Γιώργος Σκαμπαρδώνης:"Είναι μια ανάγκη όλων μας η απογείωση, η υπέρβαση, η εκπτέρωση,η συνομιλία με τα υψηλά"

       Γιώργος Σκαμπαρδώνης .

"Είναι μια ανάγκη όλων μας η απογείωση, η υπέρβαση, η εκπτέρωση,η συνομιλία με τα υψηλά"

Το βιβλίο του "Τα

δεδουλευμένα"(εκδ.Πατάκη),μια ανθολόγηση διηγημάτων από την αρχή της συγγραφικής του πορείας, είναι η αφορμή της συζήτησής μας με τον Γιώργο Σκαμπαρδώνη.Στα "Δεδουλευμένα" καταγράφεται  η αρχική διαδρομή, οι διακυμάνσεις, οι σταθερές και οι μεταβλητές μιας πεζογραφικής πορείας - χελώνα-όπως ο ίδιος τη χαρακτηρίζει- που πασχίζει  διαρκώς να επιταχύνει και να εκπτερωθεί.

Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης γεννήθηκε  στη Θεσσαλονίκη το 1953 και σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Εργάστηκε σε εφημερίδες, στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, έγραψε σενάρια για τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ και το σενάριο για την ταινία του Παντελή Βούλγαρη "Όλα είναι δρόμος" σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη. Διεύθυνε την εφημερίδα "Θεσσαλονίκη" και τα περιοδικά "Θ-97" (Βραβείο Ιπεκτσί), "Τάμαριξ" και "Χίλια Δέντρα". Διετέλεσε διευθυντής του καλλιτεχνικού περιοδικού "Πανσέληνος" της "Κυριακάτικης Mακεδoνίας" που τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό βραβείο European Newspaperdesign Awards 2000. Η συλλογή διηγημάτων του "Η Στενωπός των υφασμάτων" τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο διηγήματος το 1993. Συνεργάστηκε επί δύο χρόνια με την "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία". Το 2010 τιμήθηκε με το βραβείο του Ιδρύματος Μπότση. Το 2012 έλαβε το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών "Πέτρος Χάρης" για το βιβλίο του "Περιπολών περί πολλών τυρβάζω" (Εκδόσεις Πατάκη)

Το πρόσφατο βιβλίο σας με τίτλο:"Τα δεδουλευμένα"  είναι μία ανθολόγηση διηγημάτων σας από την αρχή της συγγραφικής σας πορείας.Πρόκειται για και για μία εκ νέου γνωριμία σας με το (νεότερο) αναγνωστικό κοινό;

Αυτές οι πέντε πρώτες συλλογές διηγημάτων, είχαν εξαντληθεί από καιρό. Οι αναγνώστες που τις αναζητούσαν μπορούν τώρα να τις βρούνε όλες μαζί σε αυτό τον τόμο, στα «Δεδουλευμένα». Κι όσοι νέοι ενδιαφέρονται έχουν πια αυτή την δυνατότητα. Αλλά μπορεί και να δει κανείς, έχοντάς τες όλες σε ένα βιβλίο, να διακρίνει την πορεία, τις αναζητήσεις, την εσωτερική ανέλιξη αυτών των κειμένων που στεγάζονται πια σε αυτό τον τόμο.

Ποια είναι τα συναισθήματά σας για τα πρώτα σας διηγήματα ;

Αν έχω κάποια αίσθηση για τα βιβλία μου είναι κυρίως η μνήμη της κόπωσης, του μόχθου, αλλά και της απόλαυσης των χρόνων που τα έγραφα. Συχνά, ξαναδιαβάζοντάς τα αναρωτιέμαι αν είμαι εγώ που τα έγραψα, εφόσον μεταβάλλεται κανείς μέσα στον χρόνο αενάως και κάθε τι δεν μπορεί να γραφεί παρά μόνο σε μια ορισμένη φάση. Ποτέ νωρίτερα, ή αργότερα.

Σας γνωρίσαμε ευρύτερα μέσα από τα μυθιστορήματά σας που μεταφέρθηκαν στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Εσείς ποιο από τα βιβλία σας θεωρείτε αρτιότερο;

Κατ’ εμέ όλα είναι εξίσου επεξεργασμένα σε απώτατο βαθμό. Αλλιώς δεν θα τα εξέδιδα. Έπειτα ή λέξη «άρτιο» είναι αόριστη. Τα κριτήρια είναι πολλά, υποκειμενικά, και ρευστά. Απλώς νιώθεις κάποια στιγμή πως ένα βιβλίο, ύστερα από πολλή δουλειά, ότι τελείωσε. Ότι δεν υπάρχει περιθώριο περαιτέρω βελτίωσης. Αν και υπάρχει η άποψη πως στη Τέχνη τίποτε δεν τελειώνει, απλώς εγκαταλείπεται.

