταν οι αναγνωστικές μνήμες επιμένουν και δεν εξαλείφονται γρήγορα  σημαίνει ότι αυτό το βιβλίο με αφορούσε και ορθώς το διάβασα. Αυτό που θέλω να σας προτείνω είναι «Το τραπέζι της γάτας»,του Μάικλ Οντάατζε (συγγραφέας του Άγγλου ασθενή )σε μετάφραση της Κ.Σχινά. Το δεύτερο είναι η «Σύγκρουση των πολιτισμών» του Χάντιγκτον,(εκδ.Πατάκη,μετ.Σ.Ριζοθανάση) που έχει μία θέαση του κόσμου με ένα σκεπτικό της ρεάλ πολιτίκ. Το μειονέκτημά του είναι ότι γράφτηκε σε μία εποχή που το διαδίκτυο δεν είχε τη σημερινή εξάπλωση, στα μέσα του 90.Σήμερα το διαδίκτυο έχει μεταμοφώσει όλον τον πλανήτη κι έχει διαμορφώσει καινούργιες δυναμικές και ισορροπίες.

 

Κι αφού μιλάμε για το διαδίκτυο δράττομαι της ευκαιρίας να σας ρωτήσω εσείς γιατί επιμένετε να μην ασχολείστε με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης..

Ο λόγος είναι διπλός :ο πρώτος έχει να κάνει με την πρακτική πλευρά του θέματος . Όλα αυτά μου λένε ότι το να προσθέσω μία εμπλοκή μου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα απέβαινε σε βάρος της δουλειάς ,της οικογένειας ,του ελεύθερου χρόνου μου.

Δεν δαιμονοποιείτε, δηλαδή, το διαδίκτυο;

Δεν το δαιμονοποιώ, αλλά επιτρέψτε μου και να γκρινιάξω λίγο. Διότι το διαδίκτυο,ενώ είναι ένα απίστευτο μπαλκόνι στον κόσμο και θα μπορούσε να είναι ένα απίστευτο εργαλείο για τους ανθρώπους, από εκεί και πέρα σε πολλές περιπτώσεις περισσεύει η ηλεκτρονική φλυαρία, περισσεύει επίσης και μία έλλειψη αγωγής η οποία εμένα προσωπικά με ενοχλεί. Διότι πίσω από την ανωνυμία υπάρχει μία χυδαιότητα την οποία εγώ συναισθηματικά ομολογώ ότι δεν μπορώ να τη διαχειριστώ. Ίσως κάποια στιγμή αποφασίσω να ασχοληθώ ,με πολλή προσοχή, βέβαια, αλλά αυτή τη στιγμή δεν είναι στις προτεραιότητές μου. Όσο υπάρχουν οι φίλοι,οι συναντήσεις, τα ταξίδια και τα διαβάσματα νιώθω ότι δεν μου λείπει.

Η εικόνα της ηρεμίας του γραφείου του συγγραφέα από τη μια σε αντιδιαστολή με την πολυτάραχη ζωή του ήρωά του μου γέννησε την απορία: Τελικά πρώτα ζούμε και μετά γράφουμε ή αρκεί το διεισδυτικό βλέμμα του συγγραφέα;

Υπάρχει και η άλλη εκδοχή, ξέρετε: Επινοούμε για να ζήσουμε, διότι στο άμεσο βίωμα δεν το καταφέρνουμε. Γράφουμε για να μπούμε στις ζωές των άλλων. Διαβάζουμε γιατί η δικιά μας η ζωή μας δεν μας φαίνεται αρκούντως ικανοποιητική. Άρα ,ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με ένα παιχνίδι συσχετισμών, αλληλοεπιδράσεων ,ερίδων ανάμεσα στους συντελεστές της γραφής. Εγώ θεωρώ ότι η γραφή είναι ένα φιλοσοφικό πέλαγος, ένας ωκεανός στον οποίο εμπλέκονται πολλές ειδικότητες ναυτοσύνης. Και αλίμονο αν δεν ήταν έτσι. Ως ωκεανός έχει το βάθος, την έκταση και τη μυστηριώδη γοητεία του.

 

Θα ήθελα, κλείνοντας, να μας πείτε τι είναι  η συγγραφή τι είναι η συγγραφή για εσάς; Νομίζω ότι δεν υπάρχει μία ικανοποιητική απάντηση και πολύ περισσότερο μία απάντηση που να καλύπτει τους περισσότερους συγγραφείς…

Εγώ θα ρωτούσα, λοιπόν, γιατί «ξανα»γράφετε;

Νομίζω ότι τώρα τα πράγματα είναι σαφέστερα.(γέλια). Νομίζω ότι γράφουμε επειδή είναι δύσκολη η ζωή μας χωρίς αυτό και ξαναγράφουμε γιατί πιστεύουμε ότι η πρώτη κίνηση μάς ανακούφισε κι έδωσε και κάτι στους αναγνώστες και γιατί ζούμε στην αίσθηση ή στην ψευδαίσθηση ότι με τη δική μας βοήθεια οι αναγνώστες θα ζήσουν κι άλλες πολλές ζωές. Κι εμείς επίσης δε θα ζούμε μόνο τη δικιά μας ζωή αλλά θα τσαλαβουτάμε και θα επινοούμε χίλια άλλα θαυμαστά για να κρατήσουμε ζωντανή τη φλόγα του ενδιαφέροντος και του ονείρου.