 Τελευταία γίνεται πολύς λόγος για την πορεία του  μυθιστορήματος στη χώρα μας.  Υπάρχουν άξιοι μυθιστοριογράφοι; Ποια είναι η άποψή σας;

Φυσικά και υπάρχουν πολύ καλοί μυθιστοριογράφοι. Απ’ την άλλη δεν υπάρχει καμιά ιδέα του αντικειμενικά τέλειου-ιδανικού μυθιστορήματος. Τι θα πεί «τέλειο»; Ποιος βάζει τα όρια και τα κριτήρια; Αν θες να βρείς αδυναμίες τις βρίσκεις και στον Ντοστογιέφκσι, και στον Μπαλζάκ. Είναι υποκειμενικό θέμα. Και κάθε μυθιστοριογράφος ανοίγει νέους δρόμους, φτιάχνει νέα κλειδιά – δεν υπάρχουν θεϊκά σταθμά. Ούτε σταθερά μέτρα στα οποία να συμφωνούμε όλοι, εφόσον και ο καθένας μας είναι σε διαρκή αλλαγή.

Συγγραφή,θεατρική απόδοση και μουσική επένδυση.."Ολοκληρώνεται" ένα βιβλίο όταν πλαισιωθεί με τις άλλες τέχνες;

Ένα βιβλίο είναι ή όχι ολοκληρωμένο καθεαυτό και εν εαυτώ. Έχει απόλυτη αυτονομία. Όταν μεταφέρεται σε μια άλλη τέχνη, τότε έχουμε ένα άλλο έργο, εμπνευσμένο από το πρώτο. Μπορεί να έγιναν εκατό διαφορετικές σκηνοθεσίες της Οδύσσειας στο σινεμά ή στο θέατρο, αλλά η Οδύσσεια είναι η Οδύσσεια.

Πόσο βοήθησε η τεχνολογία και η χρήση του Διαδικτύου και της κοινωνικής δικτύωσης τους συγγραφείς;

Από τεχνική άποψη, και από άποψη επεξεργασίας κειμένου πάρα πολύ. Επίσης όσον αφορά κάποια θέματα πληροφόρησης. Αλλά μεγάλη λογοτεχνία γίνονταν και πριν το διαδίκτυο. Αυτή υπάρχει στα μυαλά των δημιουργών κι όχι στην τεχνολογία, που είναι απλώς ένα μέσο γραφής.

Χρησιμοποιείτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Ποια η άποψή σας γι' αυτά;

Στοιχειωδώς. Δεν είμαι στο Facebook και στα λοιπά, γιατί αφενός δεν προλαβαίνω, και αφετέρου μ’ αρέσει πολύ η προστατευμένη ιδιωτικότητα. Δεν νιώθω κάποιον λόγο να επικοινωνώ συνέχεια και για ασήμαντους λόγους με διάφορους ανθρώπους. Ήδη το πολύ χρήσιμο e-mail νομίζω ότι μου είναι υπεραρκετό, έως και καταχρηστικό, μερικές φορές. Όλα, βέβαια, έχουν καλές και κακές πλευρές – είναι θέμα χρήσης.

 

Στην εποχή μας "τα δεδουλευμένα" δεν αποδίδονται όσο στο παρελθόν και σίγουρα λιγότερο από όσο αξίζουν. Πόσο αδικεί τη νέα γενιά η κατάσταση αυτή;

Όλες οι γενιές είναι αδικημένες και μη- αδικημένες. Υπάρχουν χειρότερα και καλύτερα. Υπάρχει μια τυφλή ροή των πραγμάτων. Σίγουρα τώρα περνάμε μια πολύ δύσκολή φάση. Αλλά, σκεφτείτε, τώρα είναι χειρότερα, διότι πριν ήταν καλύτερα. Δεν υπάρχει ευθύγραμμη ιστορία. Και υπάρχουν μεν οι γενιές, όντως, αλλά υπάρχει και η προσωπική ευθύνη του καθενός. Κανείς δεν οφείλει τίποτε σε κανέναν.

Ποια αξία θεωρείτε αδιαπραγμάτευτη;

Δεν υπάρχει τέτοια αξία, εφόσον όλα τα καθορίζει ο άνθρωπος μέσα στην συγκυρία. Είναι θέμα λέξεων και εννοιών, ή ανάγκης. Υπάρχει σχετικότητα μέσα στην Ιστορία. Όλα μεταβάλλονται. Και όλα διαμεσολαβούνται από την γλώσσα.

Θέλετε να  αναφερθείτε και στο εντυπωσιακό εξώφυλλο του βιβλίου,με τη  χελώνα που έχει εκπτερωθεί;

Είναι μια ανάγκη όλων μας η απογείωση, η υπέρβαση, η εκπτέρωση. Η συνομιλία με τα υψηλά. Η απαγκίστρωση απ’ όσα μας καθηλώνουν. Νομίζω ότι είναι ένα επιτυχημένο,  κάπως ειρωνικό εξώφυλλο.

Ετοιμάζετε κάποιο νέο βιβλίο;

Δεν τελειώνει αυτή η θητεία. Πάντα γράφει κανείς, όταν γράφει, ακόμα και όταν είναι σε φάση που δεν γράφει. Το γράψιμο είναι μια στάση όρασης και ζωής.

 

Ηλίας Μαγκλίνης:"Ανεξάρτητες, ακόμα και αντίθετες οι ιδιότητες του δημοσιογράφου και του συγγραφέα."

                   Ηλίας Μαγκλίνης

"Ανεξάρτητες, ακόμα και αντίθετες οι ιδιότητες του δημοσιογράφου και του συγγραφέα."

Το πολυβραβευμένο του βιβλίο, "Πρωινή Γαλήνη" (εκδ.Μεταίχμιο) 

είναι η αφορμή της συζήτησής μας με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Ηλία Μαγκλίνη.

Ο Ηλίας Μαγκλίνης μιλά για τα συναισθήματά του για τα βραβεύσεις του μυθιστορήματός του,εκθέτει τις απόψεις  του για την πορεία του μυθιστορήματος στη χώρα μας και για τα ευπώλητα βιβλία,ενώ αναφέρεται και στη διπλή ιδιότητα του ως δημοσιογράφος και ως συγγραφέας.

Το βιβλίο σας «Πρωινή γαλήνη», έπειτα από έναν χρόνο κυκλοφορίας, τιμήθηκε με το Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, καθώς και με τα βραβεία των περιοδικών «Ο Αναγνώστης» και «Κλεψύδρα». Με δεδομένο ότι είστε ευρύτερα γνωστός από τη δημοσιογραφική σας ιδιότητα, τι σημαίνουν για εσάς οι βραβεύσεις σας ως συγγραφέας;

 

Ειδικά το βραβείο της Ακαδημίας πάρα πολλά, για δύο λόγους: πρώτον, προέρχεται από τον κορυφαίο πολιτισμικό, ιστορικό θεσμό της χώρας. Δεύτερον, περιλαμβάνει χρηματικό έπαθλο της τάξης των 6.000 ευρώ. Στους σημερινούς καιρούς αυτό είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια γερή ένεση ηθικού. Την ίδια στιγμή, τα βραβεία του «Αναγνώστη» και της «Κλεψύδρας» μου έδωσαν τεράστια χαρά – και έδωσαν δεύτερη ζωή στο βιβλίο, γνωρίζοντάς του περισσότερους αναγνώστες. Τι να πω· είμαι ευγνώμων για αυτή τη γενναιοδωρία. Οι βραβεύσεις σού δίνουν δύναμη.

 

Τι σας κινητοποίησε να γράψετε ένα μυθιστόρημα με κεντρικό ήρωα ένα νέο παιδί που στην εποχή της μετεμφυλιακής Ελλάδας προσπαθεί να εκπληρώσει τα όνειρά του;

 

Το κυνήγι ενός ονείρου είναι πάντοτε υπόθεση συγκινητική, ερεθιστική. Το ιστορικό, κοινωνικό, πολιτικό υπόβαθρο προσδίδει απλώς έναν δραματουργικό πλούτο. Και η συγκεκριμένη εποχή, ακριβώς επειδή ήταν τόσο ταραγμένη, μου προσέφερε ακριβώς αυτό. Στο βάθος, ανεξάρτητα από εποχές και ιστορικές περιόδους, όλοι κυνηγάμε τα ίδια όνειρα.

 

 «Και το όνειρό μου, ρε μάνα, αυτό που σου είχα πει τότε, το δικό μου το όνειρο δεν το σκέφτηκες ποτέ, μόνο το δικό σου όνειρο που δεν είναι καν όνειρο, φόβος είναι, τι σχέση έχει ο φόβος με το όνειρο, ρε μάνα» λέει ο Δημήτρης στη μάνα του. Πόσο υπεύθυνοι και μέχρι ποιο βαθμό είναι οι γονείς για την εκπλήρωση των ονείρων των παιδιών τους;

 

Ο Κάφκα έλεγε ότι οι γονείς είναι σαν τους τοκογλύφους: ρισκάρουν το κεφάλαιο διότι ξέρουν ότι θα το πάρουν πίσω σε τόκους. Από αυτή τη σκοτεινή διαπίστωση δεν αποκλείεται η αγάπη. Μεγάλη ιστορία οι δεσμοί αίματος, γενικά. Μας διαμορφώνουν, μας σφραγίζουν, μας στιγματίζουν, μας εμπλουτίζουν, μας στερεώνουν στο έδαφος ή τραβούν το χαλί κάτω από τα πόδια μας. Ειδικά εδώ στην Ελλάδα, όπου οι δεσμοί αίματος μας καθορίζουν όχι μόνον ως μονάδες αλλά ως κοινωνία, ως κράτος. Κράτος είναι η οικογένειά μας στην ουσία. Αν δεν έχουμε κάποιον συγγενή σε κάποιο πόστο, δεν εμπιστευόμαστε κανέναν και τίποτα. Είναι μια μορφή ανωριμότητας και τούτη. Γι' αυτό και το έχουμε πολύ βολικό και εύκολο να λέμε «η μάνα μου με κατέστρεψε». Λυπάμαι, αλλά από τα τριάντα και μετά, ό,τι κι αν σου έκαναν οι γονείς σου (που με εξαίρεση κάποιες ακραίες περιπτώσεις, δεν είναι δυνατόν να σου έκαναν μόνον κακό), είσαι κύριος ή κυρία του εαυτού σου. Δεν έχεις καμία δικαιολογία να μην αναλαμβάνεις τις ευθύνες των πράξεών σου.

 

Ο «εξωτικός» πόλεμος της Κορέας συνέπεσε με το τέλος του Εμφυλίου στην Ελλάδα που προσπαθεί να ανασυνταχθεί. Γιατί ο Δημήτρης, όταν δεν καταφέρνει να πραγματοποιήσει το όνειρό του, επιλέγει να πολεμήσει εκεί;

 

Ο Δημήτρης ανήκει σε μια γενιά ανδρών που δεν το είχε σε τίποτα να πάει σε έναν πόλεμο. Πατεράδες, θείοι, μεγαλύτερα αδέλφια, όλοι είχαν συμμετάσχει σε κάποιον Βαλκανικό, στον Α' Παγκόσμιο, στη Μικρά Ασία, στο Αλβανικό μέτωπο, στη Μέση Ανατολή, στην Αντίσταση ή στον Εμφύλιο. Ο πόλεμος για τη γενιά του Δημήτρη δεν ήταν κάτι τόσο ακραίο όσο για εμάς σήμερα. Ήταν μια καθημερινότητα. Όπως βλέπουμε και από το βιβλίο, ο Δημήτρης δεν περίμενε να πάει στην Κορέα για να δει πτώματα. Έπειτα, γίνεται στρατιωτικός, αξιωματικός. Για έναν βαθμοφόρο η συμμετοχή σε πολεμικές επιχειρήσεις είναι η ύστατη πρόκληση, υπαρξιακά και επαγγελματικά. Και έπειτα, για εκείνη την εποχή, ήταν ο μοναδικός τρόπος να ταξιδέψεις έξω από την Ελλάδα – εφόσον δεν έφευγες ως μετανάστης. Ειδικά σε ό,τι αφορά τον Δημήτρη, η αποτυχία του στην Αμερική ως Ίκαρος τον κάνει να δει την Κορέα σαν μια χρυσή ευκαιρία να αποδείξει ότι και αυτός μπορεί να πετάξει, να υπερβεί τα όρια του εαυτού του.

 

Πόσο χρόνο χρειαστήκατε για τη συλλογή των ιστορικών στοιχείων και την ολοκλήρωση της συγγραφής του βιβλίου;

 

Ξεκίνησα την πιο συνειδητή συγκέντρωση και έρευνα υλικού στα 28 μου. Από τα 31 μου πήρα φωτιά. Ταξίδεψα και τρεις φορές στην Κορέα. Επισκέφθηκα πολλά μέρη της Ελλάδας για να μιλήσω με βετεράνους. Και τα λοιπά. Στο τέλος, όλο αυτό το υλικό παραλίγο να με πνίξει. Από αυτή την άποψη, στην «Πρωινή Γαλήνη» πρέπει να έχει περιληφθεί το 10% όλου αυτού του υλικού. Είναι δυσάρεστο αλλά είναι η αλήθεια. Μυθιστόρημα ήθελα να γράψω, όχι ιστορική μελέτη.

 

Ποια η εικόνα και η αίσθηση που έχετε για το μυθιστόρημα, ως λογοτεχνικό είδος, στη χώρα μας; Υπάρχουν άξιοι εκπρόσωποί του;

 

Δεν τα πάμε καλά με τη μεγάλη φόρμα. Με τη σύνθεση δηλαδή. Μας ταιριάζει περισσότερο η ποίηση και το διήγημα, δηλαδή, η αποτύπωση μιας ανάσας, η φέτα ζωής, το υπερβατικό, όχι οι συνδυασμοί, οι τοιχογραφίες, τα ψηφιδωτά που έχουν κάτι πεζολογικό. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι δεν έχουμε παράδοση στη συμφωνική μουσική. Η παράδοσή μας είναι το τραγούδι. Είναι πλούσιες παραδόσεις όλες αυτές που ανέφερα. Αλλά θα ήθελα να πάμε και λίγο παραπέρα τώρα πια. Με εξαίρεση τη γλώσσα του (που δεν την αντέχω), σπουδαία μυθιστορήματα (ως πλοκή, ως σύνθεση) έκανε ο Καζαντζάκης. Γι' αυτό και διαβάστηκε πολύ στο εξωτερικό (οι ξένοι αναγνώστες δεν χρειάζεται να υποστούν τη γλώσσα του). Μεγάλο μυθιστόρημα έκανε ο Τσίρκας βεβαίως. Ο Καραγάτσης επίσης. Φτάνοντας στο σήμερα, πρέπει να μνημονεύσουμε τον Αλέξη Πανσέληνο, τη Μάρω Δούκα, την Ιωάννα Μπουραζοπούλου, τον Χρήστο Χωμενίδη, τη Σώτη Τριανταφύλλου, τον Πέτρο Μάρκαρη – και ξεχνώ άλλους και άλλες. Νομίζω ότι δεν τα πάμε άσχημα για κουλτούρα με ροπή προς τον στίχο και το σύντομο πεζό.

 

Τα ευπώλητα βιβλία δεν ταυτίζονται πάντα με αυτό που ονομάζουμε «καλή λογοτεχνία». Πόσο συμφωνείτε με την άποψη αυτή και πόσο ευθύνονται οι στήλες των εφημερίδων που τα δημοσιεύουν;

 

Μερικά ευπώλητα βιβλία είναι εξαιρετική λογοτεχνία. Έχουμε μια καχυποψία προς τα μεγέθη και την ποσότητα. Πάντοτε νομίζουμε ότι κάτι άλλο, κάτι ανώτερο, μας ταιριάζει αλλά η κοινωνία ή η μοίρα μας αδίκησε. Και έχουμε τεράστια καχυποψία προς το κέρδος. Συγγραφέας που βγάζει χρήματα από τα βιβλία του δεν μπορεί να είναι άξιος λόγου. Ανοησίες. Υπάρχουν κακοί συγγραφείς που δεν πουλάνε, επειδή δεν αξίζουν, και υπάρχουν καλοί συγγραφείς που πουλάνε, διότι το αξίζουν. Τα διηγήματα του Δημοσθένη Παπαμάρκου «Γκιακ» μοσχοπούλησαν και το άξιζαν. Η «Νίκη» του Χωμενίδη το ίδιο. Από την άλλη, ο Μισέλ Φάις έχει γράψει σπουδαία κείμενα αλλά δεν πουλάει ιδιαίτερα. Ο Χρήστος Χρυσόπουλος επίσης. Φυσικά και υπάρχει το μάρκετινγκ και η διάδοση βιβλίων που δεν παρουσιάζουν ενδιαφέρον αλλά τελικώς πουλάνε. Όλα μέσα στο παιχνίδι είναι. Το πρόβλημα ξεκινά με τους αναγνώστες που δεν διαβάζουν -ή πιο σωστά: δεν αγοράζουν- τίποτε άλλο παρά μόνον τους τίτλους εκείνους που βρίσκονται στις λίστες με τα ευπώλητα ή αυτά που διαφημίζουν πρωινές τηλεοπτικές εκπομπές. Δυστυχώς είναι οι περισσότεροι, αλλά παντού συμβαίνει αυτό. Ως προς τις ευθύνες των εφημερίδων, ανταποκρίνονται και σε μια λαϊκή απαίτηση, ξέρετε. Οι καλές εφημερίδες έχουν πολύ πιο ενδιαφέροντα πράγματα από τις λίστες με τα ευπώλητα.

 

Ως αναγνώστρια του κυρίου Γκρι, της στήλης σας στην Καθημερινή της Κυριακής, δεν μπορώ να μην σας ρωτήσω ποια μουσική υπόκρουση θα έβαζε στην Πρωινή Γαλήνη;

 

Ωραία ερώτηση. Λοιπόν, ο κύριος Γκρι είχε την ιδέα κεντρικό τραγούδι στο βιβλίο να είναι το «Dream» των Pied Pipers, μεγάλη επιτυχία στην Αμερική το 1945. Είναι το τραγούδι που χορεύει ο Δημήτρης όταν πάει στο Τέξας το 1948. Και τον ακολουθεί παντού έκτοτε – μέχρι την Κορέα. Οπότε, ας κρατήσουμε αυτό ως μουσική υπόκρουση του μυθιστορήματος.

 

Θέλετε να μας προτείνετε κάποιους τίτλους βιβλίων που διαβάσατε πρόσφατα;

 

Ναι. Ξεχωρίζω δύο επί του παρόντος. Τη νουβέλα «Ρου» της Μαριαλένας Σπυροπούλου, ένα εξαιρετικό πρώτο πεζό με ψυχολογικό βάθος, σάρκινους χαρακτήρες και αφηγηματική δύναμη σπάνια. Το μυθιστόρημα «Ιάκωβος» του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου, κείμενο που μοιάζει με καφκική παραβολή, με φιλοσοφικό θρίλερ. Επίσης πρώτο βιβλίο με ιδιαίτερη δυναμική.

 

 Γράφετε  κάποιο καινούργιο  βιβλίο;

 

Ναι, αλλά θα μου επιτρέψετε να μην μιλήσω γι' αυτό. Μέχρι να φτάσω στο τελικό στάδιο δεν μιλώ γι' αυτά που δουλεύω. Η μοναδική μου πρόληψη είναι αυτή.

 

Τελικά, η «πένα» μπορεί να υπηρετεί πολλά είδη γραφής; Αλληλοσυμπληρωματικές ή ανεξάρτητες η ιδιότητα του δημοσιογράφου με αυτή του συγγραφέα σε εσάς;

 

Ανεξάρτητες, ακόμα και αντίθετες οι δύο αυτές ιδιότητες. Το ότι μεγάλοι συγγραφείς υπήρξαν δημοσιογράφοι δεν λέει πολλά. Η δημοσιογραφία στοχεύει στο γεγονός· η πεζογραφία πίσω και πέρα από το γεγονός. Η δημοσιογραφία λέει, είναι ευθύς λόγος· η πεζογραφία δείχνει, υπαινίσσεται, είναι πλάγιος λόγος. Προσωπικά, ζορίζομαι πολύ για κάνω τη μετάβαση από τη δημοσιογραφία στην πεζογραφία. Οι πρώτες γραφές πεζών κειμένων μου «μυρίζουν» άσχημα δημοσιογραφία. Πρέπει να ξεφλουδίσω σαν κρεμμύδι για να φτάσω κάπου όπου να έχει νόημα λογοτεχνικά μιλώντας. Φυσικά, υπάρχουν τεχνικές και συμβάσεις στη δημοσιογραφία που μπορεί ένας συγγραφέας να ακολουθήσει συνειδητά και σκόπιμα. Προσωπικά δοκίμασα κάτι τέτοιο στην τελευταία ενότητα της «Πρωινής Γαλήνης». Και δοκιμάζω το αντίστροφο με ορισμένα κομμάτια μου στην εφημερίδα, κυρίως με τον κύριο Γκρι. Κάποιες φορές πετυχαίνουν, άλλες όχι και τόσο. Είμαι γραφιάς πάντως. Και είναι ωραία.

 

 

 Ηλίας Μαγκλίνης , Πρωινή Γαλήνη,εκδ.Μεταίχμιο 

 

Η "Πρωινή γαλήνη" είναι η ιστορία ενός νέου ανθρώπου και του ονείρου να ξεπεράσει τον εαυτό του, να ανοίξει τους ορίζοντές του, να πετάξει ψηλά μήπως και βρει τον βαθύτερο εαυτό του.

Είναι ακόμα μια ιστορία έρωτα, ονείρων, απώλειας και περιπλάνησης στον χρόνο και τον χώρο, από τη Μακεδονία έως το Τέξας και από την Αθήνα έως την Άπω Ανατολή, γεμάτη σύννεφα και ωκεανούς, θλιμμένες γκέισες και μοναχικά, παθιασμένα κορίτσια.  

Η "Πρωινή γαλήνη" είναι, τέλος, μια ιστορία ανεκπλήρωτων στόχων και ανολοκλήρωτων πόθων σε μια Ελλάδα που στροβιλίζεται στα απόνερα του Εμφυλίου και στη δίνη ενός ξεχασμένου, άγνωστου πολέμου στην άλλη άκρη του πλανήτη.

Βιογραφικό :

Ο Ηλίας Μαγκλίνης γεννήθηκε το 1970 στην Κινσάσα του Κονγκό. Σπούδασε αγγλική φιλολογία και πολιτικές επιστήμες στην Αγγλία και τη Σκοτία. Από το 1994 έως το 2003 εργάστηκε ως συντάκτης στο περιοδικό "Διαβάζω". Σήμερα εργάζεται στην εφημερίδα "Καθημερινή". Ασχολείται συστηματικά με τη μετάφραση. Έχει εκδώσει το μυθιστόρημα "Σώμα με σώμα" (Πόλις, 2005), τη νουβέλα "Η ανάκριση" (Κέδρος, 2008), και έχει δημοσιεύσει διηγήματα σε περιοδικά και ανθολογίες.

 

Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης "Μας άφησαν να κολυμπούμε στο ψέμα της ευμάρειας και τώρα βυθιζόμαστε αύτανδροι."

       Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης

"Μας άφησαν να κολυμπούμε στο ψέμα της ευμάρειας και τώρα βυθιζόμαστε αύτανδροι."

Το βιβλίο του,με τίτλο "η Λιτανεία",που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Στοχαστής,είναι η αφορμή της συζήτησής μας με τον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη.

Η λιτανεία περιέχει δύο διαφορετικές ιστορίες σε δύο διαφορετικές εποχές, όπου ισάριθμα ζευγάρια βιώνουν τον έρωτα εν μέσω κινδύνων και αντιδράσεων. 

Οι δύο ιστορίες ακουμπούν η μία την άλλη στην εξέλιξη του βιβλίου,στο οποίο ο συγγραφέας αποδεικνύει σαφή γνώση της ιστορίας αλλά και του σήμερα.

 

Στο μυθιστόρημα, «Η Λιτανεία», εκδόσεις Στοχαστής,  υπάρχουν δύο παράλληλες ιστορίες ζευγαριών, σε δύο διαφορετικές εποχές. Ποιος είναι ο συνεκτικός δεσμός μεταξύ τους;

 

Το ένα ζευγάρι είναι ο Δημήτρης και η Ανθή.  Ο Δημήτρης, ένας μάχιμος δημοσιογράφος από την Αθήνα θα κάνει ένα ολιγοήμερο ταξίδι στην Άρτα για ένα ρεπορτάζ σχετικά με τις βροχές και την πλημμύρα του 2015 και έτσι θα γνωρίσει την Ανθή. Το άλλο παράνομο ζευγάρι , στις αρχές του  προηγούμενου αιώνα, είναι ο Πάνος και η Λένα. Εκφράζουν δυο άλλους κόσμους . Και τα δυο ζευγάρια ,όμως ,αγαπιούνται. Αυτός και ο δεσμός που στην ουσία τους  συνδέει. Ο χρόνος θα δείξει τις αντοχές τους.

 

Διατρέχοντας στις σελίδες του βιβλίου, ο αναγνώστης διαπιστώνει πως καταστάσεις, γεγονότα και αντιδράσεις επαναλαμβάνονται τόσο σε κοινωνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Είναι στις προθέσεις σας να μιλήσετε για την   «ιστορία» που επαναλαμβάνεται;

Είναι γεγονός ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Πριν από ένα αιώνα συνέβαιναν αρκετές πλημμύρες  και φυσικές καταστροφές που το κράτος δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει σε συνδυασμό με  τις αντίξοες οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν στη χώρα. Σκοπός μου, λοιπόν, είναι να δείξω τις αντιδράσεις του κόσμου κάτω από αυτές τις καταστάσεις. Ακόμη ο αναγνώστης μέσα από αυτό το βιβλίο  μπορεί να κάνει μια σύγκριση του τότε με το σήμερα.

 

Ο  παπάς, ο αστυνόμος ,ο πολιτικός, παλαιότερα και σήμερα είναι πρόσωπα που έχουν σημαντικό ρόλο στο βιβλίο σας. Στη σημερινή εποχή θεωρείτε ότι εξέπεσαν ή πήραν τη σωστή διάσταση στα μάτια του κόσμου ;

 

 Ο κόσμος μπορεί να άλλαξε αλλά η δομή της κοινωνίας παραμένει ίδια. Υπάρχει ο παπάς , ο αστυνόμος και ο πολιτικός. Τότε είχαν μεγάλο κύρος όπως και σήμερα . Απλώς νομίζουμε ότι δεν μπορούν να αποτελέσουν τον καθοριστικό παράγοντα στη λύση των προβλημάτων. Ωστόσο, έχουν αφήσει ακόμη τα ίχνη τους. Δηλαδή, αν ζεις στην επαρχία και γνωρίζεις έναν παπά , έναν αστυνόμο ή ένα πολιτικό, έχεις την ψευδαίσθηση ότι αγγίζεις περισσότερο την κοινωνία και αποκτάς δύναμη και εξουσία ώστε να μπορέσεις να γίνεις , στην τοπική  κοινότητα πιο δημοφιλής.

 

Οι αντιδράσεις της μίας ηρωίδας σας, της Λένας, δείχνουν πως είναι εγκλωβισμένη σε μια ζωή που της επιβλήθηκε .Πόσο έχει αλλάξει αυτή η συνθήκη για τη σημερινή γυναίκα;

Η Λένα παίζει με τη  φωτιά. Άλλον αγαπά και άλλον παντρεύεται. Δεν ξεχωρίζει τι θέλει και δεν προσπαθεί να επιβάλλει τη γνώμη της. Επομένως ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί. Η εποχή της Λένας έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Σήμερα οι γυναίκες έχουν κατακτήσει με αγώνες τόσα πράγματα που έχουν την ελευθερία να ζήσουν όπως θέλουν αφήνοντας πίσω τους όλα τα ταμπού και τις προκαταλήψεις.

 

Αγαπάτε τον τόπο σας και αυτό είναι εμφανές στο βιβλίο σας. Πόσο  σημαντική είναι η γνώση της τοπικής ιστορίας;

Η επίσημη πολιτεία διδάσκει την ιστορία στα σχολεία χωρίς να αφιερώνει μερικές σελίδες στην περιοχή που μεγαλώνει και ζει ο κάθε μαθητής. Έτσι τελειώνουμε τις εγκύκλιες σπουδές ή συνεχίζουμε στο πανεπιστήμιο χωρίς να ξέρουμε τίποτε για τον τόπο μας. Αν ,όμως, διαθέταμε σχετικές γνώσεις, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα. Θα αγαπούσαμε και θα υπερασπιζόμασταν τον τόπο μας και θα συμμετείχαμε στην λύση των προβλημάτων.

 

Όλα τα λογοτεχνικά βιβλία τα έχετε εκδόσει στον Στοχαστή. Τι είναι οι εκδόσεις Στοχαστής;

 

Οι εκδόσεις Στοχαστής ιδρύθηκαν το 1969. Σε δυο χρόνια κλείνουν μισό αιώνα. Η γνωριμία μαζί τους φτάνει πολύ πίσω στα φοιτητικά μου χρόνια. Από τότε αγόραζα βιβλία τους. Πού να πίστευα ότι κάποτε θα εξέδιδαν τα βιβλία μου; Η επαφή μας έλαβε χώρα το 2000, όταν ήμουν δάσκαλος στη Γερμανία. Από τις πρώτες λέξεις κατάλαβα ότι άρχιζε μια νέα συνεργασία που εξελίχθηκε σε μια μακροχρόνια φιλία. Κατά τη γνώμη μου , το σημαντικότερο πράγμα είναι να νιώθει ο συγγραφές ότι βρίσκεται σε ένα οικογενειακό περιβάλλον. Έτσι γράφει με ασφάλεια και παράγει με αγάπη αυτό που έχει κλεισμένο στον εσωτερικό του κόσμο.

 

Έχετε διατελέσει σχολικός σύμβουλος. Από την εμπειρία σας, τι είναι αυτό που λείπει από το σχολείο για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας;

Οι προθέσεις του κάθε υπουργείου αλλάζουν ανά δυο ή τέσσερα χρόνια. Η κάθε κυβέρνηση κατεδαφίζει την προηγούμενη. Χωρίς πλάνο και χωρίς σκέψη κάτι να αλλάξει. Σε όλες τις χώρες της Ευρώπης οι μαθητές στο τέλος του σχολικού έτους είναι υποχρεωμένοι να παρουσιάσουν κάποια βιβλία που τα διαλέγουν από τη λίστα επιλογής του υπουργείου. Σε εμάς τι γίνεται;  Βασιζόμαστε στο φιλότιμο του εκπαιδευτικού να διαβάσει και να φωτίσει τα παιδιά. Να φέρει βιβλία ο ίδιος αφού οι βιβλιοθήκες έχουν παλιά και να αξιοποιήσει τη δίψα του μαθητή για τη καινούργια γνώση που μαζί με τα σχολικά εγχειρίδια θα τον βοηθήσει , να σταθεί στα πόδια του.

 

 Μέσω της συνεργασίας σας με την ηλεκτρονικό περιοδικό Διάστιχο (www. diastixo. gr) , έχετε συνομιλήσει με πολλούς λογοτέχνες. Ποια είναι η εμπειρία σας από αυτή τη συνεργασία;

Το Διάστιχο είναι ένα σχολείο για τους λογοτέχνες , ποιητές , κριτικούς, μουσικούς, θεατρολόγους, μεταφραστές , αλλά και εκδότες. Ανοίγεις τη σελίδα και με ένα «κλικ» περιπλανιέσαι . Υπάρχουν θεματικές περιοχές και διαβάζεις ότι σε ενδιαφέρει. Ο δικός μου χώρος στο Διάστιχο είναι οι συνεντεύξεις. Απαιτεί επισταμένη μελέτη των βιβλίων και να κάνω ερωτήσεις που θα είναι τέτοιες, ώστε να κερδίσω τον συγγραφέα και να μου δώσει μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη. Από την άλλη, όπως είπατε μου δίνει την δυνατότητα να επικοινωνώ με τους συγγραφείς της χώρας μας. Μετά από την εξάχρονη παρουσία μου στο Διάστιχο , το κέρδος μου είναι ότι έχω διαβάσει πάρα πολλά βιβλία  και το κυριότερο ότι οι πιο πολλοί συγγραφείς με φωνάζουν πλέον με το μικρό μου όνομα.

 

Πώς βλέπετε τα πράγματα στο χώρο του βιβλίου;

Θα έλεγα ότι ο χώρος του βιβλίου δοκιμάζεται από την μεγάλη οικονομική κρίση. Το βιβλίο έφτασε να είναι δύσκολο να αγοραστεί. Αν και οι τιμές έπεσαν, οι αναγνώστες κάνουν θυσίες για να αγοράσουν νέα βιβλία. Ας ελπίσουμε η πολιτεία στο μέλλον να βοηθήσει αυτή τη δύσκολη κατάσταση.

 

Υπάρχουν ήρωες στη σημερινή εποχή, κύριε Ιντζέμπελη;

Ήρωες ,για μένα, είναι ο άστεγος, ο άνθρωπος που χρωστά και δεν έχει να πληρώσει, ο αγρότης που αγωνίζεται και δεν βλέπει ελπίδα, ο οικογενειάρχης που μετρά τα χρήματα και δεν του φτάνουν. Υπάρχουν και άλλοι  που πιθανόν να τους έχω ξεχάσει. Όλοι όμως βιώνουν την πιο δύσκολη οικονομική περίοδο της πατρίδας.

 

Στην Ελλάδα της Κρίσης, τι θεωρείτε ελπιδοφόρο;

Θεωρώ πως τα νέα παιδιά είναι τα άτομα  στα οποία μπορούμε να βασίσουμε τις ελπίδες μας. Αυτά θα είναι που θα κάνουν κάτι . Εμείς οι άλλοι είμαστε τελειωμένοι. Μας άφησαν να κολυμπούμε στο ψέμα της ευμάρειας και τώρα βυθιζόμαστε αύτανδροι.

 

Θέλετε να μας προτείνετε κάποια βιβλία που αγαπάτε ιδιαίτερα;

Αγαπώ τα ιστορικά βιβλία που αναφέρονται στην Ελλάδα. Από τη λογοτεχνία προτιμώ τα διαχρονικά βιβλία της ρωσικής, γαλλικής ,και αμερικάνικης πεζογραφίας.Γνωρίζω ότι αρκετές πόλεις έχουν βιβλιοθήκες. Τα βιβλία που ανέφερα αραχνιάζουν και σας περιμένουν. Ξεχάστε τα εύκολα βιβλία αν θέλετε να ζείτε και να σκέπτεστε.

 

Ετοιμάζετε κάποιο καινούργιο βιβλίο;

Πάντα με κάτι ασχολούμαι. Ετοιμάζω ένα τόμο με συνεντεύξεις Ελλήνων συγγραφέων. Για περισσότερα, όμως ,θα τα πούμε από τις σελίδες της εφημερίδας σας στους προσεχείς μήνες.

 

Βιογραφικό 

Ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης κατάγεται από την Λέσβο και γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στην Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία και στην Θεολογική Σχολή Αθηνών. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Μπέρμιγχαμ και μετεκπαιδεύτηκε στο Μόναχο, όπου και εργάστηκε για μια πενταετία ως δάσκαλος στο Ευρωπαϊκό Σχολείο. Εργάστηκε για μια τριακονταετία στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και υπηρέτησε ως δάσκαλος, διευθυντής σχολείου, Κ.Π.Ε. και ως σχολικός σύμβουλος. Από το 2002 ζει στο Μενίδι Αιτωλοακαρνανίας.

Έχουν προηγηθεί τα ιστορικά του βιβλία Νταχάου, προφορικές και επιστολικές μαρτυρίες (Μένανδρος, 2014) και Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το κόμμα των Φιλελευθέρων στην Ήπειρο (Historical Quest, 2015).